Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2010), 7/1:251-266

Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2010), 7/1:251-267
Telif Hakkı © 2010 Ankara Üniversitesi
DOI: 10.1501/MTAD.7.2010.1.14
Journal of Modern Turkish Studies (2010), 7/1:251-267
Copyright © 2010 Ankara University
DOI: 10.1501/MTAD.7.2010.1.14

Kırgızcanın İçkilik Ağızlar Grubunda Birincil Uzun Ünlüler ve İzleri

Rısbek Alimov
Gazimağusa

ÖZET

Kırgızca Türk dilinin ikincil uzunluktaki ünlüler bakımından zengin bir türüdür. Bununla birlikte dilciler arasında kabul görmüş fikrin aksine, dil verileri hem ölçünlü Kırgızcada, hem onun ağızlarında ünlülerdeki birincil uzunluğun da önemli ölçüde korunduğunu göstermektedir. Söz konusu fonetik özellik Kırgızcanın özellikle İçkilik ağızlar grubunda daha çok örnekte karşımıza çıkmaktadır. Makalede Mukambayev’in ve yazarın alan çalışmalarından derlediği malzemelere dayanılarak İçkilik ağızlar grubunda görülen ünlülerdeki birincil uzunluk konu edilmektedir. İçkilik ağızlarında görülen birincil ünlü uzunluğuyla ilgili bilgi verilmiş ve kaydedilen yüzden fazla örnek bu Ana Türkçe özelliği düzenli olarak koruyan Türkmence, Yakutça ve Halaççadaki benzerleriyle mukayese edilmiştir.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Kırgızca, İçkilik ağızları, birincil uzun ünlüler.

Alındığı tarih: 23 Şubat 2010
E-yayın tarihi: 26 Nisan 2010

Yazışma:
Yazışma adresi: Rysbek Alimov, Yrd.Doç.Dr., Doğu Akdeniz Üniversitesi, Fen ve Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Salamis Yolu, Gazimağusa, Mersin 10 KKTC
E-posta: rysbek.alimov@emu.edu.tr

Primary Long Vowels and Some Traces in Kyrgyz İchkilik Sub-Dialect

Rısbek Alimov
Gazimagosa

Secondary vowel length is a distinctive phonetic feature of Kyrgyz. However the linguistic data from Kyrgyz and its regional varieties testifies that there are significant numbers of words with primary long vowels in Kyrgyz. The Ichkilik sub-dialect spoken in southwest Kyrgyzstan and adjunct territories of both Uzbekistan and Tadjikistan has more preserved this phonetic feature than any other dialect of Kyrgyz. Based on the field research carried out by the author and dialectological data collected by Mukambayev this paper presents a full list of words in Ichkilik sub-dialect that have primary long vowels in them or traces and reflexes of primary vowel length. The paper also analyses all the aspects of this phonetic phenomenon in comparison with the data in those Turkish varieties like Turkmen, Yakut and Khaladj that systematically preserved primary vowel length of Proto Turkish.

KEY WORDS
Kyrgyz, Ichkilik sub-dialect, primary long vowels.

(Received February 23 2010)
(Published Online April 26 2010)

Correspondence:
Address for correspondence: Rysbek Alimov, Yrd.Doç.Dr., Eastern Mediterranean Universiy, Faculty of Science&Letters, Department of Turkish Language and Literature, Salamis Yolu, Gazimağusa, Mersin 10 KKTC
E-posta: rysbek.alimov@emu.edu.tr


Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2010), 7/1:251-267 Telif Hakkı © 2010 Ankara Üniversitesi DOI: 10.1501/MTAD.7.2010.1.14		Journal of Modern Turkish Studies (2010), 7/1:251-267 Copyright © 2010 Ankara University DOI: 10.1501/MTAD.7.2010.1.14

Kırgızcanın İçkilik Ağızlar Grubunda Birincil Uzun Ünlüler ve İzleri Rısbek Alimov Gazimağusa ÖZET Kırgızca Türk dilinin ikincil uzunluktaki ünlüler bakımından zengin bir türüdür. Bununla birlikte dilciler arasında kabul görmüş fikrin aksine, dil verileri hem ölçünlü Kırgızcada, hem onun ağızlarında ünlülerdeki birincil uzunluğun da önemli ölçüde korunduğunu göstermektedir. Söz konusu fonetik özellik Kırgızcanın özellikle İçkilik ağızlar grubunda daha çok örnekte karşımıza çıkmaktadır. Makalede Mukambayev’in ve yazarın alan çalışmalarından derlediği malzemelere dayanılarak İçkilik ağızlar grubunda görülen ünlülerdeki birincil uzunluk konu edilmektedir. İçkilik ağızlarında görülen birincil ünlü uzunluğuyla ilgili bilgi verilmiş ve kaydedilen yüzden fazla örnek bu Ana Türkçe özelliği düzenli olarak koruyan Türkmence, Yakutça ve Halaççadaki benzerleriyle mukayese edilmiştir. ANAHTAR SÖZCÜKLER Kırgızca, İçkilik ağızları, birincil uzun ünlüler. Alındığı tarih: 23 Şubat 2010 E-yayın tarihi: 26 Nisan 2010 Yazışma: Yazışma adresi: Rysbek Alimov, Yrd.Doç.Dr., Doğu Akdeniz Üniversitesi, Fen ve Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Salamis Yolu, Gazimağusa, Mersin 10 KKTC E-posta: rysbek.alimov@emu.edu.tr Primary Long Vowels and Some Traces in Kyrgyz İchkilik Sub-Dialect Rısbek Alimov Gazimagosa Secondary vowel length is a distinctive phonetic feature of Kyrgyz. However the linguistic data from Kyrgyz and its regional varieties testifies that there are significant numbers of words with primary long vowels in Kyrgyz. The Ichkilik sub-dialect spoken in southwest Kyrgyzstan and adjunct territories of both Uzbekistan and Tadjikistan has more preserved this phonetic feature than any other dialect of Kyrgyz. Based on the field research carried out by the author and dialectological data collected by Mukambayev this paper presents a full list of words in Ichkilik sub-dialect that have primary long vowels in them or traces and reflexes of primary vowel length. The paper also analyses all the aspects of this phonetic phenomenon in comparison with the data in those Turkish varieties like Turkmen, Yakut and Khaladj that systematically preserved primary vowel length of Proto Turkish. KEY WORDS Kyrgyz, Ichkilik sub-dialect, primary long vowels. (Received February 23 2010) (Published Online April 26 2010) Correspondence: Address for correspondence: Rysbek Alimov, Yrd.Doç.Dr., Eastern Mediterranean Universiy, Faculty of Science&Letters, Department of Turkish Language and Literature, Salamis Yolu, Gazimağusa, Mersin 10 KKTC E-posta: rysbek.alimov@emu.edu.tr