Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2009), 6/1:107-127
Telif Hakkı © 2009 Ankara Üniversitesi
DOI: 10.1501/MTAD.6.2009.1.10

Journal of Modern Turkish Studies (2009), 6/1:107-127
Copyright © 2009 Ankara University
DOI: 10.1501/MTAD.6.2009.1.10

 

II. Meşrutiyet Devrinde Ermeniler Üzerine Üç Piyes

Meral DEMİRYÜREK
Lefke Avrupa Üniversitesi (Lefke)

ÖZET
Siyasî, ekonomik ve kültürel meseleler yansımalarını edebiyatta çeşitli ürünlerle gösterirler. Bir devrin gazete ve dergilerini ya da yayımlanmış eserlerini incelediğinizde o devre dair önemli ipuçları elde etmeniz mümkündür. Bu çalışmada, II. Meşrutiyet’in ilânının hemen sonrasında Kıbrıs’ta ve Türkiye’de yayımlanmış ve sahnelenmiş tiyatro oyunlarından üç örnek incelenmiştir: Ermeni Mazlumları Yahut Fedakâr Bir Türk Zabiti, Sivas’ın Timurlenk Tarafından Tahribi ve Samuel. Mehmet İhsan tarafından kaleme alınan ilk oyun Ermeni cemaatine yönelik olumlu bir perspektiften kaleme alınmıştır. İkinci ve üçüncü oyunlar konusunu Türk ve Ermeni tarihinden almaktadır. Bunlardan birincisinin yazarı bilinmemektedir. Oyun ilk defa Mersin’de 1909’da sahnelenmiştir. Sonuncusu ise Kıbrıs’ta, fakir Ermeniler yararına amatör Ermeni oyuncular tarafından sahnelenmiştir. Bu dramalardan hareketle 1908 Meşrutiyet devriminin akabinde Osmanlı coğrafyasında farklı mekânlarda “Ermeni Meselesi”ne nasıl yaklaşıldığı tespit edilmiştir.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Osmanlı Ermeni Cemaati, Kıbrıs’ta Ermeni cemaati, Ermeniler üzerine Tiyatro Oyunları, Ermeni Mazlumları Yahut Fedakâr Bir Türk Zabiti, Sivas’ın Timurlenk Tarafından Tahribi, Samuel.


(Alındığı tarih: 9 Ocak 2009)
(Kabul edildiği tarih: 23 Mart 2009)
E-yayın tarihi: 13 Nisan 2009)


Three Plays on Armenians in Second Contitutional Period

Meral DEMIRYUREK

Lefke Europian University (Lefke)

ABSTRACT
The aim of this study is to give information about Armenian through the dramas at the Second Constitutional Period. Three plays on Ottoman Armenians have been studied. In this paper. First drama which was named Oppressed of Armenians or a Self-sacrificing Turkish Officer (Ermeni Mazlumları Yahut Fedakâr Bir Türk Zabiti). This drama looking at positively on Armenians. It was written by a Turkish military officer Mehmet İhsan in 1908. According to his opinion, the source of all problems was Abdülhamit II. If the sultan removed from the power, it would be good everything. Mehmet İhsan was very optimistic about the Armenian question. Other two plays were written by Armenians and tell them to hate from their enemies. Destruction of Sivas by Timur-Leng (Sivas’ın Timurlenk Tarafından Tahribi) played in Mersin, in 1909. Drama’s author is unknown. The plot of this drama comprises of captived Armenian king, the dead and an angel. The king of Armenia was very pessimistic because of Timur-Leng conquered his country and killed Armenian people, but angel didn’t think like king. She believed that if Armenians accepted and implemented a plan of action they would win the war. At the end of the plot, a star was seen and it illuminated the Sivas Mountains. When all of audiences saw it, they said: “Hurrah Armenian! Hurrah royalty!” The third play is “Samuel” which could be found some analogies with the second drama. It was played in Cyprus. Cypriot Armenian amateur artists performed it for helping and charity of poor Armenians in Nicosia, in 1908. Samuel which referred also to the Armenian historical past. All of three plays had been written for Armenian addressee, defended their thesis, but about all of them it can be said that they haven’t any literary worthies. Both Mehmet İhsan and Armenian unknown writers considered drama genre for more saying and propagating their political ideas, didactical most of times without any literary concern.

KEY WORDS
Ottoman Armenian Community, Cypriot Armenians, Plays on Ottoman Armenians, Ermeni Mazlumları Yahut Fedakâr Bir Türk Zabiti, Sivas’ın Timurlenk Tarafından Tahribi, Samuel.


(Received January 9 2009)
(Accepted March 23 2009)
(Published Online April 13 2009)

Yazışma/Correspondence:
Yazışma Adresi/Address for correspondence : Yrd.Doç.Dr., Lefke Avrupa Üniversitesi, Mersin 10 Türkiye

E-posta: meraldem@lefke.edu.tr



  Pencereyi Kapat

  Close Window