|
Macarların Sigetvar Destanı: Szigeti Veszedelem (Siget Tehlikesi) ve Zrínyiler
Alpertunga ALTAYLI, Yasemin ALTAYLI
Ankara
ÖZET
Kanunî Sultan Süleyman’ın son seferi olan Sigetvar (Zigetvar) seferi Türk ve Macar kaynaklarında yeri ve önemi büyük olan bir seferdir. 1566 yılında gerçekleştirilen bu seferde ünlü Macar kalesi Sigetvar (Szigetvár) Osmanlılar tarafından kuşatılmış, Macarlar kalenin zaptına karşı uzun süre direnmişler, ancak kale Osmanlıların eline geçmekten kurtulamamıştır. Kazanılan bu zafer, Kanunî’nin Sigetvar kalesi alınmadan birkaç gün önce vefatı nedeniyle kutlanamamıştı. Sigetvar’ın düşmesi Macarlar açısından da büyük bir üzüntü yaratmıştı, zira kale komutanı Miklós Zrínyi Macaristan’da Türklere karşı yapılan tüm harekâtlarda öne çıkan Zrínyi ailesine mensup olan ünlü bir komutandı. Ancak Macarlar Kanunî Sultan Süleyman’ın ölümünü kalelerinin düşmesinin diyeti kabul ederek bu üzüntülerini hafiflettiler, kaledekilerin büyük Osmanlı ordusuna karşı uzun direnişini ise âdeta zafer kabul ettiler. Böylelikle Sigetvar kuşatması ne Osmanlılar açısından büyük bir zafer, ne de Macarlar açısından esaslı bir yenilgi olabildi. Bu kuşatma iki millet açısından da kaybın ve kazancın birlikteliği oldu. İşte bu tarihî hadise gerek Türk, gerekse Macar kaynaklarına yansımış ve geçmişten günümüze çeşitli şekillerde Türk-Macar ilişkilerindeki önemli yerini korumuştur. Macar edebiyatında Sigetvar kuşatmasını ve savunmasını anlatan birçok eser içinden en önemlisi hiç kuşkusuz şair Miklos Zrínyi’nin kaleme aldığı Szigeti Veszedelem (Siget Tehlikesi) adlı destandır. Makalede 15 ana bölümden ve 1566 kıtadan oluşan bu destanı, destan yazarının hayatını, edebî kişiliğini ve mensup olduğu Zrínyi ailesinin Osmanlılarla ilişkilerini tarihî ve edebî kaynakları kullanarak incelenmeye çalışılmıştır. Böylelikle genellikle Osmanlılar ile mücadele hâlinde olan Zrínyi Ailesini, Szigeti Veszedelem’in yazarı Miklós Zrínyi’yi ve en önemlisi Szigeti Veszedelem adlı destanı tanıma ve Sigetvar kuşatmasının Miklos Zrinyi’nin gözüyle ne ifade ettiğini gösterilmiştir.
ANAHTAR SÖZCÜKLER
Miklós Zrínyi, Szigeti Veszedelem, Kanunî Sultan Süleyman.
Alındığı tarih: 10 Eylül 2009
E-yayın tarihi: 19 Ocak 2010
Yazışma:
Alpertunga Altaylı,
Ankara Ü Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Hungaroloji Bölümü, Sıhhıye/Ankara
Tel: 0312 310 32 80/1691, E-posta: alper_altayli@yahoo.com.
Yasemin Altaylı,
Araş.Gör., Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Hungaroloji Anabilim Dalı.
Ankara Ü Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Hungaroloji Bölümü, Sıhhıye/Ankara
Tel: 0312 310 32 80/1691, E-posta: altayli@humanity.ankara.edu.tr
A Hungarian Epic Poem of Szigetvár: Szigeti Veszedelem
(A Threat of Sziget) and Zrínyis
Alpertunga ALTAYLI, Yasemin ALTAYLI
Ankara
ABSTRACT
Szigetvár Campaign, the last campaign Suleiman the Magnificent, is one of the most important and influential campaign within the Turkish and Hungarian history. As a well known event in both nations’ historiography, the famous Hungarian stronghold, “Szigetvár Fortress” was besieged by the Ottoman Army, the Hungarians in the castle had put a long-lasting resistance against the siege however couldn’t prevent the fall of fortress to the Ottomans. This achieved major victory hadn’t been celebrated due to the sudden death of Sultan Suleiman. The fall of Szigetvár leaded to a vast disappointment and sadness among Hungarians, since the commander of the fortress was one of the members of of Zrínyi family which acted as the leading figures in the operations against the Ottomans. However Hungarians accepted the death of Sultan Suleiman as the natural pay-back in exchange of Szigetvár defeat and called their long-standing resistance almost a “victory”. Therefore, the Siege of Szigetvár has become the combination of success and failure for both nations. This historical event had been reflected to the various Turkish and Hungarian historical sources and maintained its importance in different contexts within the Turkish-Hungarian relations from past to present. The most important work among many of those depicting “The Siege and Resistence of Szigetvár”, undoubtly is the epic poem entitled as Szigeti Veszedelem (A threat to Sziget) written by the “Poet" Miklós Zrínyi. This article aimed to examine this epic poem composed of 15 main parts and 1566 sections, the life of the poet, his literary personality and the relations of Ottomans and Zrínyi family whom the author belongs to, by utilizing the historical and literary sources. By doing so, we found the opportunity to understand the Zrínyi family which had been in the struggle with the Ottomans, the author of Szigeti Veszedelem, Miklós Zrínyi and most importantly to be acquainted with this epic poem and to show what the Siege of Szigetvár conveyed with the eyes of Miklós Zrínyi.
KEY WORDS:
Miklós Zrínyi, Szigeti Veszedelem, Suleiman the Lawmaker (Suleiman the Magnificent)
(Received September 10 2009)
(Published Online 19 January 2010)
Correspondence:
Address for correspondence :
Alpertunga Altaylı,
Ankara U, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Hungaroloji Bölümü, Sıhhıye/Ankara
Email: alper_altayli@yahoo.com.
Yasemin Altaylı,
Ankara U, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Hungaroloji Bölümü, Sıhhıye/Ankara
Tel: 0312 310 32 80/1691, Email: altayli@humanity.ankara.edu.tr
|
