Çıkış Giriş

ÖZET
Çin kaynaklarında, Orta Asya ve Türk müziğine dair çeşitli şarkı melodilerinin isimleri ve nasıl Çin'e girdiğine dair bilgiler yer almıştır. Bu şarkı melodilerinin notaları ise Japonya’da keşfedilen Tempyo Biwa Fu 天平琵琶譜 (747 yılında yazılmış), Ohyön-pip’aPu 五弦琵琶譜 (842 yılında yazılmış) ve Jinchi Yoroku 仁智要錄 (1192 yılından önce yazılmış) gibi klasik müzik kitaplarında yer almıştır. Orta Asya ve Türk müzik tarihine dair kaynaklar ve müzik notaları, Orta Asya ve Türk müziği nota sisteminin oluşum dönemi, Türklerin İslâm uygarlığı ile bütünleşmeye başlamasından daha erken dönemlere, yani Hun dönemine götürülebileceği gibi, en parlak ve nota kullandığı devirlerinin Kök Türk ve Uygurlar dönemi olduğunu göstermektedir.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Türk müzik notaları, Orta Asya müzik notaları, Çin kaynakları, Japon kaynakları.

ABSTRACT
The names of various song melodies from Central Asian and Turkish music have been recorded in Chinese sources. As for the notes of these song melodies, they have been recorded in classical song books discovered in Japan such as Tempyo Biwa Fu 天平琵琶譜 (written in the year 747), Ohyön-pip’aPu 五弦琵琶譜 (written in the year 842) and Jinchi Yoroku 仁智要錄 (written before the year 1192). Sources and musical notes regarding Central Asian and Turkish music show that the beginning of the development stage of the musical notation of Central Asian and Turkish music can be brought back to much earlier periods before the Turks started to coalesce with the Islamic civilization, namely the Xiongnu period, while Turkish music’s brightest stage when notes were used was during the Kök Türk and Uigur period.  

KEY WORDS
Turkish musical notes, Central Asian musical notes, Chinese sources, Japanese sources..

KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY

Bao yin 鲍音 (2007), "摩诃兜勒·悖挈儿·拨头",赤峰学院学报,2007年4期
Cen Zhong-mian岑仲勉 (1982), 《隋唐史》, 北京:中華書局.
Cen Zhongmian 岑仲勉 (1982), Sui ve Tang Hanedanlıkları Tarihi 隋唐史 (2 cilt), 北京:中華書局Zhong hua shujü, Pekin. S. 62.
Chang Yao-ci 張窈慈 (2011), A Study of T’ang Vocal Poems and Music Scores, National Sun Yat-Sen University (Doctorate Dissertation), Taiwan, (國立中山大學中國文學系. 博士論文).
Chen Ying-shi 陳應時 (1991), “A report on Chinese research into the Dunhuang music manuscripts”, in Allan Marett, Musica Asiatica, Volume 6, Cambridge University Press. pp. 61-72.
Chen Ying-shi 陳應時 (2009), <論敦煌樂譜研究中的實證方法>, 《交響：西安音樂學院學報》, 第4期, 頁5-12.
Chen Yue 沈約 (1974),《宋書》卷19<樂志>1, 北京:中華書局, 1974:538.
Chon In-pyong 全仁平 (2001) , 维吾尔族木卡姆的两个要素, 雲南藝術學院學報, 2001. 02期. 頁 46-49.
Chunchiu Gonyang Zhuan Zhushu《春秋公羊注疏》(1957), 卷24 昭公25年, Ruan Yuan 阮元,《十三經註疏》(附校勘記), 北京:中華書局, 1957:302a.
Cui Bao 崔豹 (1983),《古今注》,《景印文淵閣四庫全書》(子部雑家類　021), 台北:台灣商務印書館.
Cui Bao 崔豹 (1998),古今注, 沈阳,辽宁教育出版社.
Daisaku Ikeda-Arnold J. Toynbee (1999), 《展望二十一世紀 湯因比與池田大作對話錄》, (Forecast  21 Century: Çinceye Tercüme edenler : Xun Chunsheng 荀春生, Zhu Ji Zheng 朱繼征、Chen Guoliang 陳國梁), 北京:國際文化出版公司, (1999),1985:5.
DİKMEN, Mustafa Doğan (2010), ‘Darü’l-Elhan Külliyatı’, Tfm Müzik, İstanbul.
EKREM, Erkin (1995), Çin Kaynaklarına Göre Eski Türk Kavimleri (M.Ö.2146-318), (Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Ankara.
EKREM, Erkin (2003), Hsüan-Tsang Seyahatnamesi'ne Göre Türkistan, (Yayınlanmamış Doktora Tez), Hacette Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, (Dan.: Prof. Dr. Özkan İzgi).
EKREM, Nuraniye Hidayet (2012) “Dunhuang Müzik Notaları”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 1, 101-159.
EMİN, Abduşükür Muhammet (1980), Uygur Halk Kalssik Musikisi "Oniki Makam Hakkınada", (Uygurca), Pekin, Milletler Neşriyatı.
Fan Ye 範曄(1983) ,《後漢書》卷47<班勇傳>, 1965:1577; 崔豹,《古今注》, 《景印文淵閣四庫全書》 (子部雑家類　021), 台北:台灣商務印書館,1983:106a.
Fan Ye 範曄 (1965) ,《後漢書》卷51<陳襌傳>,北京:中華書局, 1965:1685;  卷47<班勇傳>, 1965: 1577;
Fang Xuan ling 房玄齡,《晉書》卷23<樂志>下, 北京:中華書局, 1974:715.
Gong Yang Gao 公羊高 (1957 ) ,《春秋公羊注疏》卷24 昭公25年, Ruan Yuan 阮元,《十三經註疏》(附校勘記), 北京:中華書局, 1957:302a.
Guan Ye-wei 关也维 (1992), 《五弦琴谱》研究,《音乐研究》, 1992年02期, 第67-79页.
Guo maoqian 郭茂倩 (1979),《樂府詩集》, 卷75 ,《雜曲歌辭》十五, 北京:中華書局.1979, 頁1058.
Guo maoqian郭茂倩 (1979), Yuefu shiji《樂府詩集》, 卷75 , Za qu ge ci《雜曲歌辭》十五, 北京:中華書局.1979, 頁1058.
Han Shude 韓淑德(1984) ,<琵琶發展史略>,《音樂探索》(四川音樂學院學報) 1984年02期, 頁41-50
He Chang-lin 何昌林 (1983), <論燕樂半字譜-从敦煌写卷伯字3539谈起>,《文献》, 第03期, 頁61-82.
He Jing qun 何敬群(1978), 《楚辭精注》, 臺北:正中書局.
KENZÖ Hayashi林謙三  (1969), <雅樂-古樂譜的解讀.全譯五弦譜>, <東洋音樂選書>.
KENZÖ Hayashi林謙三 (1957)  敦煌琵琶谱的解读研究, （Pan Huansu 潘怀素 tercümesi)，上海音乐出版社.
Li Hongfeng 李宏鋒 (2010), "木卡姆艺术：生命与灵魂的歌唱",光明日报, 2010-03-05.
Liu Kuili 劉魁立 (1997), <《惜惜盐》与《喀什木卡姆》中的《麦西热普》> (金建民), 《维吾尔木卡姆研究》, 中央民族大學出版社, 頁  129-141.
Liu Xi 劉熙 (1985),《釋名》北京:中華書局.
Liu Xu 劉昫 (1975), 《舊唐書》、北京、中華書局、 卷37, 1975:1376; 卷29<四夷之樂>, 1975:1069.
Mao Qiling 毛奇齡 (1623-1716) Jingshan Yuelu 竟山樂錄 (Dağ Müziği Kayıtları),
