|
Kırgızların Mitolojik İçerikli Destanlarından "Kococaş" Destanı
GÜLZURA CUMAKUNOVA
Ankara Üniversitesi
Sözlü halk edebiyatının epik türünde sanatsal kabiliyetini en kuvvetli şekilde sergileyen Kırgızlarda "Manas"destanı başta olmak üzere yirmiye yakın Kırgız destanı bilinmektedir.
İçeriği, ideolojik yapısı, hacmi, ele aldığı konuları göz önünde bulundurulduğunda Kırgız destanlarını birkaç türe ayırmak mümkün. Örneğin, hacim itibariyle büyük (çon) ve küçük (kence), konu itibariyle kahramanlık, sosyal, aşk, mitolojik olarak değerlendirilebilir.
"Kococaş" destanı, Kırgızların mitolojik içerikli destanlarından en eskilerinden sayılır. Destanda cereyan eden hadiseler eski Türk mitolojik dünya anlayışına dayandırılır.
Kırgızların "Kococaş" ve "Karagul botom" adlı mitolojik muhtevalı destanlarında tabiata karşı gelen insanın başına ne tür felaketler gelebileceği uyarısı kahramanlarının trajik sonları ile ifade edilmiştir.
Destanın bu temel felsefesini, insanların açgözlülüğünden, bencilliğinden, ihmalinden bozguna uğrayabilecek tabiata ve yok olmaya, soyu tükenmeye yüz tutacak hayvanlar dünyasına dengeli bir şekilde yaklaşılmasını isteyen Kırgızların ta eski çağlardan yankılanan çağrısı oluşturmaktadır.
ANAHTAR SÖZCÜKLER
Kırgız sözlü edebiyatı, Kırgız destanları, Kococaş destanı, mitoloji
(Alındığı tarih: 10 Şubat 2007
(Kabul edildiği tarih: 15 Nisan 2006)
E-yayın tarihi: 29 Haziran 2007)
Yazışma:
Yazışma Adresi: Gülzura CUMAKUNOVA, Doç.Dr., Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü, Kuzey-batı (Kıpçak) Türk Lehçeleri ve Edebiyatları AD– 06100 Sıhhiye ANKARA / TÜRKİYE
e-posta:gulzura@yahoo.com
The Kyrgyz MythologicalEpic Kojojash
GULZURA JUMAKUNOVA
Ankara University
ABSTRACT
The “Manas” epic poem, being the first an main of them, there are known to be up to twenty more epic poems strongly exhibited by the ability of the Kyrgyz verbal literature.
Taking into consideration, the content, ideological structure, volume of the Kyrgyz epic poems, it is possible to divide them into several types. For example, according to volume: big (con), and small (kence), and according to content: heroism, social, passion and mythological.
The epic “Kojojash” is counted as the oldest type of Kyrgyz mythological poem. The events which take place within this poem can be related and based on the ancient Turkish mythological view of the world.
The mythological content of the “Kojojash” and “Karagul Botom” express the types of disasters which the heroes face, with their tragic endings, as a form of warning of the consequences which men face when they interfere with the nature of the world.
The philosophical base of the poems shows how the Kyrgyz people in ancient times emphasise the importance of a balance between, men, nature, and animal world, and not give way for their greed, egoism, and negligence to spoil and destroy nature, and cause animals to become extinct.
KEY WORDS
Kyrgyz oral literature, Kyrgyz epics, Epic Kojojach, mythology
(Received February 10 2007)
(Accepted April 15 2007)
(Published Online June 29 2007)
Correspondence:
Address for correspondence : Gulzura Jumakunova, Assoc.Prof.Dr., Ankara University, Faculty of Letters, Department of Modern Turkish Dialects and Literature 06100. Sihhiye - Ankara. TURKIYE.
E-mail:gulzura@yahoo.com
|
