Modern Türklük Araştırmaları Dergisi/Journal of Modern Turkish Studies (2005), 2/4:158-188, Art.#59

Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2005), 2/4:158-188
Telif Hakkı © 2005 Ankara Üniversitesi
Mak. # 59
Journal of Modern Turkish Studies (2005), 2/4:158-188
Copyright © 2005 Ankara University
Art. # 59

Dede Korkut Destanlarının Türkmenistan Varyantının Yazma Nüshalarla İlişkisi Üzerine

MELEK ERDEM
Ankara Üniversitesi

ÖZET

Dede Korkut destanlarının bilinen ilk yazması Dresden nüshasıdır. Dresden nüshasında 12 boy yer almaktadır. Ata Rahmanov tarafından Gurbangılıç Çakanoğlu adlı bir bagşıdan derlenen Türkmenistan Çovdur varyantı da 16 boydan ibarettir. Bunların içinde “Oğuzlarıñ Gäver Hanlıkına Karşı Köreşi”, “Oğuzlarıñ Melallaşmakı”, “İğdir” ve “Gorkutıñ Gabrı Kazılgı” adlı boylar Dresden'de yoktur.
Dede Korkut destanlarının Türkmenistan-Çovdur varyantı derleyici Ata Rahmanov'dan 1994 yılında Melek Erdem tarafından alınarak Türkiye'ye getirilmiştir. Erdem'in 1998'de tamamlamış olduğu “Dede Korkut Türkmenistan Varyantları” adlı tez çalışmasında, boyların fonetik, morfolojik, stilistik ve retorik açıdan analizi yapılmıştır. Türkmenistan varyantında tematik şekillendirme ve anlatım tekniği dikkat çekicidir. Varyantta boyların coğrafî çevresi Sirderya boylarından batıya uzanmaktadır. Varyantta boyların tarihî çevresinde Çovdurların Mangışlak'a göçleri gibi bazı tarihî olaylara da yer verilmiştir.
ANAHTAR SÖZCÜKLER

Dede Korkut, Destan, Sözlü Gelenek, Türkmenler

(Alındığı tarih 15 Ağustos 2005)
(Kabul edildiği tarih 30 Eylül 2005)
(E-Yayın tarihi 27 Aralık 2005)

Yazışma:
Yazışma Adresi: Melek Erdem, Doç.Dr., Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü, 06100 Sıhhiye Ankara. TÜRKİYE

E-posta: Melek.Erdem@humanity.ankara.edu.tr

On the Connection with the Manuscripts of Turkmenistan Variant of Dede Korkut Epics

MELEK ERDEM
Ankara University

ABSTRACT

The first manuscript of the Epics of Dede Korkut that is known is the Dresden manuscript. The Dresden manuscript includes 12 epics. The Turkmenistan-Chovdur variant that has been collected by Ata Rahmanov from a folk singer (bagshi) named Gurbangılıch Chakanoglu includes 16 epics. Among these, the ones named “Oğuzlarıñ Gäver Hanlıkına Karşı Köreşi”, “Oğuzlarıñ Melallaşmakı”, “İğdir” and “Gorkutıñ Gabrı Kazılgı” do not exist in Dresden manuscript.
Melek Erdem taking from Ata Rahmanov in 1994 brought the Turkmenistan-Chovdur variant of The Epics of Dede Korkut to Turkey. Phonetic, morphologic, stylistic and rhetoric aspects of epics were analysed in thesis of named “Dede Korkut Türkmenistan Varyantları” which was finished by Melek Erdem in 1998. In Turkmenistan variant thematic formalisation and narrative technique are remarkable. Geographic context of epics in variant is expanded toward west. In historical context of epics in variant some historical events are placed such as migrations of Chovdurs to Mangishlak.
KEY WORDS

Dede Korkut, Epic, Oral Tradition, Turkmens

(Received August 15 2005)
(Accepted September 30 2005)
(Published Online December 27 2005)

Correspondence:
Address for correspondence: Melek Erdem, Assoc.Prof.Dr., Ankara University, Faculty of Letters, Department of Modern Turkish Dialects and Literature 06100 Sıhhiye-Ankara TURKİYE