Nan zhuo 南卓(1983-1986) , Jiegu lu 羯鼓錄, 載 Siku quanshu《文淵閣四庫全書》 第839冊, 臺北:商務印書館, 1983-1986, 頁987.
Nguyen Thanh Ha 阮清河(2009), <越南琵琶的歷史起源與中國南音琵琶的比較研究>, 上海音樂學院碩士論文,  2009年.
Ouyang Xiu 歐陽脩 (1975),《新唐書》, 北京、中華書局、卷35, 1975:919.
Pelliot chinois 3539: Paul Pelliot (2009), Bibliothèque Nationale, Fransa, http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b83006835/f2.image
Pelliot chinois 3719:  Paul Pelliot (2009), Bibliothèque Nationale, Fransa, http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8302820z/f5.image.r=3719.langEN
Pelliot chinois 3808: Paul Pelliot (2009), Bibliothèque Nationale, Fransa,  http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8303290v/f10.image; 
Peng Dingqiu,  彭定求等 (1979),《全唐詩》第23冊,第802卷,北京:中華書局, 1979:9032.
PICKEN, Laurence E. R. (1967), “Central Asian tunes in the Gagaku tradition”, in L. Finscher and C. H. Mahling (eds.), Festschrift für Walter Wiora, Kassel: Bärenreiter, pp. 545-551.
Qin Ruiying秦瑞瑩 (2011), <淺談琵琶的藝術表現美>, 《音樂天地》2011年04期, 頁58-59.
SERTKAYA, Osman Fikri (1982), Eski Türkçe’de Musiki Terimleri ve Musiki Aletleri İsimleri (Doçentlik Tezi), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
Shen kuo 沈括 (1957), 《夢溪筆談•樂律一》, 胡道靜校注, 北京:中華書局1957年, 頁59.
Shi Yi Dui  施議對 (2008), 《詞與音樂關係研究》,  北京:中華書局, 2008:43.
TAŞAĞIL, Ahmet, "Türk Tarihi ile İlgili Çin Kaynaklarının Türkçe Neşri Üzerine Düşünceler", http://ahmettasagil.wordpress.com/makaleler/turk-tarihi-ile-ilgili-cin-kaynaklarinin-turkce-nesri-uzerine-dusunceler/: 5 Temmuz 2012.
The International Dunhuang Project: The Silk Road Online, http://idp.bl.uk/, 5 Eylül 2012.
Wang Fu-li  王福利 (2005), 《遼金元三史樂志研究》, 上海:上海音樂學院出版社.
Wang Kunwu  王昆吾 (1996),《隋唐五代燕樂雜言歌辭研究》, 中華書局, 1996年.
Wang Kuo-wei 王國維 (1968) ,王观堂先生全集、 臺北、文華出版公司、16 cilt,
Wang Shih-jung (2012), "The Music of Pipa (Phi-pha)", TNUA School of Music Department of Traditional Music,  http://trd-music.tnua.edu.tw/en/intro/b.html, 23 08 2012.
Wang Xiaodun  王小盾, <唐大麯及其基本結構類型>,《中國音樂學》1988年02期, 頁29.
Wang Yaohua 王耀华, 1984, 福建南曲中的《兜勒声》——《摩诃兜勒》考证研究的参考材料,《人民音乐》1984年11期.
Wang Yun-wu 王雲五主編 (1936) , 《叢書集成初編·西河舊事》,上海:商務印書館, 1936:3.
Wei Shou  魏收 (1974),《魏書》卷109<樂志>5, 北京:中華書局, 1974:2828.
Xiang Da向達 (2002), 《唐代長安與西域文明》, 石家莊:河北教育出版社, 2002:245.
Yao Ru-neng 姚汝能 (1985) , An Lu-shan Shi-ji 《安祿山事蹟》卷下,  上海古籍出版社 1983年, 頁34; 王仁裕, 《開元天寶遺事十種》, 上海:上海古籍出版社,  1985年, 頁
Ye Dong叶栋  (2001), 唐乐古谱译读, 上海音乐出版社, 2001年
Yuan Ke 袁珂校注 (1980),《山海經校注》, 上海:上海古籍出版社, 1980:414.
Zhang Zhuo 張鷟 (1997), 《朝野僉載》卷1, 北京:中華書局,  1997年, 頁8.
Zhao Wei ping 趙維平 (2003), <絲綢之路上的琵琶樂器史>,  《中國音樂學》2003年04期, 頁34-48.
Zhao Zhian 趙志安 (2001), <漢代阮咸類琵琶起源考>,《黃鐘》(武漢音樂學院學報)  2001年04期, 頁70-77.
Zhou Jie 周吉  (1997), "《瑞鹧鸪》与当代维吾尔木卡姆之比较研究", 维吾尔木卡姆研究(刘魁立), 中央民族大學出版社、
Zhou Qingbao 周菁葆 (2012), <日本正倉院所藏尖頂帽藝術溯源> (On the Artistic Source of the Peaked Cap in Shosoin of Japan) , 《浙江紡織服裝職業技術學院學報》2012 年第 1 期 (, 2012 年 3 月), 第 56 頁
Zhou Qingbao 周菁葆(1985), <琵琶溯源>,《音樂探索》(四川音樂學院學報) 1985年03期, 頁46-52
Zhou Qingbao周菁葆 (2012) ,<中亞的長頸直項琵琶>(二),《樂器》 2012年05期, 頁52-54.
Zhouli Zhushu《周禮注疏·春官宗伯》下 <鞮鞻氏>, Ruan Yuan 阮元,《十三經註疏》(附校勘記), 北京:中華書局, 1957:368b.