Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2006), 3/2:61-70 Telif Hakkı © 2006 Ankara Üniversitesi Mak. # 26		Journal of Modern Turkish Studies (2006), 3/2:61-70 Copyright © 2006 Ankara University Art. # 26
Saha Cumhuriyetinde Dil Durumu ve Saha Türkçesinin Konumu GÜLSÜM KİLLİ Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Ankara ÖZET Ekim Devrimine kadar olan dönemde Saha Türkçesi, Saha halkının dili olması yanında Saha Cumhuriyetinin merkezî bölgelerinde uluslararası ilişki dili olarak da kullanılması ile özel bir yere sahip olmuş, ancak XX. yüzyıl ortalarından itibaren dengenin Saha Türkçesi aleyhine bozulduğu Rusça-Sahaca iki dillilik durumu ortaya çıkmıştır. Bugün Rusça ile birlikte “resmî dil” statüsünde bulunan Saha Türkçesi kısa bir süre öncesine kadar daha çok okul öncesi eğitiminde, aile içi ilişkilerde, kısmen de kitle iletişim araçlarında kullanılırken Rusya Federasyonunun Rus-millî dil veya millî dil-Rusça şeklinde iki dilliliği dengeli bir biçimde korumayı, millî dillerin korunması ve geliştirilmesi yanında devlet dili olarak Rusçanın da varlığını sürdürmesini amaçlayan “Rusya Federasyonunun Halklarının Dilleri Hakkında” federal yasası (25 Ekim 1991), “Saha Cumhuriyetindeki Diller Hakkında Yasa” (16 Ekim 1992 ) ve “Saha Cumhuriyetindeki Az Nüfuslu Yerli Kuzey Halklarının Dillerinin Konumları Hakkında Yasa” (20 Şubat 2004) ile Saha Cumhuriyetinde kullanılan dillerin kullanım alanları ve konumları belirlenmiş, bu yasalar çerçevesinde alınan tedbirlerle Saha Türkçesi Saha Cumhuriyetinin “devlet dili” olmanın yanında Rus dili ile birlikte eğitim-öğretim faaliyetleri, bilim, sanat, yayın, politika, ticaret gibi günlük hayatın her alanında yoğun olarak kullanılmaya başlanmıştır. ANAHTAR SÖZCÜKLER Saha (Yakut), Sakha Cumhuriyeti, iki dillilik, devlet dili, dil durumu, dil politikası (Alındığı tarih 5 Ocak 2006) (Kabul edildiği tarih 30 Mart 2006) (E-Yayın tarihi 27 Haziran 2006) Yazışma: Yazışma Adresi: Gülsüm Killi, Yrd.Doç.Dr., Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü, 06100 Sıhhiye, Ankara. TÜRKİYE. E-posta: gulsumkilli@yahoo.com		Linguistic Situation in Sakha Republic and the Status of Sakha Turkish GÜLSÜM KİLLİ Ankara University, Faculty of Letters, Ankara ABSTRACT Until the October Revolutions Sakha Turkish has been used as a language of Sakha people and communication language in Central Yakutia. Than from the middle of the 20 th Century Russian-Sakha bilingualism has been occurred. Today “The Federal Law about Languages of Russian Federation Peoples” and “Law about Languages in the Sakha Republic” and “Law about Language Statues of Northern Indian Minority in the Sakha Republic” organized functions and statues of languages in the Sakha Republic. Today in frame of these laws Sakha Turkish is official language of Sakha Republic. Sakha Turkish with Russian language is used in all area of common life like education, science, art, publishing, politics, and economy frequently. KEY WORDS Sakha (Yakut), Sakha Republic, bilingualism, official language, linguistic situation, language policy (Received January 5 2006) (Accepted March 30 2006) (Published Online June 27 2006) Correspondence: Address for correspondence: Gülsüm Killi, Assoc.Prof.Dr., Ankara University, Faculty of Letters, Department of Modern Turkish Dialects and Literature. 06100 Sıhhiye, Ankara . TÜRKİYE. E-mail: gulsumkilli@yahoo.com