|
Müzekkir-i Ahbāb’a göre ‘Abdü’l-‘Azîz Han ve Doğu Türkçesiyle Bir Şiiri
Gülşen Seyhan ALIŞIK
İstanbul
ÖZET
Müzekkir-i Ahbab Farsça olarak Mevlana Seyyid Hasan Hvace Baha’addIn Nisârî-i Bushârî tarafından 974/1566 yılında yazılmış bir tezkire olup, Orta Asya ve Hindistan edebiyat tarihi için son derce önemli bir çalışmadır. Bu eser, Câmi sonrası Orta Asya ve Hindistan’da eser vermiş 275 şair, nakkaş, hattat, bilgin ve sanatçı ile ilgili biyografik bilgi ihtiva eder. Bu eser, tarihî Türk coğrafyasında iki dilli eser verme geleneğinin çok canlı olduğu bir dönemde kaleme alınmıştır. Bu tezkirede başka hiçbir kaynakta adını görmediğimiz ya da Türkçe eserlerinden örnek metinler elimize ulaşmamış olan Türk dilli şairlerden ve onların Türkçe şiirlerinden de haberdar oluyoruz. Nisârî, eserinin birinci bölümünü kendi ifadesiyle Cingisli sülalesine mensup Şeybanî Han ve aynı soydan gelen diğer hanlara ve sultanlara ayırmıştır. Bu yazımızda Müzekkir-i Ahbâb ile Muzakkir-i Ahbâb’a dayanarak Buhara Emiri A’’Abdü’l-‘Azîz Han’ın (947-95/1540-1549) yaşamı ve Sultan Babür’ün oğlu Kamran Mirza’nın şiirlerine atfen yazmış olduğu Farsça ve Türkçe gazelleri tanıtacağız.
ANAHTAR SÖZCÜKLER
Müzekkir-i Ahbab, Hvâce Baha’addin Hasan Nisârî-i Buhârî, ‘Abdü’l-‘Azîz Han, Şeybânîler, Türk şairleri, Doğu Türkçesi
Alındığı tarih: 7 Haziran 2009
E-yayın tarihi: 19 Ocak 2010
Yazışma:
Gülşen Seyhan Alışık, Doç.Dr., Marmara Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, İstanbul. TÜRKİYE.
E-posta: seyhanalisik@yahoo.com
‘Abdü’l-‘Azîz Han According to Müzekkir-i Ahbāb and his an Eastern Turkish poem
Gülşen Seyhan ALIŞIK
İstanbul
Muzakkir-i Ahbab (reminiscent of friends) a biographical work, written in Persian by Hvâce Baha’addIn Hasan Nisârî-i Bushârî in 974/1566 is a rare hitherto work consideraBMe value to Central Asia and India literary history. This work contains 275 poets and artists who composed Persian and Turkish poems in the post-Jami period. The Muzakkir-i Ahbab is written in the period, which bilingualism was a very common and live tradition in the historical Turkish geography. We have informed about unknown Turkish poets and their Turkish poems as well at that period. Nisârî allocated the first part of his work for Shaibanid khans and soltans belonged to Chingiss Khan’s descent. We introduce life of ‘Abdü’l-‘Azîz Khan (sovereignty: 947-95/1540-1549) and his poems written in Persian and Turkish with reference to the poems of Kamran Mirza son of Sultan Babur.
KEY WORDS
Muzekkir-i Ahbab, Hvâce Mevlana Seyyid Hasan Hvace Baha’addin Nisârî-i Bukhârî, Bokhara, ‘Abdü’l-‘Azîz Khan, Shaibanids, Turkish poets, Eastern Turkish.
(Received June 7 2009)
(Published Online January 19 2010)
Correspondence:
Address for correspondence : Marmara University, Faculty of Science&Letters, Department of Turkish Language and Literature, Sıhhiye-Ankara, TÜRKİYE.
E-mail:erdem@humanity.ankara.edu.tr
|
