Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2008), 5/2:75-88
Telif Hakkı © 2008 Ankara Üniversitesi
Mak. # 19Journal of Modern Turkish Studies (2008), 5/2:75-88
Copyright © 2008 Ankara University
Art. # 19
Av Kültürü Bağlamında Azerbaycan Halk Hikâyelerinde Av Sahneleri ve İşlevsel Özellikleri
SEYRAN GAYIBOV
Kafkas Üniversitesi (Bakü)
ÖZET
Türk halk hikâyeciliği destan devrinin tamamen (veya kısmen) kültür sahnesinden çekilmesiyle birlikte bir bakıma destanın gördüğü işlevi üstlenerek 16.asırdan beri devam etmektedir. Yerleşik kültürün ürünü olması sebebiyle konusu ve mesajı bu kitleye hitap eder. Göçebe toplumdan yerleşik topluma geçiş birdenbire olmadığı gibi destan devrinden de hikâyeye geçiş zamanla gerçekleşmiştir. Bu süreç ve kültür bütünlüğü halk hikâyelerindeki olay, motif ve unsurların destan kültüründen ne kadar etkilendiği göstermektedir. Bu hususiyetlerden biri destan kahramanının ön plana çıkmasını hazırlayan hadiselere eşlik eden av maceralarının hikâye geleneğinde de tekrarlanır olmasıdır. Azerbaycan halk hikâyelerinde avla ilgili anlatıları işlev bakımından temel olarak üç gurupta topladık: 1. Üstatnamelerde görülen av anlatıları, 2. Olaya giriş karakterli av anlatıları, 3. Gelişmeyi zenginleştiren av anlatıları.
ANAHTAR SÖZCÜKLER
Destan, hikâye, kahraman, av, olay.
(Alındığı tarih: 16 Ekim 2007)
(Yayına kabul edildiği tarih: 5 Nisan 2008)
(E-yayın tarihi: 15 Ağustos 2008)
Yazışma:
E-posta: seyran1971@yahoo.com ve sqayibov@qafqaz.edu.az
Yazışma Adresi: Seyran GAYIBOV, Bakü Qafqaz Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
AZ 0100, Hırdalan, Bakü, Azerbaycan
Hunting Scenaries and Their Functional Features in Azerbaijani Folk Stories from the Point of View of Hunting- Culture
SEYRAN GAYIBOV
Kafkas University (Baku)
ABSTRACTThe tradition of Turkish folk story telling has continued since the sixteenth century. It is possible to observe that the functions of epic also have been carried through the story telling tradition as well. The subjects and the themes mainly deal with the newly dwelled population rather than nomadic one. Leaving the nomadic way of life and becoming a settler group required time. Similarly transition from epic tradition to folk story telling took time as well. The epic tradition influenced the folk story telling and one can observe this influence especially on the events, motives and some narrative functions of the stories. The hunting adventures which mark the presence of the hero could be an example for the influence of the legend on story telling tradition. We gathered the hunting related adventures in the stories under three groups: 1. Hunting incidents in the ustadenames; 2. Hunting incidents which allow immediate emergence of the hero into the story; 3. Hunting incidents in the development part of the story.
KEY WORDS
Epic, story, (folk tale) hero, hunting, incident.
(Received October 16 2007)
(Accepted April 5 2008)
(Published Online August 15 2008)
Correspondence:
E-mail: seyran1971@yahoo.com and sqayibov@qafqaz.edu.az
Address for correspondence : Seyran GAYIBOV, Bakü Qafqaz Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, AZ 0100, Hırdalan, Bakü, Azerbaycan