Modern Türklük Araştırmaları Dergisi/Journal of Modern Turkish Studies (2005), 2:17-51

Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2005), 2(1):17-51
Telif Hakkı © 2005 Ankara Üniversitesi
Mak. # 4
Journal of Modern Turkish Studies (2005), 2(1):17-51
Copyright © 2005 Ankara University
Art. # 4

Türk Runik Harfli

Metinlerde Mental Fiiller

ÖZEN YAYLAGÜL
Malatya

ÖZET

Mental fiiller, dilbiliminden çok ruh biliminin inceleme alanı içinde yer almıştır. Bu konuda yapılmış dilbilimsel çalışmalar son derece azdır. Algı, tanıma, anımsama, anlama, ileri idrak ve değerlendirme etkinliklerini gösteren mental fiiller, girdi işlevlerden ilerleyerek “bilgi işlem” diye adlandırılan bir boyuta erişir ve çıktı işlevlerle sonlanır. Bu süreç dikkate alınarak, bu çalışmada, Eski Türkçe döneminden (7-10. yüzyıl) Türk Runik alfabesiyle yazılmış metinlerden elde edilen mental fiiller dört grupta incelenmiştir: (1) Duyu fiilleri; (2) Duygu fiilleri; (3) Anı ve uslamlama fiilleri; (4) Açıklama fiilleri. Bu fiiller bize eski Türklerin duygu ve düşünce dünyası hakkında bilgi vermektedir.

ANAHTAR SÖZCÜKLER

fiiller, mental fiiller, idrak sistemi, anlam bilimi, Eski Türkçe

(Alındığı tarih 13 Kasım 2003)
(Gözden geçirildiği tarih 15 Şubat 2004)
(Kabul edildiği tarih 10 Temmuz 2004)
(E-Yayın tarihi 14 Mart 2005)

Yazışma:
Yazışma Adresi: Özen Yaylagül, Dr.

E-posta: oyaylagul@yahoo.com

.

Mental Verbs in Turkish Runic Texts

ÖZEN YAYLAGÜL
Malatya

ABSTRACT

Mental verbs have been research field of psychology more than linguistics. Linguistic works in this subject are a few. Mental verbs that display perception, recognizing, recalling, comprehending, meta-cognition and evaluation activities reach to a dimension so-called “information processing” by going forward from input functions and to end as output functions. Taking into consideration this process, in this study, mental verbs in Turkish runic texts, which date from the Old Turkish period (7^th –10^th century) have been investigated in four groups: (1) Sense verbs; (2) Feeling verbs; (3) Memory and intelligence verbs; (4) Explanation verbs. These verbs give information about Turks’ sense and thought world.

KEY WORDS

verbs, mental verbs, cognitive system, semantics, Old Turkish

(Received November 13 2003)
(Revised February 15 2004)
(Accepted July 10 2003)
(Published Online March 14 2005)

Correspondence:
Address for correspondence: Özen Yaylagül, Dr.
E-posta: oyaylagul@yahoo.com


Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2005), 2(1):17-51 Telif Hakkı © 2005 Ankara Üniversitesi Mak. # 4		Journal of Modern Turkish Studies (2005), 2(1):17-51 Copyright © 2005 Ankara University Art. # 4

Türk Runik Harfli Metinlerde Mental Fiiller ÖZEN YAYLAGÜL Malatya ÖZET Mental fiiller, dilbiliminden çok ruh biliminin inceleme alanı içinde yer almıştır. Bu konuda yapılmış dilbilimsel çalışmalar son derece azdır. Algı, tanıma, anımsama, anlama, ileri idrak ve değerlendirme etkinliklerini gösteren mental fiiller, girdi işlevlerden ilerleyerek “bilgi işlem” diye adlandırılan bir boyuta erişir ve çıktı işlevlerle sonlanır. Bu süreç dikkate alınarak, bu çalışmada, Eski Türkçe döneminden (7-10. yüzyıl) Türk Runik alfabesiyle yazılmış metinlerden elde edilen mental fiiller dört grupta incelenmiştir: (1) Duyu fiilleri; (2) Duygu fiilleri; (3) Anı ve uslamlama fiilleri; (4) Açıklama fiilleri. Bu fiiller bize eski Türklerin duygu ve düşünce dünyası hakkında bilgi vermektedir. ANAHTAR SÖZCÜKLER fiiller, mental fiiller, idrak sistemi, anlam bilimi, Eski Türkçe (Alındığı tarih 13 Kasım 2003) (Gözden geçirildiği tarih 15 Şubat 2004) (Kabul edildiği tarih 10 Temmuz 2004) (E-Yayın tarihi 14 Mart 2005) Yazışma: Yazışma Adresi: Özen Yaylagül, Dr. E-posta: oyaylagul@yahoo.com .		Mental Verbs in Turkish Runic Texts ÖZEN YAYLAGÜL Malatya ABSTRACT Mental verbs have been research field of psychology more than linguistics. Linguistic works in this subject are a few. Mental verbs that display perception, recognizing, recalling, comprehending, meta-cognition and evaluation activities reach to a dimension so-called “information processing” by going forward from input functions and to end as output functions. Taking into consideration this process, in this study, mental verbs in Turkish runic texts, which date from the Old Turkish period (7^th –10^th century) have been investigated in four groups: (1) Sense verbs; (2) Feeling verbs; (3) Memory and intelligence verbs; (4) Explanation verbs. These verbs give information about Turks’ sense and thought world. KEY WORDS verbs, mental verbs, cognitive system, semantics, Old Turkish (Received November 13 2003) (Revised February 15 2004) (Accepted July 10 2003) (Published Online March 14 2005) Correspondence: Address for correspondence: Özen Yaylagül, Dr. E-posta: oyaylagul@yahoo.com