Modern Türklük Araştırmaları Dergisi/Journal of Modern Turkish Studies (2006), 3/2:38-50, Art.#24

Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2006), 3/2:38-50
Telif Hakkı © 2006 Ankara Üniversitesi
Mak. # 24
Journal of Modern Turkish Studies (2006), 3/2:38-50
Copyright © 2006 Ankara University
Art. # 24

Türkmen Türkçesinde Hareket Fiillerinin "İstem"e Göre Anlam Değişmeleri

MELEK ERDEM
Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi

ÖZET

İstem, “katılanlar” da denilen; zorunlu veya isteğe bağlı sentagmatik tümleçlerin, belirli bir sayıda olmak üzere belirli isimlerin, sıfatların, fiillerin tabiî kapasitesi olarak ortaya çıkması şeklinde tanımlanabilir. İstem taşıyıcısı tarafından açılan boşlukların sayısı, onun sayı istemidir ve boşluk dolduran tümleçlerin semantik ve morfosentaktik tipleri onun niteleyici istemini gösterir. Türkmen Türkçesinde kes- , ber- , goy- , ılga- , git- gibi fiiller, Halliday'in fonksiyonel gramerine göre, maddî süreç veya yapma süreci içinde yer alan hareket fiilleridir ve istemlerine göre anlam değişikliğine maruz kalabilmektedirler.

ANAHTAR SÖZCÜKLER

Fonksiyonel Gramer, Bağlantılı Dil bilgisi, Türkmen Türkçesi, İstem, Hareket Fiilleri

(Alındığı tarih 15 Aralık 2005)
(Kabul edildiği tarih 25 Nisan 2006)
(E-Yayın tarihi 27 Haziran 2006)

Yazışma:
Yazışma Adresi: Melek Erdem, Doç.Dr., Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü. 06100 Sıhhiye, Ankara . TÜRKİYE.

E-posta: Melek.Erdem@humanity.ankara.edu.tr

Semantic Changes of Turkmen Turkish Verbs of Action according to Valence

MELEK ERDEM
Ankara University, Faculty of Letters

ABSTRACT

Valence may be defined as the inherent capacity of verbs, adjectives, and certain nouns to take a specific number and kind of obligatory or optional syntagmatic complements, or “participants” as they are also called. The number of slots opened by the valence carrier is its numerical valence, and the morpho-syntactic and semantic types of the slot-filling complements represent its qualitative valence. The verbs of Turkmen dialect like kes-, ber-, goy-, ılga-, git- are action verbs which are placed in material process or doing process, according to Halliday's functional grammar and may be subjected to semantic change according to valence.

KEY WORDS

Functional Grammar, Dependence Grammar, Turkmen Turkish, Valence, Verbs of Action

(Received December 15 2005)
(Accepted April 25 2006)
(Published Online June 27 2006)

Correspondence:
Address for correspondence: Melek Erdem , Assoc.Prof.Dr., Ankara University, Faculty of Letters, Department of Modern Turkish Dialects and Literature. 06100 Sıhhiye, Ankara . TÜRKİYE. E-mail: Melek.Erdem@humanity.ankara.edu.tr


Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2006), 3/2:38-50 Telif Hakkı © 2006 Ankara Üniversitesi Mak. # 24		Journal of Modern Turkish Studies (2006), 3/2:38-50 Copyright © 2006 Ankara University Art. # 24

Türkmen Türkçesinde Hareket Fiillerinin "İstem"e Göre Anlam Değişmeleri MELEK ERDEM Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi ÖZET İstem, “katılanlar” da denilen; zorunlu veya isteğe bağlı sentagmatik tümleçlerin, belirli bir sayıda olmak üzere belirli isimlerin, sıfatların, fiillerin tabiî kapasitesi olarak ortaya çıkması şeklinde tanımlanabilir. İstem taşıyıcısı tarafından açılan boşlukların sayısı, onun sayı istemidir ve boşluk dolduran tümleçlerin semantik ve morfosentaktik tipleri onun niteleyici istemini gösterir. Türkmen Türkçesinde kes- , ber- , goy- , ılga- , git- gibi fiiller, Halliday'in fonksiyonel gramerine göre, maddî süreç veya yapma süreci içinde yer alan hareket fiilleridir ve istemlerine göre anlam değişikliğine maruz kalabilmektedirler. ANAHTAR SÖZCÜKLER Fonksiyonel Gramer, Bağlantılı Dil bilgisi, Türkmen Türkçesi, İstem, Hareket Fiilleri (Alındığı tarih 15 Aralık 2005) (Kabul edildiği tarih 25 Nisan 2006) (E-Yayın tarihi 27 Haziran 2006) Yazışma: Yazışma Adresi: Melek Erdem, Doç.Dr., Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü. 06100 Sıhhiye, Ankara . TÜRKİYE. E-posta: Melek.Erdem@humanity.ankara.edu.tr		Semantic Changes of Turkmen Turkish Verbs of Action according to Valence MELEK ERDEM Ankara University, Faculty of Letters ABSTRACT Valence may be defined as the inherent capacity of verbs, adjectives, and certain nouns to take a specific number and kind of obligatory or optional syntagmatic complements, or “participants” as they are also called. The number of slots opened by the valence carrier is its numerical valence, and the morpho-syntactic and semantic types of the slot-filling complements represent its qualitative valence. The verbs of Turkmen dialect like kes-, ber-, goy-, ılga-, git- are action verbs which are placed in material process or doing process, according to Halliday's functional grammar and may be subjected to semantic change according to valence. KEY WORDS Functional Grammar, Dependence Grammar, Turkmen Turkish, Valence, Verbs of Action (Received December 15 2005) (Accepted April 25 2006) (Published Online June 27 2006) Correspondence: Address for correspondence: Melek Erdem , Assoc.Prof.Dr., Ankara University, Faculty of Letters, Department of Modern Turkish Dialects and Literature. 06100 Sıhhiye, Ankara . TÜRKİYE. E-mail: Melek.Erdem@humanity.ankara.edu.tr