| |
ÖZET
Editörlüğünü Eylem Atakav’ın Türk sineması için üstlendiği ve yayınevinin ‘Dünya Sineması’ dizi yayınından çıkan bu çalışma İngilizcede bir ilk. Bu rehber yayın, editörün ifadesiyle çağdaş “Türkiye sineması”nı keşif anahtarları, anlamlar, söylemler, sorunlar, yönetmenler, senaristler, filmler, oyuncular; kamera adamının önünde ve arkasında kadrajı için rol alanları zamana yerleştirerek tematik manzarada sunmaktadır.
Sinema hakkında zaman zaman okurlar ve ister hollywoodundan isterse bollywoodundan tüm nasyonal / transnasyonal tanımlı olsun temelde ulusal sinemalar, bunun içinde kendi sinema dilini yaratarak ulusal, yerel ve evrensel insanlık durumunu ortak ve farklı noktalarda kesiştiren, felsefesini doğuran çağının ayrıksı yönetmenleri, sinema adamları, oyuncularının da filmografilerini izleyenin sıfatı sinema izleyicisi. Tabi bu izleyici saf izlemek için de izler bir filmi. O bir sinema severdir. Sinema pop-art. Sinema eğlencelik. Yayın, Türk sineması hakkında sınırlı bir bilgisi varsa veya yoksa, İngiliz dilli dünya için sade okurlarını bulacak bir içerikle hazırlanmış diyebilirim. Türk sinema ve film sanayiinin kat ettiği aşamaları çeşitli başlıklarla kısa ve öz bir biçimde, Türkiye’den sinema ve film incelemelerinde yetkin akademik, entellektüel, sinema yazarı, araştırmacısının katkısıyla hazırlanan bu çalışma, kitabî bilgisini takviye etmek isterken açıklık ve anlaşılırlık arayışındaki kişiye görsel renkliliğini de ihmâl etmemiş. Çeşitli meslek gruplarından meraklı veya tutkunu olarak sinemanın okur izleyicisi, Türkçedeki yayınları - çoğalması dileğiyle - takip edebilir. Türk sineması üzerine yabancı akademik çalışırlar, ilgililer ve ilk meraklılar adına bunu söylemek zor. Yayın bu açıdan değerli.
Yayın derli toplu sıralayıcı, iz ve köşe taşı yapıtları, Cumhuriyet devri Türk toplumsal ve siyasî kırılmalarıyla beraber eşzamanlı veya önünde giden sinema ürününü sıraya koymuş, dolayısıyla başlangıçlar için önce - sonra ilişkisi kurduğundan bir başvuru kitabı izlenimi verdi. Türk sineması üzerine çalışacak yabancı sinema araştırmacılarında (belki sinema tarihçisinde) Türk dili, kültürü, tarih ve toplumbilimine derin merakı yurtdışından teşvik etmek yine de şart.
Kitap, esas olarak Türk sinemasına, sinema ve dizi film sanayiine, onun tüm aktörlerinin ürünlerine, yaratılarına, sinema yapıtında toplumsal ve siyasî düşüncelerin etkisine, bunların söylem tartışmalarına, sinemaya aktarım ve tercümesinde yansımalarına, yeni felsefelerine ilgi duyanlara farklı bakış, görüş ve yaklaşımları bildiren yazıları içeriyor. Çalışmanın dikkat çeken tarafı, aynı zamanda, son 10 - 15 yılda yeni nesil, belki yeni akım olarak adlanan kısa ve uzun metraj Türk sinemasında yönetmen, yapımcı-yönetmen, senaristleri, oyuncuları öne çıkarması. Aslında, her neslin kendine ayna tutması ilkesinde ve ‘öze dönme’, yeniden belki ‘kök salma’, bir yere ve bir şeye ‘tutunma’ motiflerinde saklı olarak, bu yeni sinemacı nesil toplumsal ve bireysel yaşam gerçekliğinin kendilerini yeniden keşfe zorladığı “bugün”den, şimdiki zamandan duruyorlar, toplumsal ve kültürel seviyelerde devam, çözülmeyi bekleyen düğümleriyle çok boyutlu kılcal sorunları yeniden yorumluyorlar:
