Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2009), 6/2:56-65

Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2009), 6/2:56-65
Telif Hakkı © 2009 Ankara Üniversitesi
DOI: 10.1501/MTAD.6.2009.2.20
Journal of Modern Turkish Studies (2009), 6/2:56-65
Copyright © 2009 Ankara University
DOI: 10.1501/MTAD.6.2009.2.20

Altay Destanları Temelinde Türk Dilinde Yaşam Evrelerinin Adlandırılması

Özen YAYLAGÜL
Samsun

ÖZET

Son yıllarda, kognitif dilbiliminde adbilimsel bakış açısının geliştiği gözlenmektedir. Dilbilimsel ilkörnek (prototype) kuramı çerçevesinde kavrambilimsel alandan adbilimsel alana doğru incelemelerin yapıldığı görülmektedir. Bu çalışmada, Altay Destanları temelinde Türklerin yaşam evrelerini nasıl adlandırdıkları ortaya konmaya çalışılacak; Türk kavramlar dünyası hakkında ipuçları aranacaktır. Kavram dünyası, aynı zamanda, bir milletin yaşam tarzıyla ve toplum yapısıyla da ilgilidir. Bu yüzden, bu çalışmada, toplumdilbilimsel bir bakış açısı da söz konusu olacak; pragmatik adbilimin temel ilkeleri doğrultusunda bir değerlendirme yapılacaktır. Altay Destanları temelinde Türk kavram dünyasında yaşam evreleri üç bölümde incelenebilir: 1)Doğumdan olgunluk çağına kadar olan yaşam evresi; 2)Olgunluk çağından yaşlılığa kadar olan yaşam evresi; 3)Yaşlılıktan ölüme kadar olan yaşam evresi.
Altay Destanları temelinde, Türklerin yaşam evrelerini kavramsallaştırırken bu evre insanının fiziksel değişimi ile toplumsal etki ve eylemsel yeterliliklerinin dikkate alındığı; buna göre bir adlandırmanın yapıldığı söylenebilir.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Kognitif dilbilim, kavrambilim, adbilim, toplum-dilbilim, edimbilim, Altay Destanları, yaşam evreleri, Türk kavram dünyası.

Alındığı tarih: 30 Haziran 2008
E-yayın tarihi: 31 Temmuz 2009

Yazışma: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Kurupelit/SAMSUN
E-posta: ozeny@omu.edu.tr, ozyaylagul@yahoo.com

Phases of life in the concept world of Turks at the base of Altay epics

Özen YAYLAGÜL
Samsun

In recent years, the onomasiological perspective in Cognitive Linguistics is underdeveloped. It has been seen investigations towards from semasiologicals to onomasiological domain as part of linguistics prototype teory. In this paper, it has been studied to introduce how do Turks designate phases of life at the base of Epics of Altay. It has been asked for clues about concept world of Turks. Concept world, at the same time, is concerned with life style and social structure of a nation. Hence, in this study, it will be point at issue sociolinguistics perspective too and it will made an investigation in accordance with basic principles of pragmatic onomasiology. Phases of life in concept world of Turks at the base of Altay Epics analysable in three parts: 1) Phases of life that from birth to age of maturity; 2) Phases of life that from age of maturity to age of old; 3) Phases of life that from age of old to death.
It can said at the base of Epics of Altay that Turks has been considered physical change, social activite and operational ability of human of this phase and according to this they has been designated
KEY WORDS
Cognitive linguistics, semasiology, onomasiology, socio-linguistics, pragmatics, Epics of Altay, phases of life, concept world of Turks.

(Received june 30 2008)
(Published Online July 31 2009)

Correspondence:
Address for correspondence : Ondokuz Mayıs University, Faculty of Letters&Science, Department of Turkish Language and Literature Kurupelit/SAMSUN
E-mail: ozeny@omu.edu.tr, ozyaylagul@yahoo.com


Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2009), 6/2:56-65 Telif Hakkı © 2009 Ankara Üniversitesi DOI: 10.1501/MTAD.6.2009.2.20		Journal of Modern Turkish Studies (2009), 6/2:56-65 Copyright © 2009 Ankara University DOI: 10.1501/MTAD.6.2009.2.20

Altay Destanları Temelinde Türk Dilinde Yaşam Evrelerinin Adlandırılması Özen YAYLAGÜL Samsun ÖZET Son yıllarda, kognitif dilbiliminde adbilimsel bakış açısının geliştiği gözlenmektedir. Dilbilimsel ilkörnek (prototype) kuramı çerçevesinde kavrambilimsel alandan adbilimsel alana doğru incelemelerin yapıldığı görülmektedir. Bu çalışmada, Altay Destanları temelinde Türklerin yaşam evrelerini nasıl adlandırdıkları ortaya konmaya çalışılacak; Türk kavramlar dünyası hakkında ipuçları aranacaktır. Kavram dünyası, aynı zamanda, bir milletin yaşam tarzıyla ve toplum yapısıyla da ilgilidir. Bu yüzden, bu çalışmada, toplumdilbilimsel bir bakış açısı da söz konusu olacak; pragmatik adbilimin temel ilkeleri doğrultusunda bir değerlendirme yapılacaktır. Altay Destanları temelinde Türk kavram dünyasında yaşam evreleri üç bölümde incelenebilir: 1)Doğumdan olgunluk çağına kadar olan yaşam evresi; 2)Olgunluk çağından yaşlılığa kadar olan yaşam evresi; 3)Yaşlılıktan ölüme kadar olan yaşam evresi. Altay Destanları temelinde, Türklerin yaşam evrelerini kavramsallaştırırken bu evre insanının fiziksel değişimi ile toplumsal etki ve eylemsel yeterliliklerinin dikkate alındığı; buna göre bir adlandırmanın yapıldığı söylenebilir. ANAHTAR SÖZCÜKLER Kognitif dilbilim, kavrambilim, adbilim, toplum-dilbilim, edimbilim, Altay Destanları, yaşam evreleri, Türk kavram dünyası. Alındığı tarih: 30 Haziran 2008 E-yayın tarihi: 31 Temmuz 2009 Yazışma: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Kurupelit/SAMSUN E-posta: ozeny@omu.edu.tr, ozyaylagul@yahoo.com Phases of life in the concept world of Turks at the base of Altay epics Özen YAYLAGÜL Samsun In recent years, the onomasiological perspective in Cognitive Linguistics is underdeveloped. It has been seen investigations towards from semasiologicals to onomasiological domain as part of linguistics prototype teory. In this paper, it has been studied to introduce how do Turks designate phases of life at the base of Epics of Altay. It has been asked for clues about concept world of Turks. Concept world, at the same time, is concerned with life style and social structure of a nation. Hence, in this study, it will be point at issue sociolinguistics perspective too and it will made an investigation in accordance with basic principles of pragmatic onomasiology. Phases of life in concept world of Turks at the base of Altay Epics analysable in three parts: 1) Phases of life that from birth to age of maturity; 2) Phases of life that from age of maturity to age of old; 3) Phases of life that from age of old to death. It can said at the base of Epics of Altay that Turks has been considered physical change, social activite and operational ability of human of this phase and according to this they has been designated KEY WORDS Cognitive linguistics, semasiology, onomasiology, socio-linguistics, pragmatics, Epics of Altay, phases of life, concept world of Turks. (Received june 30 2008) (Published Online July 31 2009) Correspondence: Address for correspondence : Ondokuz Mayıs University, Faculty of Letters&Science, Department of Turkish Language and Literature Kurupelit/SAMSUN E-mail: ozeny@omu.edu.tr, ozyaylagul@yahoo.com