Modern Türklük Araştırmaları Dergisi/Journal of Modern Turkish Studies (2008), 5/1:87-101, Art.#9

Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2008), 5/1:129-142
Telif Hakkı © 2008 Ankara Üniversitesi
Mak. # 9
Journal of Modern Turkish Studies (2008), 5/1:129-142
Copyright © 2008 Ankara University
Art. # 9

Teşbih (Benzetme) Sanatına Dilbilimsel Bir Yaklaşım

BEKİR ÇINAR
Niğde Üniversitesi

ÖZET

Bu çalışmada teşbih (benzetme) sanatı dilbilimsel bir yaklaşımla incelenmeye çalışılmıştır. Teşbih (benzetme) sanatının diğer edebi sanatların kaynağını oluşturduğu iddiasından hareketle bu sanatın diğer sanatlarla olan ilişkisi üzerinde durulmuştur. Araştırmamızda teşbih (benzetme) sanatı ve teşbihle alakalı istiare, mecaz-ı mürsel, teşhis ve intak, ta’riz, kinaye, irsâl-i mesel sanatları incelenmiştir. Belirtilen sanatlarla ilgili Türk belâgati tanımlamaları ile Batı retoriği tanımlamaları arasında yer yer mukayeseler yapılmıştır. Klasik belâgat terimlerinin karşılanmasında, dilbilim ve Batı retoriği terimleri arasında farklı kullanımlara dikkat çekilmiş, bu konuda terim birliği oluşturmanın önemi vurgulanmıştır. Türk belâgatini Batı retoriği ile yorumlamanın bizlere yeni anlayışlar ve farklı ufuklar açacağı sonucuna varılmıştır.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Dil bilimi, belâgat, benzetme, eğretileme, düz değişmece, kişileştirme, yergi, dolaylama.

(Alındığı tarih 8 Ocak 2008)
(Kabul edildiği tarih 15 Şubat 2008)
(E-Yayın tarihi 28 Şubat 2008)

Yazışma:
Yazışma Adresi: Bekir Çınar, Yrd.Doç.Dr., Niğde Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Bölümü 51100 Niğde/TÜRKİYE
E-posta: bcinar67@gmail.com

A Linguistic Approach to the Art of Simile (Teşbih)

BEKİR ÇINAR
Nigde University

ABSTRACT

In this study, we attempted to examine the art of simile (Turkish teşbih) from a linguistic perspective. Moving from the assertion that simile from the basis of other literary arts, we dwelt on the relationship between this art form and other art form as well as examining the art of simile and simile-related arts such as metaphor (istiare), metonymy (mecaz-ı mürsel), personification (teşhis), irony (ta’riz), and periphrasis (kinaye). In relation to these art forms, occasional comparisons were drawn between Turkish rhetorical definitions and western rhetorical ones. When defining classical rhetorical terminology, we also called attention to differing uses of linguistic terms and western rhetoric, with emphasis placed on forming standard terminology. It was concluded that interpreting Turkish rhetoric with western rhetoric provides us with insight opening up new horizons.

KEY WORDS
Linguistics, rhetoric, simile, metaphor, metonymy, personification, irony, periphrasis.

(Received January 8 2008)
(Accepted February 15 2008)
(Published Online February 28 2008)

Correspondence:
Address for correspondence: Bekir Çınar, Assoc.Prof.Dr.Dr., Nigde University, Faculty of Education, Department of Turkish 51100 Nigde/TURKIYE
E-posta: bcinar67@gmail.com


Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2008), 5/1:129-142 Telif Hakkı © 2008 Ankara Üniversitesi Mak. # 9		Journal of Modern Turkish Studies (2008), 5/1:129-142 Copyright © 2008 Ankara University Art. # 9

Teşbih (Benzetme) Sanatına Dilbilimsel Bir Yaklaşım BEKİR ÇINAR Niğde Üniversitesi ÖZET Bu çalışmada teşbih (benzetme) sanatı dilbilimsel bir yaklaşımla incelenmeye çalışılmıştır. Teşbih (benzetme) sanatının diğer edebi sanatların kaynağını oluşturduğu iddiasından hareketle bu sanatın diğer sanatlarla olan ilişkisi üzerinde durulmuştur. Araştırmamızda teşbih (benzetme) sanatı ve teşbihle alakalı istiare, mecaz-ı mürsel, teşhis ve intak, ta’riz, kinaye, irsâl-i mesel sanatları incelenmiştir. Belirtilen sanatlarla ilgili Türk belâgati tanımlamaları ile Batı retoriği tanımlamaları arasında yer yer mukayeseler yapılmıştır. Klasik belâgat terimlerinin karşılanmasında, dilbilim ve Batı retoriği terimleri arasında farklı kullanımlara dikkat çekilmiş, bu konuda terim birliği oluşturmanın önemi vurgulanmıştır. Türk belâgatini Batı retoriği ile yorumlamanın bizlere yeni anlayışlar ve farklı ufuklar açacağı sonucuna varılmıştır. ANAHTAR SÖZCÜKLER Dil bilimi, belâgat, benzetme, eğretileme, düz değişmece, kişileştirme, yergi, dolaylama. (Alındığı tarih 8 Ocak 2008) (Kabul edildiği tarih 15 Şubat 2008) (E-Yayın tarihi 28 Şubat 2008) Yazışma: Yazışma Adresi: Bekir Çınar, Yrd.Doç.Dr., Niğde Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Bölümü 51100 Niğde/TÜRKİYE E-posta: bcinar67@gmail.com A Linguistic Approach to the Art of Simile (Teşbih) BEKİR ÇINAR Nigde University ABSTRACT In this study, we attempted to examine the art of simile (Turkish teşbih) from a linguistic perspective. Moving from the assertion that simile from the basis of other literary arts, we dwelt on the relationship between this art form and other art form as well as examining the art of simile and simile-related arts such as metaphor (istiare), metonymy (mecaz-ı mürsel), personification (teşhis), irony (ta’riz), and periphrasis (kinaye). In relation to these art forms, occasional comparisons were drawn between Turkish rhetorical definitions and western rhetorical ones. When defining classical rhetorical terminology, we also called attention to differing uses of linguistic terms and western rhetoric, with emphasis placed on forming standard terminology. It was concluded that interpreting Turkish rhetoric with western rhetoric provides us with insight opening up new horizons. KEY WORDS Linguistics, rhetoric, simile, metaphor, metonymy, personification, irony, periphrasis. (Received January 8 2008) (Accepted February 15 2008) (Published Online February 28 2008) Correspondence: Address for correspondence: Bekir Çınar, Assoc.Prof.Dr.Dr., Nigde University, Faculty of Education, Department of Turkish 51100 Nigde/TURKIYE E-posta: bcinar67@gmail.com