Yüzyıl dönümünden başlayıp 20. yüzyılın ikinci yarısıyla etkileri kademeli olarak kendisini gösteren, şiddeti geleneksel toplumsal tabakaları ve sınıfları, sınıflaşmaları erken - geç, gecikmiş olarak, önce ve sonra yakalayan; Türk’e, Türkiye’ye, Anadolu’ya, insanına özgü, tarihsel açıklamaları da olan toplumsal ve kültürel değişme dinamikleri, bunun tüm modern çağ sancı durumları ve sorunları. Anadolu’daki modern Türk toplumsalında, kır - taşra - kent; ‘İstanbul’un taşı toprağı altın’, Almanya da ‘acı vatan’ ise, Anadolu’dan göç - uyum, kentleşme - kentlileşme, Batı, bu Avrupa, bölgesel – yerel, istenirse küresel dolayısıyla yine kendi dünyasından her çıkışta taşraya, kır-köye - kente doğru odaklanıldığında görünür olan, dünyada ve konumladığı coğrafya ölçeğinde dalga dalga siyasî ve ekonomik sistemik alt-üst oluşların, transformatif değişmelerin kendi ülkesindeki etkilerini, yansımalarını ve dışa vurumlarını, meydan okumalarını öne çıkaran sinema filmleri. Dramatik, romantik, korku - gerilim, fantastik, macera, tarih - dram, komedi (türleri), bağımsız, hatta belgesel filmler. Yeşilçam’ın özgünlüğünü koruma endişesinde gönderme yapan bir çeşitlenme ve türlenme. Doğal olarak modern Türkiye’yi laboratuar kabul eden sinema adamının deneyleri bu çalışmada okurlarını bekliyor.
ANAHTAR SÖZCÜKLER
Dünya Sineması, Türk Sineması, Eylem Atakav
ABSTRACT
Edited by Eylem Atakav and published by the publication house’s ‘World Cinema’ series, is the first in English and as a guide to Turkish cinema, it presents keys to major issues, meanings, discourses, problems, directors, scenario writers, films, actors, and camera men in a thematic manner.
Readers and national cinemas including Hollywood as well as bollywood including transnational create their own languages in a way to express universal issues related with local as well as the global. Of course the viewer often watches just to watch it since s/he is a film-lover. Cinema as pop-art. Cinema for entertainment. The book is beneficial for all who are knowledge in cinema or not. While narrating the evolution of Turkish cinema from the perspective of various agents, it amalgamates both scientific as well as popular language because of which anyone can enjoy the book to the fullest. However, the same cannot be true for academics who study Turkish cinema. The book gave the impression of a guidebook because of its linear progression in Turkish history from a historical first-and-then relationship. Foreign academics should be invited to study Turkish cinema through such materials as this one.
The book includes discussions on politics, historical changes, philosophical issues and major actors, directors and agents although the new generation of producers within the last fifteen years; directors, scenario writers and actors are brought to the foreground. In fact, the ideas include each generation’s going back to its roots, root spreading, and holding onto something to keep alive by continuous self-discovery amidst various societal issues.
Starting in the beginning of the 19th century and exploring the 20th century through various events and issues characterized by the lives of those Anatolian people experiencing violence as well as love, the book pays special attention to migration for İstanbul, with its golden pavements, and Germany, as the bitter land, stem from this geography. Political, dramatic, romantic, horror, fantastic, history and drama, independent, and documentaries are keywords that are included in this book which awaits the attention of any cinema lover to look into modern Turkey’s existence as a lab.
KEY WORDS
World Cinema, Turkish cinema, Eylem Atakav
Yazışma / Correspondence:
Saime Selenga Gökgöz, Doç.Dr., Hacettepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Öğretim Üyesi.
Adres/Adress: Hacettepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, 06532 Beytepe, Ankara. TÜRKİYE/ Hacettepe University, Atatürk Principles and Revolution History Institute, 06532 Beytepe, Ankara . TÜRKİYE.
E-posta: ssgokgoz@hacettepe.edu.tr
|
|
|
