Modern Türklük Araştırmaları Dergisi/Journal of Modern Turkish Studies (2006), 3/4:77-90, Art.#57

Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2006), 3/4:77-90
Telif Hakkı © 2006 Ankara Üniversitesi
Mak. # 57
Journal of Modern Turkish Studies (2006), 3/4:77-90
Copyright © 2006 Ankara University
Art. # 57

A[pt]al 'ın Velice Görünümü Kalıpları

M. ESAT HARMANCI
Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli

ÖZET

Toplumların İslâm öncesi mistik eğilimleri, inanışları ve mitolojilerine göre çeşitlilik gösteren tasavvufun Anadolu'daki ekollerinden birini de Kalenderiler oluşturmaktadır. Melamet yolunu kendine özgü bir doktrin ve erkan ile yorumlayan ve hayata geçiren bu ekolün Anadolu'da son dönemlerdeki şöhretli temsilcisi abdallar olmuştur. Bu ekolde, melamet yolculuğunda zamanla ortaya çıkan sapmalar, kültürel ve dönemsel değişimler sonucu din ve tasavvuf dışı pek çok farklılaşma ve yabancılaşma izleri baş göstermiştir. İlerleyen süreçte abdal kelimesine; bön, ahmak, alık anlamlarını kazandırmış olması, değişimin düzeyini göstermektedir. Bugün için, kimi yaşayan atasözü ve deyimlerle Türk diline zengin bir dil yadigârı bırakan bu zümrenin tarihteki yerinin ve bu kültür dili ile ortaya konan metinlerin anlaşılabilmesi için atasözleri ve deyimler önemli bir kilometre taşıdır. Abdalların yaşam ve inanışları ile şekillenen bu dil elemanlarının arkasında gizlenen anlamlardan biri de onların halk katında veli-eren olarak karşılanmalarıdır.

.

ANAHTAR SÖZCÜKLER

anlam bilimi, tasavvuf, sufi, veli, eren, Kalender, abdal, deyim, atasözü

(Alındığı tarih 5 Ağustos 2006)
(Kabul edildiği tarih 11 Aralık 2006)
(E-Yayın tarihi 30 Aralık 2006)

Yazışma:
Yazışma Adresi: M. Esat Harmancı, Yrd.Doç.Dr., Kocaeli Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Umuttepe Kampusu İzmit/Kocaeli TÜRKİYE.

E-posta: esatharmanci@yahoo.com

Saintly Appearence of A[pt]al

M. ESAT HARMANCI
Kocaeli University, Kocaeli

ABSTRACT

In Anatolia one of the schools of sufism indicates variation, as the standpoint of mystic inclinations, pre-Islamic mythologies and beliefs of societies is Kalenderi schools. This school, on the melamet way having its own doctrine and principles, become famous in Anatolia that is known as Rum Abdals. In the wake of cultural alterations and deviations from the melamet way someout-of-religious and out-of-sufism progression arised out. It is crucial to scrutinize the idioms and proverbs related to Abdals as well as the texts written by the influence of this culture, in order to understand the historical location of this school. The language elements formed with the lifestyle and beliefs of Abdals point out that these sufists were deemed as saints in the community.

KEY WORDS

Semantics, sufism, sufist, saint, Kalender, abdal, idiom, proverb

(Received August 5 2006)
(Accepted December 11 2006)
(Published Online December 30 2006)

Correspondence:
Address for correspondence: M. Esat Harmancı, Assoc.Prof.Dr., Kocaeli University Faculty of Science-Letters, Department of Turkish Language and Literature, İzmit/Kocaeli . TÜRKİYE.

E-mail: esatharmanci@yahoo.com


Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2006), 3/4:77-90 Telif Hakkı © 2006 Ankara Üniversitesi Mak. # 57		Journal of Modern Turkish Studies (2006), 3/4:77-90 Copyright © 2006 Ankara University Art. # 57

A[pt]al 'ın Velice Görünümü Kalıpları M. ESAT HARMANCI Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli ÖZET Toplumların İslâm öncesi mistik eğilimleri, inanışları ve mitolojilerine göre çeşitlilik gösteren tasavvufun Anadolu'daki ekollerinden birini de Kalenderiler oluşturmaktadır. Melamet yolunu kendine özgü bir doktrin ve erkan ile yorumlayan ve hayata geçiren bu ekolün Anadolu'da son dönemlerdeki şöhretli temsilcisi abdallar olmuştur. Bu ekolde, melamet yolculuğunda zamanla ortaya çıkan sapmalar, kültürel ve dönemsel değişimler sonucu din ve tasavvuf dışı pek çok farklılaşma ve yabancılaşma izleri baş göstermiştir. İlerleyen süreçte abdal kelimesine; bön, ahmak, alık anlamlarını kazandırmış olması, değişimin düzeyini göstermektedir. Bugün için, kimi yaşayan atasözü ve deyimlerle Türk diline zengin bir dil yadigârı bırakan bu zümrenin tarihteki yerinin ve bu kültür dili ile ortaya konan metinlerin anlaşılabilmesi için atasözleri ve deyimler önemli bir kilometre taşıdır. Abdalların yaşam ve inanışları ile şekillenen bu dil elemanlarının arkasında gizlenen anlamlardan biri de onların halk katında veli-eren olarak karşılanmalarıdır. . ANAHTAR SÖZCÜKLER anlam bilimi, tasavvuf, sufi, veli, eren, Kalender, abdal, deyim, atasözü (Alındığı tarih 5 Ağustos 2006) (Kabul edildiği tarih 11 Aralık 2006) (E-Yayın tarihi 30 Aralık 2006) Yazışma: Yazışma Adresi: M. Esat Harmancı, Yrd.Doç.Dr., Kocaeli Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Umuttepe Kampusu İzmit/Kocaeli TÜRKİYE. E-posta: esatharmanci@yahoo.com		Saintly Appearence of A[pt]al M. ESAT HARMANCI Kocaeli University, Kocaeli ABSTRACT In Anatolia one of the schools of sufism indicates variation, as the standpoint of mystic inclinations, pre-Islamic mythologies and beliefs of societies is Kalenderi schools. This school, on the melamet way having its own doctrine and principles, become famous in Anatolia that is known as Rum Abdals. In the wake of cultural alterations and deviations from the melamet way someout-of-religious and out-of-sufism progression arised out. It is crucial to scrutinize the idioms and proverbs related to Abdals as well as the texts written by the influence of this culture, in order to understand the historical location of this school. The language elements formed with the lifestyle and beliefs of Abdals point out that these sufists were deemed as saints in the community. KEY WORDS Semantics, sufism, sufist, saint, Kalender, abdal, idiom, proverb (Received August 5 2006) (Accepted December 11 2006) (Published Online December 30 2006) Correspondence: Address for correspondence: M. Esat Harmancı, Assoc.Prof.Dr., Kocaeli University Faculty of Science-Letters, Department of Turkish Language and Literature, İzmit/Kocaeli . TÜRKİYE. E-mail: esatharmanci@yahoo.com