E-mail: Melek.Erdem@humanity.ankara.edu.tr


Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2005), 2/4:158-188 Telif Hakkı © 2005 Ankara Üniversitesi Mak. # 59		Journal of Modern Turkish Studies (2005), 2/4:158-188 Copyright © 2005 Ankara University Art. # 59

Dede Korkut Destanlarının Türkmenistan Varyantının Yazma Nüshalarla İlişkisi Üzerine MELEK ERDEM Ankara Üniversitesi ÖZET Dede Korkut destanlarının bilinen ilk yazması Dresden nüshasıdır. Dresden nüshasında 12 boy yer almaktadır. Ata Rahmanov tarafından Gurbangılıç Çakanoğlu adlı bir bagşıdan derlenen Türkmenistan Çovdur varyantı da 16 boydan ibarettir. Bunların içinde “Oğuzlarıñ Gäver Hanlıkına Karşı Köreşi”, “Oğuzlarıñ Melallaşmakı”, “İğdir” ve “Gorkutıñ Gabrı Kazılgı” adlı boylar Dresden'de yoktur. Dede Korkut destanlarının Türkmenistan-Çovdur varyantı derleyici Ata Rahmanov'dan 1994 yılında Melek Erdem tarafından alınarak Türkiye'ye getirilmiştir. Erdem'in 1998'de tamamlamış olduğu “Dede Korkut Türkmenistan Varyantları” adlı tez çalışmasında, boyların fonetik, morfolojik, stilistik ve retorik açıdan analizi yapılmıştır. Türkmenistan varyantında tematik şekillendirme ve anlatım tekniği dikkat çekicidir. Varyantta boyların coğrafî çevresi Sirderya boylarından batıya uzanmaktadır. Varyantta boyların tarihî çevresinde Çovdurların Mangışlak'a göçleri gibi bazı tarihî olaylara da yer verilmiştir. ANAHTAR SÖZCÜKLER Dede Korkut, Destan, Sözlü Gelenek, Türkmenler (Alındığı tarih 15 Ağustos 2005) (Kabul edildiği tarih 30 Eylül 2005) (E-Yayın tarihi 27 Aralık 2005) Yazışma: Yazışma Adresi: Melek Erdem, Doç.Dr., Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü, 06100 Sıhhiye Ankara. TÜRKİYE E-posta: Melek.Erdem@humanity.ankara.edu.tr		On the Connection with the Manuscripts of Turkmenistan Variant of Dede Korkut Epics MELEK ERDEM Ankara University ABSTRACT The first manuscript of the Epics of Dede Korkut that is known is the Dresden manuscript. The Dresden manuscript includes 12 epics. The Turkmenistan-Chovdur variant that has been collected by Ata Rahmanov from a folk singer (bagshi) named Gurbangılıch Chakanoglu includes 16 epics. Among these, the ones named “Oğuzlarıñ Gäver Hanlıkına Karşı Köreşi”, “Oğuzlarıñ Melallaşmakı”, “İğdir” and “Gorkutıñ Gabrı Kazılgı” do not exist in Dresden manuscript. Melek Erdem taking from Ata Rahmanov in 1994 brought the Turkmenistan-Chovdur variant of The Epics of Dede Korkut to Turkey. Phonetic, morphologic, stylistic and rhetoric aspects of epics were analysed in thesis of named “Dede Korkut Türkmenistan Varyantları” which was finished by Melek Erdem in 1998. In Turkmenistan variant thematic formalisation and narrative technique are remarkable. Geographic context of epics in variant is expanded toward west. In historical context of epics in variant some historical events are placed such as migrations of Chovdurs to Mangishlak. KEY WORDS Dede Korkut, Epic, Oral Tradition, Turkmens (Received August 15 2005) (Accepted September 30 2005) (Published Online December 27 2005) Correspondence: Address for correspondence: Melek Erdem, Assoc.Prof.Dr., Ankara University, Faculty of Letters, Department of Modern Turkish Dialects and Literature 06100 Sıhhiye-Ankara TURKİYE E-mail: Melek.Erdem@humanity.ankara.edu.tr