Modern Türklük Araştırmaları Dergisi/Journal of Modern TurkishStudies (2005), 2/3:21-36, Art.#36

Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2005), 2/3:21-30
Telif Hakkı © 2005 Ankara Üniversitesi
Mak. #36
Journal of Modern Turkish Studies (2005), 2/3:21-30
Copyright © 2005 Ankara University
Art. #36

Kasım Hanlığı ve Sayın Bulat (Simeon Begbulatoviç) Han

ABDULLAH GÜNDOĞDU
Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi

ÖZET

Kazan Hanlığı'nın kurucusu olan Uluğ Muhammed tarafından, Moskova'yı denetim altında tutmak amacıyla Oka ırmağı havzasında 1445 yılında kurulan bu hanlık, 239 yıl kadar yaşayarak varlığını 1681 yılına kadar sürdürmüştür. Ancak kuruluş gayesinin aksine kısa süre içinde Kazan Hanlığı içinde baş gösteren siyasî kriz ardından Rusya'nın kontrolüne düşerek Moskova'nın kuklası haline gelecektir. Rusya'nın Kazan ve Astarhan'ı işgal ederek orta ve aşağı İdil boyunda hakimiyetini pekiştirdikten sonra da hanlığın siyasi varlığını sürdürebilmiş olması ayrıca dikkate değer bir konudur. Hatta hanlığı diğerlerinden ayıran en temel farkın bu özelliği olduğunu söyleyebiliriz. 1445-681 yılları arasındaki siyasî ömrü boyunca Kasım Hanlığı tahtına çıkan hanlar, kendi içinden değil hep dışardan getirilmiş olup, Cuci oğullarının farklı kollarından seçilmekteydi.
Gerek coğrafi konumu gerekse tarihi rolü bakımından Rusya ve Altın Orda arasında bulunan hanlık ve onun bu özelliğini üzerinde en çok taşıyan Sayın Bulat'ın hayatı ilgi çekici bir konudur. Tanassur ederek Simeon adını alan Sayın Bulat Han, 1616 yılında bir rahip olarak ölmüştür. Kasım Hanlığı, Rusya'nın bir imparatorluk haline geldiği IV. İvan döneminde, Rus devlet geleneklerinin ve çarlığın yayılma siyasetinin oluşmasında Altın Orda mirasının etkisini göstermesi bakımından önem taşımaktadır.
ANAHTAR SÖZCÜKLER
Altın Orda, Ulu Orda, Kasım, Kazan, Rusya, Kırım, IV.İvan, Sayın Han Simeon Bekbulatoviç
(Alındığı tarih 15 Temmuz 2005)
(Gözden geçirildiği tarih 17 Ağustos 2005)
(Kabul edildiği tarih 28 Ağustos 2005)
(E-Yayın tarihi 27 Eylül 2005)

Yazışma:
Yazışma Adresi: Abdullah Gündoğdu, Doç.Dr., Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Tarih Bölümü, 06100 Sıhhiye, Ankara . TÜRKİYE
E-mail: abdullahgundogdu@yahoo.com

Kasimov Khanate and Sain Bulat (Simeon Begbulatovich) Khan

ABDULLAH GÜNDOĞDU
Ankara University, Faculty of Letters

ABSTRACT

In 1438, a lasting disruption occurred when one of two contending aspirants to throne of Golden Horde, Ulugh Muhammad established himself at the city of Kazan, near the bend of the Volga. The Golden Horde empire thus came to be divided between two states generally known as the “Great Horde” and “the Khanate of Kazan” respectively. Soon afterward (1441) another secession occurred in the southwest, when a member of the ruling counter set up an independent Khanate of Crimea. The year 1445 marks the final consolidation of the Kazan Khanate, as well as the high point of its obvious military and political superiority over Moscow. In same year The Kasimov khanate established by Ulugh Muhammad, the founder of the Kazan khanate, to control Muscovite Russia, in Oka river-basin. Its political life lasted from 1445 until 1681. But on the contrary its foundering aim, Kasimov khanate was a puppet state of Russia, and had khans who were from various other successor khanates of the Golden Horde, such as khanates of Kazan, Crimea, and Siberia. The relationship between Russia and Kipchak steppe from the second half of 15 th century until the end of 17 th century was reflected well on the various successive khans of the Kasimov khanate. One of theme is Sain Bulat khan. In 1570 the tsar Ivan appointed Sain Bulat Khan of Kasimof. In the end of 1573 he became a Christian, taking the name of Simeon.

KEY WORDS
Golden Horde, Great Horde, Kazan khanate, Kasimov khanate, Crimea khanate, Sain Bulat Khan, Muscovite Russia
(Received July 15 2005)
(Revised August 17 2005)
(Accepted August 28 2003)
(Published Online September 27 2005)

Correspondence:
Address for correspondence: Abdullah Gündoğdu, Assoc.Prof.Dr., Ankara University, Faculty of Letters, Department of History, 06100 Sıhhiye, Ankara . TÜRKİYE.

