Modern Türklük Araştırmaları Dergisi/Journal of Modern TurkishStudies (2005), 2/3:31-53, Art. 37

Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2005), 2/3:31-53
Telif Hakkı © 2005 Ankara Üniversitesi
Mak. # 37
Journal of Modern Turkish Studies (2005), 2/3:31-53
Copyright © 2005 Ankara University
Art. # 37

Yusuf Akçura ve I. Dünya Savaşı'nda Rusya'daki Türk Esirleri

CELAL METİN
Hacettepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü

ÖZET

Siyasetçi, eğitimci, fikir adamı ve örgütçü yönleri ile 20. yüzyıl Türk siyasî tarihinde, Türkçülüğe katkılarından dolayı adı önemle zikredilen Akçura'nın I. Dünya Savaşı sonlarından başlayarak Rusya'daki Türk esirlerine yardım ve dönüşleri için Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti azası olarak yaptığı çalışmaları konu edilmektedir. Rusya'daki savaş esiri Türk askerlerinin ihtiyaçlarının karşılanması ve ülkelerine dönüşlerinin sağlanması için Osmanlı Devleti'nin resmî görevlisi olarak yaptığı girişimleri, Rusya Türklerinin Türk savaş esirlerine yardım ve muaveneti üzerine bilgi vermiş, esirlerin kurtarılması için yaptığı örgütlenme ve faaliyetlerini de kendi yazdığı ve Hilâl-i Ahmer Cemiyeti'ne sunduğu Rapor'la kaleme almıştır.

ANAHTAR SÖZCÜKLER

Yusuf Akçura, 1. Dünya Savaşı, Rusya'da Türk Esirleri, Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti, Türk-Tatar Esir Yardım ve Muavenet Komiteleri, Sibirya

(Alındığı tarih 5 Ağustos 2005)
(Gözden geçirildiği tarih 20 Ağustos 2005)
(Kabul edildiği tarih 30 Ağustos 2005)
(E-Yayın tarihi 27 Eylül 2005)

Yazışma:
Yazışma Adresi: Celal Metin, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarih Enstitüsü, Beytepe, Ankara. Türkiye

Tel : (+90312) 297 68 70 Faks: (+90312) 299 20 76
E-posta: cmetin@hacettepe.edu.tr

Yusuf Akçura and Turkish Prisoners Russia at World War I

CELAL METİN
Hacettepe University, Institute for Atatürk Principles and Revolution History

ABSTRACT

Yusuf Akçura, one of the pioneers of Turkish political ideology, in the end of 19th century and beginning of 20th century, supporter of Turkish Independence Movement leading by Atatürk, gave as political and intellectual figure his support for building of new Turkish Republic. Akçura has been also, in the end of the World War I, as official in Ottoman Red Crescent Society's charged with the problem of Turkish War Prisoners in Russia, he especially has been in İdil-Ural region and Siberia for organizing to return to homeland, helping and supporting Turkish civil and military War prisoners, Muslim Tatars War Prisoners Committees founded in the centres of regions where the war camps were, acted with solidarity with Ottoman Red Crescent, deliberately come to aid, gave material and moral support to Turkish War prisoners dispersed in whole Siberia. It was a very hard appointment for Akçura. When he returned to Istanbul after two years, in 1919, he, writing a official Report for Red Crescent, described as an agent with other officials, how and what he has been done for the liberation of Turkish War prisoners who were been very bad conditions.

KEY WORDS Yusuf Akçura, World War I, Turkish war prisoners in Russia, Ottoman Red Crescent Society, Turk-Tatar War Prisoner Aid and Support Committees, Siberia

(Received August 5 2005)
(Revised August 20 2005)
(Accepted August 30 2005)
(Published Online September 27 2005)

Correspondence:
Address for correspondence: Celal Metin, Hacettepe University, Institute for Atatürk Principles and Revolution History. 06532 Beytepe, Ankara . TÜRKİYE. E-mail: cmetin@hacettepe.edu.tr


Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2005), 2/3:31-53 Telif Hakkı © 2005 Ankara Üniversitesi Mak. # 37		Journal of Modern Turkish Studies (2005), 2/3:31-53 Copyright © 2005 Ankara University Art. # 37

Yusuf Akçura ve I. Dünya Savaşı'nda Rusya'daki Türk Esirleri CELAL METİN Hacettepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü ÖZET Siyasetçi, eğitimci, fikir adamı ve örgütçü yönleri ile 20. yüzyıl Türk siyasî tarihinde, Türkçülüğe katkılarından dolayı adı önemle zikredilen Akçura'nın I. Dünya Savaşı sonlarından başlayarak Rusya'daki Türk esirlerine yardım ve dönüşleri için Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti azası olarak yaptığı çalışmaları konu edilmektedir. Rusya'daki savaş esiri Türk askerlerinin ihtiyaçlarının karşılanması ve ülkelerine dönüşlerinin sağlanması için Osmanlı Devleti'nin resmî görevlisi olarak yaptığı girişimleri, Rusya Türklerinin Türk savaş esirlerine yardım ve muaveneti üzerine bilgi vermiş, esirlerin kurtarılması için yaptığı örgütlenme ve faaliyetlerini de kendi yazdığı ve Hilâl-i Ahmer Cemiyeti'ne sunduğu Rapor'la kaleme almıştır. ANAHTAR SÖZCÜKLER Yusuf Akçura, 1. Dünya Savaşı, Rusya'da Türk Esirleri, Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti, Türk-Tatar Esir Yardım ve Muavenet Komiteleri, Sibirya (Alındığı tarih 5 Ağustos 2005) (Gözden geçirildiği tarih 20 Ağustos 2005) (Kabul edildiği tarih 30 Ağustos 2005) (E-Yayın tarihi 27 Eylül 2005) Yazışma: Yazışma Adresi: Celal Metin, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarih Enstitüsü, Beytepe, Ankara. Türkiye Tel : (+90312) 297 68 70 Faks: (+90312) 299 20 76 E-posta: cmetin@hacettepe.edu.tr		Yusuf Akçura and Turkish Prisoners Russia at World War I CELAL METİN Hacettepe University, Institute for Atatürk Principles and Revolution History ABSTRACT Yusuf Akçura, one of the pioneers of Turkish political ideology, in the end of 19th century and beginning of 20th century, supporter of Turkish Independence Movement leading by Atatürk, gave as political and intellectual figure his support for building of new Turkish Republic. Akçura has been also, in the end of the World War I, as official in Ottoman Red Crescent Society's charged with the problem of Turkish War Prisoners in Russia, he especially has been in İdil-Ural region and Siberia for organizing to return to homeland, helping and supporting Turkish civil and military War prisoners, Muslim Tatars War Prisoners Committees founded in the centres of regions where the war camps were, acted with solidarity with Ottoman Red Crescent, deliberately come to aid, gave material and moral support to Turkish War prisoners dispersed in whole Siberia. It was a very hard appointment for Akçura. When he returned to Istanbul after two years, in 1919, he, writing a official Report for Red Crescent, described as an agent with other officials, how and what he has been done for the liberation of Turkish War prisoners who were been very bad conditions. KEY WORDS Yusuf Akçura, World War I, Turkish war prisoners in Russia, Ottoman Red Crescent Society, Turk-Tatar War Prisoner Aid and Support Committees, Siberia (Received August 5 2005) (Revised August 20 2005) (Accepted August 30 2005) (Published Online September 27 2005) Correspondence: Address for correspondence: Celal Metin, Hacettepe University, Institute for Atatürk Principles and Revolution History. 06532 Beytepe, Ankara . TÜRKİYE. E-mail: cmetin@hacettepe.edu.tr