Modern Türklük Araştırmaları Dergisi/Journal of Modern Turkish Studies (2006), 3/2:86-156, Art.#28

Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2006), 3/2:86-156
Telif Hakkı © 2006 Ankara Üniversitesi
Mak. #28
Journal of Modern Turkish Studies (2006), 3/2:86-156
Copyright © 2006 Ankara University
Art. #28

Mahdum Kulı'nın Divanının Nüshaları ve Türkmenbaşı Milli Elyazmaları Enstitüsü 400-E Numarada Kayıtlı "A Nüshası"nda Bulunmayan Şiirleri

HAYATİ YILMAZ
Muğla Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Muğla

ÖZET

Mahdum Kulı, şiirlerini halk dilinde, Türkmen Türkçesinde yazmaya başlayan ilk Türkmen şairlerindendir. Çağdaş Türkmen Türkçesinin XVIII. yüzyılda ilk temelini atan şairlerin başında gelir. XVIII. yüzyılda ürünlerini vermeye başlayan Mahdum Kulı, Türkmenler tarafından çok sevilmiş daha sağlığında ünü yayılmıştır. Halk bahşıları şiirlerini çalıp söylemeye başlamıştır. Mahdum Kulı'nın şiirlerinin çok sevilmesi, halk tarafından anlaşılır yalın bir dille yazılmış olması, Divanının nüshalarının çoğalmasına, artmasına sebep olmuştur.
Mahdum Kulı Divanının incelediğimiz beş nüshasında (A ve A 1-4 ) farklılıklar görülmektedir. Nüshalardaki şiirlerin sırası birbiriyle örtüşmemekte, ortak şiirlerde satır farklılıkları yanında fazla beyit veya dörtlükler de görülmektedir. Mahdum Kulı'nın Türkmenistan'da yayımlanan şiirleri orijinal imlâsı ile verilmemiş, Çağdaş Türkmen Türkçesi özelliklerine yakınlaştırılmıştır. Makalede, bu söz konusu beş nüsha tanıtılmış ve çalışmamıza esas olan Türkmenbaşı Milli Elyazmaları Enstitüsü 400-E numarada kayıtlı ve asıl nüsha olarak kabul edilen A nüshasında bulunmayan şiirler orijinal yazımına uygun olarak okunup karşılaştırılmıştır.
.

ANAHTAR SÖZCÜKLER

Mahdum Kulı, Mahdum Kulı Divanı, Türkmen Edebiyatı, Türkmen Türkçesi

(Alındığı tarih 20 Şubat 2006)
(Kabul edildiği tarih 10 Mayıs 2006)
(E-Yayın tarihi 27 Haziran 2006)

Yazışma:
Yazışma Adresi: Hayati Yılmaz, Dr., Muğla Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü. Muğla - TÜRKİYE

Tel.: 0252 211 15 72
E-posta: hyilmaz@yahoo.com

The Copies of the Makhdum Quli's Divan and his Poems not existing in 400-E Numbered “A Copy” in The Turkmenbashi National Institute of Manuscripts

HAYATİ YILMAZ
Muğla University, Faculty of Science and Letters, Mugla

ABSTRACT

Makhdumquli is one of the first Turkmen poets who write in Turkmen spoken dialect in XVIIIth century. The modern standard Turkmenish has been established on his works. Turkmen people very liked him and his poems; he became very famous. When he was alive, Turkmen bakhshis performed his poets. Both liking his poems of Turkmens and intelligibility of language of his poems, caused to be copied his Divan a lot of times.
There are differences in the five Divan copies (A and A 1-4 ), which I examined. The sequence of poets is not the same, and in these copies there are line differences in the common poets and another verses and quatrains also. The Makhdukquli's poems edited in Turkmenistan along Soviet period have been adapted the features of Modern standard Turkmenish. In the article, it has been introduced the five copies of Divan, has been transcribed the poems not existing in 400-E numbered copy of Divan (the main copy, "A") in the Turkmenbashi National Institute of Manuscripts in accord to original spelling, and has been done their edition critique.
KEY WORDS

Makhdumquli, Makhdumquli's Divan, Turkmen literature, Turkmen Turkish

(Received February 20 2006)
(Accepted May 10 2006)
(Published Online June 27 2006)
Correspondence:
Address for correspondence: Hayati Yılmaz, Dr., Mugla University, Faculty of Science and Letters, Department of Modern Turkish Dialects and Literatures, Mugla - TÜRKİYE.