E-mail: abdullahgundogdu@yahoo.com


Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2005), 2/3:21-30 Telif Hakkı © 2005 Ankara Üniversitesi Mak. #36		Journal of Modern Turkish Studies (2005), 2/3:21-30 Copyright © 2005 Ankara University Art. #36

Kasım Hanlığı ve Sayın Bulat (Simeon Begbulatoviç) Han ABDULLAH GÜNDOĞDU Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi ÖZET Kazan Hanlığı'nın kurucusu olan Uluğ Muhammed tarafından, Moskova'yı denetim altında tutmak amacıyla Oka ırmağı havzasında 1445 yılında kurulan bu hanlık, 239 yıl kadar yaşayarak varlığını 1681 yılına kadar sürdürmüştür. Ancak kuruluş gayesinin aksine kısa süre içinde Kazan Hanlığı içinde baş gösteren siyasî kriz ardından Rusya'nın kontrolüne düşerek Moskova'nın kuklası haline gelecektir. Rusya'nın Kazan ve Astarhan'ı işgal ederek orta ve aşağı İdil boyunda hakimiyetini pekiştirdikten sonra da hanlığın siyasi varlığını sürdürebilmiş olması ayrıca dikkate değer bir konudur. Hatta hanlığı diğerlerinden ayıran en temel farkın bu özelliği olduğunu söyleyebiliriz. 1445-681 yılları arasındaki siyasî ömrü boyunca Kasım Hanlığı tahtına çıkan hanlar, kendi içinden değil hep dışardan getirilmiş olup, Cuci oğullarının farklı kollarından seçilmekteydi. Gerek coğrafi konumu gerekse tarihi rolü bakımından Rusya ve Altın Orda arasında bulunan hanlık ve onun bu özelliğini üzerinde en çok taşıyan Sayın Bulat'ın hayatı ilgi çekici bir konudur. Tanassur ederek Simeon adını alan Sayın Bulat Han, 1616 yılında bir rahip olarak ölmüştür. Kasım Hanlığı, Rusya'nın bir imparatorluk haline geldiği IV. İvan döneminde, Rus devlet geleneklerinin ve çarlığın yayılma siyasetinin oluşmasında Altın Orda mirasının etkisini göstermesi bakımından önem taşımaktadır. ANAHTAR SÖZCÜKLER Altın Orda, Ulu Orda, Kasım, Kazan, Rusya, Kırım, IV.İvan, Sayın Han Simeon Bekbulatoviç (Alındığı tarih 15 Temmuz 2005) (Gözden geçirildiği tarih 17 Ağustos 2005) (Kabul edildiği tarih 28 Ağustos 2005) (E-Yayın tarihi 27 Eylül 2005) Yazışma: Yazışma Adresi: Abdullah Gündoğdu, Doç.Dr., Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Tarih Bölümü, 06100 Sıhhiye, Ankara . TÜRKİYE E-mail: abdullahgundogdu@yahoo.com		Kasimov Khanate and Sain Bulat (Simeon Begbulatovich) Khan ABDULLAH GÜNDOĞDU Ankara University, Faculty of Letters ABSTRACT In 1438, a lasting disruption occurred when one of two contending aspirants to throne of Golden Horde, Ulugh Muhammad established himself at the city of Kazan, near the bend of the Volga. The Golden Horde empire thus came to be divided between two states generally known as the “Great Horde” and “the Khanate of Kazan” respectively. Soon afterward (1441) another secession occurred in the southwest, when a member of the ruling counter set up an independent Khanate of Crimea. The year 1445 marks the final consolidation of the Kazan Khanate, as well as the high point of its obvious military and political superiority over Moscow. In same year The Kasimov khanate established by Ulugh Muhammad, the founder of the Kazan khanate, to control Muscovite Russia, in Oka river-basin. Its political life lasted from 1445 until 1681. But on the contrary its foundering aim, Kasimov khanate was a puppet state of Russia, and had khans who were from various other successor khanates of the Golden Horde, such as khanates of Kazan, Crimea, and Siberia. The relationship between Russia and Kipchak steppe from the second half of 15 th century until the end of 17 th century was reflected well on the various successive khans of the Kasimov khanate. One of theme is Sain Bulat khan. In 1570 the tsar Ivan appointed Sain Bulat Khan of Kasimof. In the end of 1573 he became a Christian, taking the name of Simeon. KEY WORDS Golden Horde, Great Horde, Kazan khanate, Kasimov khanate, Crimea khanate, Sain Bulat Khan, Muscovite Russia (Received July 15 2005) (Revised August 17 2005) (Accepted August 28 2003) (Published Online September 27 2005) Correspondence: Address for correspondence: Abdullah Gündoğdu, Assoc.Prof.Dr., Ankara University, Faculty of Letters, Department of History, 06100 Sıhhiye, Ankara . TÜRKİYE. E-mail: abdullahgundogdu@yahoo.com