Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2006), 3/3:31-49 Telif Hakkı © 2006 Ankara Üniversitesi Mak. # 41		Journal of Modern Turkish Studies (2006), 3/3:31-49 Copyright © 2006 Ankara University Art. # 41
Alpamış Destanında Mizahî Unsurlar AYNUR ÖZ ÖZCAN Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi ÖZET Türklerin ortak destanı olan Alpamış Destanı, Özbek Türkleri arasında çok sevilerek okunan ve dinlenen bir destandır. Alpamış Destanın varyantları arasında en fazla derlenenin Özbek ve Karakalpak versiyonu olduğu folkloristler tarafından kaydedilmektedir. Alpamış Destanı, Özbekler arasında otuz bahşıdan otuz beş kez derlenmiştir. Bu derlemeler arasında en mükemmeli Fazıl Yoldaş oğlından derlenmiştir. Çalışmada Fazıl Yoldaş oğlı, Berdi Bahşı, Ergeş Cumanbulbul oğlı ve Polkan Şair'den, derlenen Alpamış destanındaki mizahî unsurlar, karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Alpamış zindandayken gelişen mizahî unsurlar, Alpamış'ın yiyecek bulmasında etkili bir iletişim ve ikna aracı olarak kullanılmıştır. Kahramanın sıkıntısını azaltmaya ve dinleyicileri karamsar havadan uzaklaştırmaya yardımcı olmuştur. Alpamış yurduna dönerken yolda gelişen mizahî unsurlar, kahramanın bastırılmış enerjisinin ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Alpamış yurduna döndükten sonra gelişen mizahî unsurlar, dinleyicileri mutlu sona hazırlamak için kullanılmıştır. Bu mizahî unsurların, Alpamış'ın ince ve kıvrak zekâsını ortaya koymada önemli bir araç olduğu görülmektedir. ANAHTAR SÖZCÜKLER Alpamış destanı, mizahî unsurlar, bahşı (Alındığı tarih 10 Şubat 2006) (Kabul edildiği tarih 20 Mayıs 2006) (E-Yayın tarihi 29 Eylül 2006) Yazışma: Yazışma Adresi: Aynur Öz Özcan, Yrd.Doç.Dr., Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü. 06100 Sıhhiye, Ankara . TÜRKİYE. E-posta: aynurozozcan@yahoo.com , ozaynur@humanity.ankara.edu.tr		The humoruous elements in Alpamish Epos AYNUR ÖZ ÖZCAN Ankara University, Faculty of Letters ABSTRACT The Alpamish Epos that is common of Turks, is the one that is mostly like and read by Uzbek Turks. The folklorist stated that, Uzbek and Karakalpak version of it is the one being gathered and collected mostly among all the other version of it. Alpamish Epos has been recorded thirty five times from thirty bakshi in Uzbeks. Among these records, the perfect one is from the Fazıl Yoldaş oglı. In this article, the humorous elements with in Alpamish Epos recorded from Fazıl Yoldash oglı, Berdi Bahshi, Ergesh Cumanbulbul oglı and Polkan Shair are being studied in comparison manner. The humorous elements developed while Alpamish was in the prison have been used as an effective communication and convincing method for getting food. It helps on reducing the Hero's depression and difficulty and therefore it helps to keep the listeners away from the pessimistic atmosphere. The humorous components also caused the Alpamish's pent-up energy exposed positively during the trip he has returning to his home. After his returning to home, developed humorous elements have been used to get listeners ready for happy end. It has been seen that, these humorous elements are important tools and signs for proving his genius and intelligence. KEY WORDS Alpamish Epos, humorous elements, bakshi (Received February 15 2006) (Accepted May 20 2006) (Published Online September 29 2006) Correspondence: Address for correspondence: Aynur Öz Özcan, Assoc.Prof.Dr., Ankara University, Faculty of Letters, Department of Modern Turkish Dialects and Literature. 06100 Sıhhiye, Ankara . TÜRKİYE. E-mail: aynurozozcan@yahoo.com , ozaynur@humanity.ankara.edu.tr