Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2008), 5/4:102-121 Telif Hakkı © 2008 Ankara Üniversitesi DOI: 10.1501/MTAD.5.2008.4.52		Journal of Modern Turkish Studies (2008), 5/4:102-121 Copyright © 2008 Ankara University DOI: 10.1501/MTAD.5.2008.4.52
Mirjakıp Duvlatulı: Hayatı ve Eserleri Metin ARIKAN ÖZET Kazak bağımsızlık mücadelesinin ve Kazak edebiyatının önemli şahsiyeti Mirjakıp Duvlatulı 1885-1935 yılları arasında yaşamıştır. Hayatı boyunca Kazak halkı için mücadele eden Mirjakıp’ın siyasî mücadelesi ve eserlerinin Kazak millî kimliğinin oluşmasına büyük etkisi olmuştur. Onun eserleri arasında özellikle Bakıtsız Jamal romanının ayrı bir yeri vardır. 1910 yılında yayımlanmış olan Bakıtsız Jamal o tarihe kadar roman tür adıyla yayımlanmış ilk eser oluşuyla Kazak edebiyatı tarihinde büyük öneme sahiptir. Ayrıntılar üzerinde fazla durmayıp uzun tasvirlere yer vermediği eserinde sözlü anlatımın ve özellikle meddah hikâyelerinin tesiri roman boyunca hissedilmektedir. Eserinde kadına yönelik haksızlıkları tartışmaya açması ve hatta ortaya koyması son derece önemlidir. Çünkü yalnızca bu bile toplumun değişmeye başladığının, Batı’da ortaya çıkan kadın hakları meselesinin çeşitli boyutlarıyla ve belirli kanallarla Müslüman Kazak aydınlarını da etkilediğine işaret edebilir. Siyasî mücadelesi ve eserleriyle bir milletin hayatında büyük etki yaratan, “Uyan Kazak” sloganıyla bütünleşen ve yazılarında “Türk Oğlu” mahlasını da kullanmış olan Mirjakıp Duvlatulı’nın hayat hikâyesi, eserleri ve siyasî mücadelesi anlatılmaya çalışırken onun bilinmeyen yönlerini; yeğeni Botaköz ve kızı Gülnar’ın hatıralarından da yararlanarak ele alınmıştır. ANAHTAR SÖZCÜKLER Mirjakıp Duvlatulı, Uyan Kazak, Kazak Edebiyatında İlk Roman, Bakıtsız Jamal Alındığı tarih: 8 Kasım 2008 Yayıma kabul edildiği tarih: 10 Aralık 2008 E-yayın tarihi: 13 Ocak 2009 Yazışma: Yazışma Adresi: Metin ARIKAN, Yrd.Doç.Dr., Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü, Türk Dünyası Edebiyatları Anabilim Dalı Bornova, İ zmir. Türkiye. Tel: 90 232 388 40 00/29 58 E-posta: metinarikan@gmail.com The Life and Works of Mirjakıp Duvlatulı Metin ARIKAN ABSTRACT Mirjakıp Duvlatulı, an important political figure of Kazakh national independant struggle and Kazakh literature, was born in 1885 and died in 1935. Throughout his life he has fighted for Kazakh people and he had a great impact on the building of Kazakh national identity. Bakıtsız Jamal, which was published in 1910 was the first novel in modern Kazakh national literature. He used in his works, Kazakh oral cultural elements especially meddah stories. As a writer he did not focus on the details so much and did not give very much space for long descriptions. Inequality toward women in society was put forward to be discussed in the novel which is very important in order to reflect the society began to change and opened to West. In this article, we focus on Mirjakıp Duvlatulı’s life story, works and political struggle in addition to his unknown sides by putting account of his nephew Botaköz and his daughter Gülnar’s memories about him. We introduced Mirjakıp Duvlatulı, who had a great impact on the trajectory of a nation, united to the slogan of “Wake up Kazak” and used the nickname of “Son of Turk”.  KEY WORDS Mirjakıp Duvlatulı, Wake up Kazak, First Novel in Kazak Literature, Bakıtsız Jamal (Received November 8 2008) (Accepted December 10 2008) (Published Online January 13 2008) Correspondence: Address for correspondence : Metin ARIKAN, Assoc.Prof.Dr., Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü, Türk Dünyası Edebiyatları Anabilim Dalı Bornova, İ zmir. Türkiye. Tel: 90 232 388 40 00/29 58 E-mail: metinarikan@gmail.com