Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2005), 2/4:215-224
Telif Hakkı © 2005 Ankara Üniversitesi
Mak. #63Journal of Modern Turkish Studies (2005), 2/4:215-224
Copyright © 2005 Ankara University
Art. #63
M. Z. Habibullin, İz İstorii Kazanskogo İslamovedeniya vtoroy polovinı XIX-naçala XX veka: Mihail Aleksandroviç Maşanov , Kazan: İzd. “Fen”, Akademiya Nauk RT, 2004. 252 s. ISBN: 975-19-3717-5.
SAİME SELENGA GÖKGÖZ
Hacettepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü
ÖZET
M. Z. Habibullin'in Kazan misyoner şarkıyat ve türkoloji ekolünün temsilcilerinden Mihail A. Maşanov (1852-1924) üzerine incelemesi, onun misyoner faaliyeti ve bu ekol içinde yeri, etkisi ve eserleri üzerine bir değerlendirme sunmaktadır. İslamiyet bilgisinin, Arabistika ve Türkolojinin Kazan İlahiyat Akademisi'nde 19. yüzyılın ikinci yarısı itibariyle gerek Kazan Üniversitesi'nden gerekse St. Petersburg-Moskova çizgisinde oluşan "akademik" şarkıyatçılık dışında ayrı bir yönelimle şekillendiği bilinmektedir. Kazan İlâhiyat Akademisi'nde Misyoner Konuları Bölümü'ne bağlı Müslüman Karşıtı Misyoner Kürsüsü'nden mezun olmasıyla beraber, kürsüde hoca olarak çalışmaya başlayan Maşanov hem dinî polemika (İslâm karşıtı) hem de İdil-Ural'da 19. yüzyıl başında başında Kreşen Tatar ve diğer Kreşen unsurların önceki dinlerine dönme hareketlerine karşı örgütlenen misyoner yapı içinde de yerine almıştır. Aziz Guriy Tarikatı bu yapının en önemli örgütlerinden biridir. Maşanov'un gerek İlâhiyat Akademisi'nde gerekse Tarikat bünyesinde faaliyetleri M. Habibullin'in çalışmasında anlatılmıştır. Maşanov 1917 Ekim ihtilali sonrası Kazan'da yeniden örgütlenen şarkıyat araştırma faaliyetlerinde de görev üstlenmiştir.
ANAHTAR SÖZCÜKLER
M. Z. Habibullin, Mihail A. Maşanov, İslam karşıtı dini polemik , Kazan İlâhiyat Akademisi, Rus misyonerlik faaliyetleri, Kazan Türkleri , Kreşen Tatarlar(Alındığı tarih 17 Kasım 2005)
(E-Yayın tarihi 27 Aralık 2005)
Yazışma:
Yazışma Adresi: Saime Selenga Gökgöz, Yrd.Doç.Dr., Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarih Enstitüsü, Beytepe, Ankara. TürkiyeTel : (+90312) 297 68 70
Faks: (+90312) 299 20 76
E-posta: ssgokgoz@hacettepe.edu.tr
M. Z. Habibullin , Iz Istorii Kazanskogo Islamovedenija vtoroj poloviny XIX-nachala XX veka: Mikhail Aleksandrovich Mashanov. Kazan: Izd. “Fen”, Akademiya Nauk RT, 2004. 252 s. ISBN: 975-19-3717-5.
SAİME SELENGA GÖKGÖZ
Hacettepe University, Institute for Atatürk Principles and Revolution History
ABSTRACT
M. Habibullin's study of Mikhail A. Mashanov, represent also new research tendencies in historical studies after the collapse of Soviet Union, accelerated in last ten years, in Kazan, focusing on Russian missionary activities, missionary and orientalist knowledge, built in Kazan Ecclesiastical Academy after the second half of 19th century, toward the non-Russian and non-Orthodox subjects of Russian empire, especially Muslim Tatars in İdil- Ural region. Studies on Islamic heritage of İdil-Ural region, Russia's imperial confessional policies toward the non-Orthodox, especially Muslim subjects consist on Russian orientalism. Mashanov who represent one the active figure of Kazan missionary school of orientalism, Islamic studies, apart from Kazan Imperial University in Kazan. So Habibullin's stress mainly is on Mashanov's theoretical contribution to anti-Islamic religious polemics as Arabist and specialist on Islamic history and Islamic dogmatic knowledge from resources. He also illuminates through the reading of his missionary field work, such as missionary field notes, diaries, rapports, including ethnographical content (: ethnographical knowledge from missionary practice) on baptised but apostated Tatars ( kreschen Tatars ) of Kazan province, before the 19th century, how can be used this material as a tool for a more forcefully propagation and conversion strategies of Orthodox faith.
KEY WORDS
M. Z. Habibullin, Mikhail A. Mashanov, anti-Islamic religious polemics, Kazan Ecclesiastical Academy, Russian missionary activities, Kazan Turks, Kreschen Tatars(Received November 17 2005)
(Published Online December 27 2005)
Correspondence:
Address for correspondence: Saime Selenga Gökgöz, Assoc.Prof.Dr., Hacettepe University, Institute for Atatürk Principles and Revolution History. 06532 Beytepe, Ankara . TÜRKİYE.Tel : (+90312) 297 68 70
Fax: (+90312) 299 20 76
E-mail: ssgokgoz@hacettepe.edu.tr