Ana Sayfa |  Hakkımızda |   Yayın Kurulu |  Yayın İlkeleri | Arşiv | Son Sayı | İletişim

Çıkış Giriş


 

Altun Yaruk Sudur: X. Tegzinç, XXIX. Bölök [R-M 653/08-657/17]
UÇAR, Erdem    

MTAD 2013,10(1):25-51; DOI: 10.1501/MTAD.10.2013.1.3
E-yayın Tarihi: 20 Mayıs 2013
Makale (PDF 525 KB)

 

Altun Yaruk Sudur: Book X, Chapter XXIX [R-M 653/08-657/17]
UÇAR, Erdem    
JMTS 2013,10(1):25-51; DOI: 10.1501/MTAD.10.2013.1.3
Published online: 20 May 2013
Article (PDF
525 KB)


 

ÖZET

Altun Yaruk Sudur, Beş Balıklı Şiŋko Şeli Tutuŋ tarafından Çinceden Uygurcaya çevrilmiştir. Türk Budizmini anlama noktasında bize büyük katkı sağlayan Altun Yaruk, ihtiva ettiği Türkçe dil malzemesiyle de paha biçilmez bir hazine niteliğindedir. Uygurca çevirinin iki versiyonu vardır: St. Petersburg yazması ve Berlin versiyonu. St. Petersburg nüshası Altun Yaruk’un mevcut en sağlam ve tam yazması olarak kabul edilir. Makalemizde, Altun Yaruk’un St. Petersburg nüshasındaki XXIX. bölümünün yazıçevrimi yapılıp Türkçeye çevrilecek ve sonra metin açıklamalarla birlikte incelenecektir.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Altun Yaruk, XXIX. Bölök, Uygurca, Budist Uygur Edebiyatı.


ABSTRACT
Altun Yaruq Sudur was translated from Chinese to Uighur by Šiŋko Šeli Tutuŋ. There are two versions of Altun Yaruq; St. Petersburg manuscript and Berlin fragments. Altun Yaruq, especially its almost complete and most trustworthy text, that is, the St. Petersburg manuscript, contributes much to the understanding of Turkish Buddhism and should also be seen as an invaluable treasure of Turkish. In this study, St. Petersburg version’s Chapter XXIX of Altun Yaruq is transliterated into Turkish while its analysis is shared with the readers.

KEY WORDS
Altun Yaruq, Chapter XXIX, Uighur, Uighur Buddhist literature.

KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY

CLAUSON, Sir G. (1972) An Etymological Dictionary of Pre–Thirteenth Century Turkish. Oxford: Oxford University Press.
EDGERTON, F. (1953) Buddhist Hybrid Sanskrit, Grammar and Dictionary. Vol. II. New Haven, Yale University Press, London: Geoffrey Cumberlege, Oxford University Press.
EHLERS, G. (1987) Alttürkische Handschriften. Teil 2: Das Goldglanzsūtra und der buddhistische Legendenzyklus Daśakarmaparhāvadānamālā. Depositum der Preußischen Akademie der Wissenschaften (Staatsbibliothek Preußischer Kulturbesitz, Berlin). Verzeichnis der Orientalischen Handschriften in Deutschland. Band 13/10, Stuttgart: Franz Steiner Verlag.
ERDAL, M. (1991) Old Turkic Word Formation, a Functional Approach to the Lexicon. Vol. I–II. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
ERDAL, M. (2004). A Grammar of Old Turkic. Leiden–Boston: E. J. Brill.
GILES, A. H. (1964) A Chinese–English Dictionary. Vol. I–II. Second Edition. Revised&Enlarged, Shanghai–London 1912: Paragon Book Reprint Corp. New York.
HACKMANN, Heinrich Friedrich (1951–1954). Erklärendes Wörterbuch zum chinesischen Buddhismus. Chinesischen–Sanskrit–Deutsch. Nach seinem Handschriftlichen Nachlass überarbeitet von Johannes NOBEL. Lieferung 1–6. Herausgegeben von der Religionskundlichen Sammlung der Universität Marburg/Lahn, Leiden.
HAMILTON, J. (1986) Manuscrits Ouïgours du IXe–Xe Siècle de Touen–Houang. Tom. I–II. Paris: PEETERS–France.
HIRAKAWA, A. (1997) A Buddhist Chinese–Sanskrit Dictionary. Tokyo: The Reiyuka.
KAYA, C. (1994) Uygurca Altun Yaruk, Giriş, Metin ve Dizin. Ankara: TDK Yayınları.
MONIER–WILLIAMS, S. M. (1899) A Sanskrit–English Dictionary. Etymologically and Philologically Arranged with Special Reference to Cognate Indo–European Languages. Oxford.
NADALYAYEV, V. M. vd. (1969) Drevnetyurkskiy Slovar’. Institut Yazıkoznaniya. Leningrad: Akademiya Nauk SSSR.
NATTIER, J. (2003) The Ten Epithets of the Buddha in the Translations of Zhi Qian 支謙. Annual Report of the International Research Institute for Advanced Buddhology at Soka University for the Academic Year 2002. VI: 207–250.
NOBEL, J. (1958) Suvarṇaprabhāsottama–Sūtra. Das Goldglanz–Sūtra, ein Sankrittext des Mahāyāna–Buddhismus. I–Tsing’s Chinesische Version und Ihre Tibetische Übersetzung. I–Tsing’s Chinesische Version übersetzt, eingeleitet, erläutert und mit einem Photomechanischen Nachdruck des Chinesischen Textes Versehen. Erster Band. Leiden: E. J. Brill.
ÖZÖNDER, F. S. B. (1998) Abidarim Kınlıg Koşavarti Şastirtakı Çınkirtü Yörüglerning Kingürüsi’nden Üç İtigsizler. Giriş–Metin–Tercüme–Notlar–İndeks. Ankara: TDK Yayınları.
RADLOV, V. V.; S. E. MALOV (1913–1917) Suvarṇaprabhāsa. (Sutra zolotogo bleska), tekst’ uygurskoy redaktsii, izdali. I–IV. Bibliotheca Buddtica: XVII, St. Petersburg; XV+723. I–II: 1913, III–IV: 1914, V–VI: 1915, VII–VIII: 1917.
RASCHMANN, S.–C. (2000–2005) Alttürkische Handschriften. Teil 5–6–7. Berliner Fragmente des Goldglanz–Sūtras, Verzeichnis der Orientalischen Handschriften in Deutschland, Band 13–14–15, Stuttgart: Franz Steiner Verlag Wiesbaden GMBH. [Teil 1: Vorworte und Erstes bis Drittes Buch. Teil 2: Viertes und Fünftes Buch. Teil 3: Sechstes bis Zehntes Buch Kolophone, Kommentar und Verifizierungen Gesamtkonkordanzen].
RÖHRBORN, K. (1977–1998) Uigurisches Wörterbuch, Sprachmaterial der Vorislamischen Türkischen Texte aus Zentralasien. Lieferung 1–6. Wiesbaden: Franz Steiner Verlag.
RÖHRBORN, K. (1985) Śūnyavāda und Vijñānavāda, Zentralasiatische Resonenzen eines Schulstreits. UAJ Neue Folge. 5: 123–145.
RÖHRBORN, K. (2010) Uigurisches Wörterbuch, Sprachmaterial der Vorislamischen Türkischen Texte aus Zentralasien. Neubearbeitung. I. Verben. Band 1: ab– – äzüglä–. Stuttgart: Franz Steiner Verlag.
RÖHRBORN, K. (2012) Uygur Filolojisinde Üç Yayım Metodu. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi. 9/3: 7–24. [DOI: 10.1501/MTAD.9.2012.3.25]
SEMET, A. (2005) Lexikalische Untersuchungen zur uigurischen Xuanzang–Biographie. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
SOOTHILL, W. E.; L. HODOUS (1937) A Dictionary of Chinese Buddhist Terms with Sanskrit and English Equivalents and a Sanskrit–Pali Index. London: Kegan Paul. Trench, Trubner & Co.
TAISHŌ (1925). T. JUNJIRŌ; W. KAIKOKU. Taishō Shinshū Daizōkyō [大正新修大蔵經]. Vol. 16, Taishō issaikyō kankōkai [大正一切經刊行会]: Tokyo. [No. 665: 金光明最勝王經]
TEKİN, Şinasi (1976) Uygurca Metinler II: Maytrısimit, Burkancıların Mehdisi Maitreya ile Buluşma, Uygurca İptidaî Bir Dram (Burkancılığın Vaibhāṣika Tarikatına Ait Bir Eserin Uygurcası). Ankara: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
UÇAR, E. (2012) Bodhisattva Ruciraketu’nun Buddha’ya Methiyesi: Altun Yaruk Sudur, X. Tegzinç, XXVIII. Bölök [R–M 649/09–653/07]. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi. 9/4: 82–102. [DOI: 10.1501/MTAD.9.2012.4.38]
UÇAR, E. (2013a). Altun Yaruk Sudur Üzerine Yapılan Çalışmalar Hakkında Açıklamalı Bir Kaynakça Denemesi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. S. 49 [Baskıda].
UÇAR, E. (2013b). Uygurca Yilvi ve Türevleri Üzerine. Akademik Araştırmalar Dergisi. 14/55: 121–130.
UÇAR, E. (2013c). Altun Yaruk Sudur: IX. Tegzinç. Diplomatik Neşir Usûlüyle Yayını, Tercüme, Açıklamalar ve Dizin. İzmir: Dinozor Kitabevi Yayınları.
WILKENS, J. (2001). Die drei Körper des Buddha (trikāya). Das dritte Kapitel der uigurischen Fassung des Goldglanz–Sūtras (Altun Yaruk Sudur) eingeleitet, nach den Handschriften aus Berlin und St. Petersburg herausgegeben, übersetzt und kommentiert. Berliner Turfantexte: 21, Turnhout (Belgien): Brepols Publishers.
ZIEME, P. (2005). Magische Texte des uigurischen Buddhismus. Mit 193 Abbildungen auf 95 Tafeln. Berliner Turfantexte: 23, Turnhout (Belgien): Brepols Publishers.

 

Yazışma / Correspondence:

Erdem Uçar, Yrd.Doç.Dr., Gediz Üniversitesi Fen–Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Seyrek Beldesi, Menemen/İzmir 35665
Telefon: +90 (232) 355 00 00/2409   Belgegeçer: +90 (232) 425 68 13 E-posta: erdem.ucar@gediz.edu.tr  veya merdemu@gmail.com

Alındığı Tarih/Received Ocak/January 3 2013

 

 

Ankara Üniversitesi | Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi  | Bölüm Ana Sayfası 
Telif Hakkı © 2004, AÜ DTCF Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü. Tüm hakları saklıdır.
  Sıhhiye - Ankara, TÜRKİYE
| Tel.: +90312 310 32 80  | Faks: +90312 310 57 13 | E-posta