Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2009), 6/1:59-73

Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2009), 6/1:59-73
Telif Hakkı © 2009 Ankara Üniversitesi
DOI: 10.1501/MTAD.6.2009.1.6
Journal of Modern Turkish Studies (2009), 6/1:59-73
Copyright © 2009 Ankara University
DOI: 10.1501/MTAD.6.2009.1.6

Türk Dilinde Varsayılan Anlam

Şahru PİLTEN
Ankara

Sözcüklerin tabiatında bulunan ya da sonradan edindiği sınırlamalar sonucunda sahip olduğu varsayımsal anlamlar, eş değer olarak görülen sözcükler arasında anlam farklılıkları ortaya koyarak mutlak eş anlamlılık ilişkisinin yok olmasına yol açan ve bilişsel eş anlamlılığın oluşmasını sağlayan etmenlerdendir. Bu yüzden özellikle anlam bilimcilerin sözcükler arasındaki anlamsal ilişkileri belirlerken üzerinde durması gereken önemli bir konudur. Varsayılan anlamı ortaya çıkaran sınırlamalar, seçmesel sınırlamalar ve eş dizimsel sınırlamalar şeklinde iki başlık altında incelenebilir. Bu çalışmada sözcüklerin seçmesel ve eş dizimsel sınırlamaları tarihselden moderne karşılaştırmalı olarak incelenerek Türk dilinde varsayımsal anlamın oluşum ve değişim süreçleri ortaya konulmaya çalışılmıştır.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Varsayılan anlam, seçmesel sınırlamalar, eş dizimsel sınırlamalar, eş anlamlılık, anlam bilim

(Alındığı tarih: 5 Ocak 2009)
(Kabul edildiği tarih: 30 Ocak 2009)
E-yayın tarihi: 13 Nisan 2009)

The Presupposed Meaning in Turkish Language

Şahru PİLTEN
Ankara

ABSTRACT
The presupposed meaning which occurred by the results of the restrictions that the word has naturally on its semantic structure or the restrictions that are made by the chooses of the native speakers is one of the factors which effected the scale of the synonymity by making differences on meaning between the words. Because of this reason presupposed meaning is an important subject that have to be examined to define the semantic relationships of the words for especially the semanticists. The restrictions which produced presupposed meaning can be examined in two titles: selectional restrictions and collocational restrictions. In this study, we aimed to determine the formation and changing process of the presupposed meaning in Turkish language by analyzing selectional and collocational restrictions of the words comparatively from historical to modern Turkish.

KEY WORDS
Presupposed meaning, selectional restrictions collocational restrictions, synonymy, semantics

(Received January 5 2009)
(Accepted January 30 2009)
(Published Online April 13 2009)

Yazışma/Correspondence:
Yazışma Adresi/Address for correspondence : Şahru Pilten, Dr., Ankara
E-mail: ebacanli@etu.edu.tr


Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2009), 6/1:59-73 Telif Hakkı © 2009 Ankara Üniversitesi DOI: 10.1501/MTAD.6.2009.1.6		Journal of Modern Turkish Studies (2009), 6/1:59-73 Copyright © 2009 Ankara University DOI: 10.1501/MTAD.6.2009.1.6

Türk Dilinde Varsayılan Anlam Şahru PİLTEN Ankara Sözcüklerin tabiatında bulunan ya da sonradan edindiği sınırlamalar sonucunda sahip olduğu varsayımsal anlamlar, eş değer olarak görülen sözcükler arasında anlam farklılıkları ortaya koyarak mutlak eş anlamlılık ilişkisinin yok olmasına yol açan ve bilişsel eş anlamlılığın oluşmasını sağlayan etmenlerdendir. Bu yüzden özellikle anlam bilimcilerin sözcükler arasındaki anlamsal ilişkileri belirlerken üzerinde durması gereken önemli bir konudur. Varsayılan anlamı ortaya çıkaran sınırlamalar, seçmesel sınırlamalar ve eş dizimsel sınırlamalar şeklinde iki başlık altında incelenebilir. Bu çalışmada sözcüklerin seçmesel ve eş dizimsel sınırlamaları tarihselden moderne karşılaştırmalı olarak incelenerek Türk dilinde varsayımsal anlamın oluşum ve değişim süreçleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. ANAHTAR SÖZCÜKLER Varsayılan anlam, seçmesel sınırlamalar, eş dizimsel sınırlamalar, eş anlamlılık, anlam bilim (Alındığı tarih: 5 Ocak 2009) (Kabul edildiği tarih: 30 Ocak 2009) E-yayın tarihi: 13 Nisan 2009) The Presupposed Meaning in Turkish Language Şahru PİLTEN Ankara ABSTRACT The presupposed meaning which occurred by the results of the restrictions that the word has naturally on its semantic structure or the restrictions that are made by the chooses of the native speakers is one of the factors which effected the scale of the synonymity by making differences on meaning between the words. Because of this reason presupposed meaning is an important subject that have to be examined to define the semantic relationships of the words for especially the semanticists. The restrictions which produced presupposed meaning can be examined in two titles: selectional restrictions and collocational restrictions. In this study, we aimed to determine the formation and changing process of the presupposed meaning in Turkish language by analyzing selectional and collocational restrictions of the words comparatively from historical to modern Turkish. KEY WORDS Presupposed meaning, selectional restrictions collocational restrictions, synonymy, semantics (Received January 5 2009) (Accepted January 30 2009) (Published Online April 13 2009) Yazışma/Correspondence: Yazışma Adresi/Address for correspondence : Şahru Pilten, Dr., Ankara E-mail: ebacanli@etu.edu.tr