|
Çağatayca İki Zafernâme Tercümesinde Kullanılan Bazı Uzunluk Ölçüsü Birimleri
TANJU ORAL SEYHAN
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (İstanbul)
Bugünkü ortak metrik sistemin kabulüne kadar Türkler tarafından farklı terimler kullanılmıştır. Bu terimlerin oluşturulmasında gerek dilin kendi imkânlarına (kelime türetme, gramer öğeleri, metaforlar v.b.) gerekse alıntılama yoluna başvurulmuştur. Doğu Türklük sahasında da asırlar ve coğrafî bölgelere göre özellikle uzunluk ölçüsü sisteminde çok çeşitlilik ve farklılık bulunmaktadır. Bu sebeple dönem eserlerinde bu ölçülerin geçtiği yerlerdeki açıklamaların tespiti bir sonuca ulaşmak açısından gereklidir. Bu tebliğde Timürlüler döneminin bazı kaynaklarında (Zafernamenin iki Çağatayca tercümesi, Babür Şah’ın Hâtırât’ı ve Mübeyyen adlı eseri ile iki salat metni) bu bakımdan bir tarama yapılarak tespitlerde bulunulmuştur.
ANAHTAR SÖZCÜKLER
Türk sözlük bilimi, ölçü sistemi, uzunluk ölçüsü terimleri, Çağatay Türkçesi, Zafername, Timürlüler dönemi, Timürlüler dönemi kaleleri
(Alındığı tarih: 17 Kasım 2007)
(Yayına kabul edildiği tarih: 27 Ocak 2007)
E-yayın tarihi: 29 Haziran 2007
Yazışma:
Yazışma Adresi: Tanju Oral Seyhan, Doç.Dr., Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü,
Beşiktaş/İstanbul
E-posta: seyhantanju@yahoo.com
Some Linear Measurement Terms in the Two Caghatai Turkish
Translations of the Zafar-namah
TANJU ORAL SEYHAN
Mimar Sinan University (Istanbul)
ABSTRACT
The Turks have used different expressions until acceptance of today’s common metric system. It has been applied both natural possibilities of the language (word derivation, grammar elements, metaphors etc.) and quotation method on formation of such expressions. A lot of variety and disparities are seen especially within the frame of the measure of length system based on centuries and geographical zones in the Eastern Turkic field. Therefore, fixing of the explanations, which stated in the related texts for the afore-mentioned measurements is compulsory within the works created in related periods. A number of analyses are carried out in some primary sources of the Timurid period (two Caghatai translations of the Zafar-namah, Memoirs of Babur Shah and Mübeyyen and two prayer texts) in accordance with the aforesaid principles in this article.
KEY WORDS
Turkish lexicology, metric system, linear measurement terms, Caghatai Turkish, Zafar-namah, Timurid period, castles of Timurid period
(Received November 17 2006)
(Accepted January 27 2007)
(Published Online June 29 2007)
Correspondence:
Address for correspondence : Tanju Oral Seyhan, Assoc.Prof.Dr., Mimar Sinan University, Faculty of Science end Letters, Department of Turkish Language and Literature. Besiktas -Istanbul. TURKİYE.
E-mail:seyhantanju@yahoo.com
.
|
