Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2008), 5/4:84-93 Telif Hakkı © 2008 Ankara Üniversitesi DOI: 10.1501/MTAD.5.2008.4.50		Journal of Modern Turkish Studies (2008), 5/4:84-93 Copyright © 2008 Ankara University DOI: 10.1501/MTAD.5.2008.4.50
Sibirya Türklerinin Mitoloji ve İnançlarında Kötü Ruhlar Naciye YILDIZ ÖZET İlkel dönemlerde, insanlar başlarına gelen kötü olayların veya felâketlerin sebeplerini açıklamak ve onların kendi iradeleri dışında meydana geldiğini kabullenmek üzere, bunları başlarına musallat eden kötü veya kara ruhların varlığına inanmışlardır. Eski Türk dininde, şaman, kam veya baksı adı verilen din adamı-büyücülerin, hem iyi/ak ruhlar hem de kötü/kara ruhlar için törenler düzenlemeleri, bu inancın ifadesidir. İlk örneğini “Yaratılış Destanı”nda Erlik olarak gördüğümüz kötü/kara ruhların, Tanrı’nın onları cezalandırmaları sonucu, genellikle yeraltında yaşadıklarına inanılır. Erlik, Anadolu dışında, birçok Türk boyunda, bugün de “şeytan” anlamında kullanılmaktadır. Türk boylarında, Erlik’ten başka, birçok hastalık, sıkıntı veya belaya sebep oldukları, yeraltında veya gökyüzünde yaşadıkları düşünülen kötü ruhlar vardır. ANAHTAR SÖZCÜKLER Altay, Yakut, Tuva, Hakas, Sibirya Türkleri, kötü ruh Alındığı tarih: 7 Mayıs 208 Yayına kabul edildiği tarih: 15 Kasım 2008 E-yayın tarihi: 13 Ocak 2008 Yazışma: Yazışma Adresi: Naciye Yıldız, Prof.Dr., Gazi Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü, Beşevler-Ankara, TÜRKİYE. E-posta:  yildiz.naciye@gmail.com Evil Spirits in the Mythology and Beliefs of Siberian Turks Naciye YILDIZ ABSTRACT In primitive ages, people have believed in evil or dark spirits in order to explain the cause of bad events or disasters which happened to them involuntarly. This is why in old Turkic religion, holly men or wizards which are named shaman, kam, or baksı were arranging ceremonies for both good/white and evil/dark spirits. It's believed that evil/dark spirits of which we saw the first example as Erlik in Creation Epic, live in undreground. This is the result of the punishment of God for them. The word Erlik is used for the concept of "evil" in many Turkic tribes except Anatolia even today. Other than Erlik, there are a lot of evil spirits which Turkic tribes thought that they cause illness, trouble or misfortune and they live in underground or on sky. KEY WORDS Altai, Jakut, Tuva, Khakas, Siberian Turks, evil spirits (Received May 7 2008) (Accepted November 15 2008) (Published Online January 13 2008) Correspondence: Address for correspondence : Naciye Yıldız, Prof.Dr., Gazi University, Faculty of Science-Letters, Department of Modern Turkish Dialects and Literature, Beşevler/ANKARA E-posta: yildiz.naciye@gmail.com