Tel.: 0252 211 15 72
E-posta: hyilmaz@yahoo.com


Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2006), 3/2:86-156 Telif Hakkı © 2006 Ankara Üniversitesi Mak. #28		Journal of Modern Turkish Studies (2006), 3/2:86-156 Copyright © 2006 Ankara University Art. #28

Mahdum Kulı'nın Divanının Nüshaları ve Türkmenbaşı Milli Elyazmaları Enstitüsü 400-E Numarada Kayıtlı "A Nüshası"nda Bulunmayan Şiirleri HAYATİ YILMAZ Muğla Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Muğla ÖZET Mahdum Kulı, şiirlerini halk dilinde, Türkmen Türkçesinde yazmaya başlayan ilk Türkmen şairlerindendir. Çağdaş Türkmen Türkçesinin XVIII. yüzyılda ilk temelini atan şairlerin başında gelir. XVIII. yüzyılda ürünlerini vermeye başlayan Mahdum Kulı, Türkmenler tarafından çok sevilmiş daha sağlığında ünü yayılmıştır. Halk bahşıları şiirlerini çalıp söylemeye başlamıştır. Mahdum Kulı'nın şiirlerinin çok sevilmesi, halk tarafından anlaşılır yalın bir dille yazılmış olması, Divanının nüshalarının çoğalmasına, artmasına sebep olmuştur. Mahdum Kulı Divanının incelediğimiz beş nüshasında (A ve A 1-4 ) farklılıklar görülmektedir. Nüshalardaki şiirlerin sırası birbiriyle örtüşmemekte, ortak şiirlerde satır farklılıkları yanında fazla beyit veya dörtlükler de görülmektedir. Mahdum Kulı'nın Türkmenistan'da yayımlanan şiirleri orijinal imlâsı ile verilmemiş, Çağdaş Türkmen Türkçesi özelliklerine yakınlaştırılmıştır. Makalede, bu söz konusu beş nüsha tanıtılmış ve çalışmamıza esas olan Türkmenbaşı Milli Elyazmaları Enstitüsü 400-E numarada kayıtlı ve asıl nüsha olarak kabul edilen A nüshasında bulunmayan şiirler orijinal yazımına uygun olarak okunup karşılaştırılmıştır. . ANAHTAR SÖZCÜKLER Mahdum Kulı, Mahdum Kulı Divanı, Türkmen Edebiyatı, Türkmen Türkçesi (Alındığı tarih 20 Şubat 2006) (Kabul edildiği tarih 10 Mayıs 2006) (E-Yayın tarihi 27 Haziran 2006) Yazışma: Yazışma Adresi: Hayati Yılmaz, Dr., Muğla Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü. Muğla - TÜRKİYE Tel.: 0252 211 15 72 E-posta: hyilmaz@yahoo.com		The Copies of the Makhdum Quli's Divan and his Poems not existing in 400-E Numbered “A Copy” in The Turkmenbashi National Institute of Manuscripts HAYATİ YILMAZ Muğla University, Faculty of Science and Letters, Mugla ABSTRACT Makhdumquli is one of the first Turkmen poets who write in Turkmen spoken dialect in XVIIIth century. The modern standard Turkmenish has been established on his works. Turkmen people very liked him and his poems; he became very famous. When he was alive, Turkmen bakhshis performed his poets. Both liking his poems of Turkmens and intelligibility of language of his poems, caused to be copied his Divan a lot of times. There are differences in the five Divan copies (A and A 1-4 ), which I examined. The sequence of poets is not the same, and in these copies there are line differences in the common poets and another verses and quatrains also. The Makhdukquli's poems edited in Turkmenistan along Soviet period have been adapted the features of Modern standard Turkmenish. In the article, it has been introduced the five copies of Divan, has been transcribed the poems not existing in 400-E numbered copy of Divan (the main copy, "A") in the Turkmenbashi National Institute of Manuscripts in accord to original spelling, and has been done their edition critique. KEY WORDS Makhdumquli, Makhdumquli's Divan, Turkmen literature, Turkmen Turkish (Received February 20 2006) (Accepted May 10 2006) (Published Online June 27 2006) Correspondence: Address for correspondence: Hayati Yılmaz, Dr., Mugla University, Faculty of Science and Letters, Department of Modern Turkish Dialects and Literatures, Mugla - TÜRKİYE. Tel.: 0252 211 15 72 E-posta: hyilmaz@yahoo.com