Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2010), 7/2: 177-198

Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2010), 7/2:177-198
Telif Hakkı © 2010 Ankara Üniversitesi
DOI: 10.1501/MTAD.7.2010.2.30

Journal of Modern Turkish Studies (2010), 7/2:177-198 Copyright © 2010 Ankara University
DOI: 10.1501/MTAD.7.2010.2.30

Cumhuriyet Nesline Bilgilik: Çocuk Ansiklopedisi

Makbule SARIKAYA

ÖZET
Cumhuriyet Türkiyesi'nin ilk yıllarında çocukların temel bilgi ihtiyacını karşılayacak ve yeni yetişen nesillerin çağı yakalayabilmesine yardımcı olabilecek eserlerden biri de 1927 yılında yayınlanan Çocuk Ansiklopedisi’dir. İlk olarak İngiltere’de yayınlanan bu Ansiklopedi, Faik Sabri, Mehmet Zekeriya ve Sabiha Zekeriya’nın tercümeleriyle Türkçeye kazandırılmıştır. Cumhuriyet döneminin ilk Çocuk Ansiklopedisi olan bu eserde okuyucuya bilimden sanata, oyuncaklardan tarihe kadar birçok alanda anlaşılır ve bilimsel bilgi sunulmuştur. Çocukların eğitim özellikleri dikkate alarak hazırlanan ve sekiz cilt olarak planlanan ansiklopedi, merak uyandıran konu içeriğiyle okul çocukları başta olmak üzere geniş bir okuyucu kitlesine de hitap etmeyi amaçlamıştır. İlk dört cildi eski harflerle, harf inkılâbının ardından yeni Türkçe harflerle yayını sürdürülen Ansiklopedi, dönemin okul çocukları arasında en çok okunan eserlerden biri olmuştur. Cumhuriyet kuşağının yetişmesinde belirlenen ilkeler doğrultusunda, bilimin rehber edinilerek millî ve evrensel birçok konunun çocuğun anlayabileceği şekilde anlatıldığı bu Ansiklopedi, ilk çocuk ansiklopedisin olması bağlamında ele alınıp incelenmiştir. Çocuk Ansiklopedisi çocuğun eğlenerek öğrenmesi, kalıcı bilgi kazanması, deney ve gözleme dayalı anlayışı kavraması, edebî ve sanatsal yönünü geliştirmesi noktasında Cumhuriyet nesli üzerinde etkisi ve yansıması da tartışılmıştır.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Ansiklopedi, Çocuk Ansiklopedisi, Sabiha Zekeriya, Mehmet Zekeriya, Faik Sabri.

Alındığı tarih: 17 Nisan 2010
E-yayın tarihi: 15 Temmuz 2010

______________________________________________________________________

Knowledge Source for Republican Generation: Çocuk Ansiklopedisi (Children's Encylopeadia)

Makbule SARIKAYA

ABSTRACT
In the early Republic of Turkey there were many publications for children to have basic knowledge. Children's Encyclopedia was one of this kind sources, published in İstanbul, in 1927. Firstly published in England, Children's Encyclopedia was translated and adapted by Faik Sabri, Mehmet Zekeriya and Sabiha Zekeriya from English to Turkish. This first children's encyclopedia in Republican era, represent not also a knowledge source for any kind of reader. It covered many subjects from science to art, and history history. The first forth volume of encyclopedia was in the Ottoman Turkish language. After alphabet change in 1928, it was published in New Turkish latinized alphabet. Children's Encyclopedia spreading among school boys and girls, it has to be one of the most popular schooling tool. With this encyclopedia, publishers and translaters determined their idea for child education in new Republic of Turkey. Subjects were universal but also nationalized, or adapted to fullfil the national needs.

KEY WORDS
Encyclopedia, Child Encyclopedia, Sabiha Zekeriya, Mehmet Zekeriya, Faik Sabri.

