Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2008), 6/1:30-42

Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2009), 6/1:30-42
Telif Hakkı © 2009 Ankara Üniversitesi
DOI: 10.1501/MTAD.6.2009.1.4
Journal of Modern Turkish Studies (2009), 6/1:30-42
Copyright © 2009 Ankara University
DOI: 10.1501/MTAD.6.2009.1.4

Sarı Uygur Türkçesinde Soluklu Ünlüler ve Eski Türkçe Ünlü Sistemi ile Bağlantısı

Gülsün MEHMET
Gazi Üniversitesi, TÖMER

ÖZET
Türkçedeki solukluluk (veya yutaklanma) Moğolcanın lehçelerinde, Çince, Galce gibi dillerde de olmakla birlikte Türk lehçelerinin bir iç gelişmesidir. Nedeni diğer dillerde olduğu gibi kayıp bir özelliğin işlevini başka bir yolla karşılamaktır. Türkçedeki kayıp unsur ünlü uzunluğudur. Dil anlam ayırt edici bu özelliğin işlevini soluklu ünlüler, yutaklanmış ünsüzler, tonlulaşma gibi yollarla yeniden tesis eder. Şu an için ünsüzlerin yutaklanması solukluluğun bir yan ürünü olarak görülmektedir. Bu olgunun Oğuz grubundaki karşılığı ise başlı başına bir araştırma konusudur.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Sarı Uygur Türkçesi, aspirasyon, faringalizasyon, uzun ünlü, kısa ünlü.

(Alındığı tarih: 10 Ekim 2008)
(Kabul edildiği tarih: 25 Aralık 2008)
E-yayın tarihi: 13 Nisan 2008)

Aspirated Vowels in Sarı Uygur Turkish Vowel System and Its Relation to Old Turkish

Gülsün MEHMET
Gazi University, TOMER

ABSTRACT
Aspiration (or swallowing) in Turkish dialects is an internal development of Turkish dialects although it exists within the languages, such as dialects of Mongolian language, Chinese language and Welsh. Its reason is to cover the functionality of a lost feature via another means like in other languages. Lost feature of Turkish language is vowel length. And language re-facilitates the the function of this meaning differentiating feature via means, such as aspirated vowels, swallowed consonants and toning. Today swallowing of consonants is seen as a side product of aspiration. Corresponding thing of phenomenon in Oguz group is a complete subject for another study.

KEY WORDS
Yellow Uighur Turkish, aspiration, pharyngealization, long vowels, short vowels.

(Received October 10 2008)
(Accepted December 25 2008)
(Published Online April 13 2009)

Yazışma/Correspondence:
Yazışma Adresi/Address for correspondence : Gazi Üniversitesi Türkçe Öğrenim, Araştırma ve Uygulama Merkezi (TÖMER),, Beşevler-Ankara, TÜRKİYE.
E-posta: gmehmet@gazi.edu.tr


Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2009), 6/1:30-42 Telif Hakkı © 2009 Ankara Üniversitesi DOI: 10.1501/MTAD.6.2009.1.4		Journal of Modern Turkish Studies (2009), 6/1:30-42 Copyright © 2009 Ankara University DOI: 10.1501/MTAD.6.2009.1.4

Sarı Uygur Türkçesinde Soluklu Ünlüler ve Eski Türkçe Ünlü Sistemi ile Bağlantısı Gülsün MEHMET Gazi Üniversitesi, TÖMER ÖZET Türkçedeki solukluluk (veya yutaklanma) Moğolcanın lehçelerinde, Çince, Galce gibi dillerde de olmakla birlikte Türk lehçelerinin bir iç gelişmesidir. Nedeni diğer dillerde olduğu gibi kayıp bir özelliğin işlevini başka bir yolla karşılamaktır. Türkçedeki kayıp unsur ünlü uzunluğudur. Dil anlam ayırt edici bu özelliğin işlevini soluklu ünlüler, yutaklanmış ünsüzler, tonlulaşma gibi yollarla yeniden tesis eder. Şu an için ünsüzlerin yutaklanması solukluluğun bir yan ürünü olarak görülmektedir. Bu olgunun Oğuz grubundaki karşılığı ise başlı başına bir araştırma konusudur. ANAHTAR SÖZCÜKLER Sarı Uygur Türkçesi, aspirasyon, faringalizasyon, uzun ünlü, kısa ünlü. (Alındığı tarih: 10 Ekim 2008) (Kabul edildiği tarih: 25 Aralık 2008) E-yayın tarihi: 13 Nisan 2008) Aspirated Vowels in Sarı Uygur Turkish Vowel System and Its Relation to Old Turkish Gülsün MEHMET Gazi University, TOMER ABSTRACT Aspiration (or swallowing) in Turkish dialects is an internal development of Turkish dialects although it exists within the languages, such as dialects of Mongolian language, Chinese language and Welsh. Its reason is to cover the functionality of a lost feature via another means like in other languages. Lost feature of Turkish language is vowel length. And language re-facilitates the the function of this meaning differentiating feature via means, such as aspirated vowels, swallowed consonants and toning. Today swallowing of consonants is seen as a side product of aspiration. Corresponding thing of phenomenon in Oguz group is a complete subject for another study. KEY WORDS Yellow Uighur Turkish, aspiration, pharyngealization, long vowels, short vowels. (Received October 10 2008) (Accepted December 25 2008) (Published Online April 13 2009) Yazışma/Correspondence: Yazışma Adresi/Address for correspondence : Gazi Üniversitesi Türkçe Öğrenim, Araştırma ve Uygulama Merkezi (TÖMER),, Beşevler-Ankara, TÜRKİYE. E-posta: gmehmet@gazi.edu.tr