(Received April 17 2010)
(Published Online July 15 2010)

Yazışma/Correspondence:
Yazışma Adresi/Address for correspondence : Makbule Sarıkaya, Yrd.Doç.Dr., İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bölümü Elazığ Yolu 15. km., PK 44280, Malatya. E-posta: makbule@inonu.edu.tr


Modern Türklük Araştırmaları Dergisi (2010), 7/2:177-198 Telif Hakkı © 2010 Ankara Üniversitesi DOI: 10.1501/MTAD.7.2010.2.30		Journal of Modern Turkish Studies (2010), 7/2:177-198 Copyright © 2010 Ankara University DOI: 10.1501/MTAD.7.2010.2.30

Cumhuriyet Nesline Bilgilik: Çocuk Ansiklopedisi Makbule SARIKAYA ÖZET Cumhuriyet Türkiyesi'nin ilk yıllarında çocukların temel bilgi ihtiyacını karşılayacak ve yeni yetişen nesillerin çağı yakalayabilmesine yardımcı olabilecek eserlerden biri de 1927 yılında yayınlanan Çocuk Ansiklopedisi’dir. İlk olarak İngiltere’de yayınlanan bu Ansiklopedi, Faik Sabri, Mehmet Zekeriya ve Sabiha Zekeriya’nın tercümeleriyle Türkçeye kazandırılmıştır. Cumhuriyet döneminin ilk Çocuk Ansiklopedisi olan bu eserde okuyucuya bilimden sanata, oyuncaklardan tarihe kadar birçok alanda anlaşılır ve bilimsel bilgi sunulmuştur. Çocukların eğitim özellikleri dikkate alarak hazırlanan ve sekiz cilt olarak planlanan ansiklopedi, merak uyandıran konu içeriğiyle okul çocukları başta olmak üzere geniş bir okuyucu kitlesine de hitap etmeyi amaçlamıştır. İlk dört cildi eski harflerle, harf inkılâbının ardından yeni Türkçe harflerle yayını sürdürülen Ansiklopedi, dönemin okul çocukları arasında en çok okunan eserlerden biri olmuştur. Cumhuriyet kuşağının yetişmesinde belirlenen ilkeler doğrultusunda, bilimin rehber edinilerek millî ve evrensel birçok konunun çocuğun anlayabileceği şekilde anlatıldığı bu Ansiklopedi, ilk çocuk ansiklopedisin olması bağlamında ele alınıp incelenmiştir. Çocuk Ansiklopedisi çocuğun eğlenerek öğrenmesi, kalıcı bilgi kazanması, deney ve gözleme dayalı anlayışı kavraması, edebî ve sanatsal yönünü geliştirmesi noktasında Cumhuriyet nesli üzerinde etkisi ve yansıması da tartışılmıştır. ANAHTAR SÖZCÜKLER Ansiklopedi, Çocuk Ansiklopedisi, Sabiha Zekeriya, Mehmet Zekeriya, Faik Sabri. Alındığı tarih: 17 Nisan 2010 E-yayın tarihi: 15 Temmuz 2010 ______________________________________________________________________ Knowledge Source for Republican Generation: Çocuk Ansiklopedisi (Children's Encylopeadia) Makbule SARIKAYA ABSTRACT In the early Republic of Turkey there were many publications for children to have basic knowledge. Children's Encyclopedia was one of this kind sources, published in İstanbul, in 1927. Firstly published in England, Children's Encyclopedia was translated and adapted by Faik Sabri, Mehmet Zekeriya and Sabiha Zekeriya from English to Turkish. This first children's encyclopedia in Republican era, represent not also a knowledge source for any kind of reader. It covered many subjects from science to art, and history history. The first forth volume of encyclopedia was in the Ottoman Turkish language. After alphabet change in 1928, it was published in New Turkish latinized alphabet. Children's Encyclopedia spreading among school boys and girls, it has to be one of the most popular schooling tool. With this encyclopedia, publishers and translaters determined their idea for child education in new Republic of Turkey. Subjects were universal but also nationalized, or adapted to fullfil the national needs. KEY WORDS Encyclopedia, Child Encyclopedia, Sabiha Zekeriya, Mehmet Zekeriya, Faik Sabri. (Received April 17 2010) (Published Online July 15 2010) Yazışma/Correspondence: Yazışma Adresi/Address for correspondence : Makbule Sarıkaya, Yrd.Doç.Dr., İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bölümü Elazığ Yolu 15. km., PK 44280, Malatya. E-posta: makbule@inonu.edu.tr