Çıkış Giriş

ÖZET
Türkiye Yıldızeli yöresi ağzında çokluk 1. şahıs istek ekinin –(y)äḳ, –(y)ax ve –(y)ǟŋ, –(y)āŋ olmak üzere iki varyantı bulunmaktadır. –(y)äḳ, –(y)ax varyantı, karşıda “bir veya birden fazla kişi” olduğu zaman kullanılır. Fakat –(y)ǟŋ, –(y)āŋ varyantı, karşıda “yalnızca birden fazla kişi” olduğu zaman kullanılır ve bu yönüyle kayda değer bir özellik taşır. Bu şekiller, kullanıldığı cümleye bir işi gerçekleştirmek maksadıyla “davet ve katılma” anlamı vermektedir. –(y)ǟŋ, –(y)āŋ yapı bakımından ise –(y)Ak ve –(y)Iŋ eklerinin birleşmesinden meydana gelmiştir.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Türkiye ağızları, Yıldızeli Yöresi Ağzı, Çokluk 1. Şahıs İstek Eki –(y)ǟŋ, –(y)āŋ.

ABSTRACT
There are two variants of first person plural optative suffix –(y)äḳ, –ax and –(y)ǟŋ, –(y)āŋ in the sub-dialect of Yıldızeli region in Turkey. –(y)äḳ, –(y)ax variant is used when there is “one or multiple people” against the speaker. But –(y)ǟŋ, –(y)āŋ variant is used when there is “only multiple people” against the speaker and with this aspect, it has a noteworthy characteristic. These forms give the meaning of “invitation and participation” for carrying out a job. In respect to structure, –(y)ǟŋ, –(y)āŋ was formed by the conjugation of –(y)Ak and –(y)Iŋ suffixes.  

KEY WORDS
Turkey sub-dialects, Yıldızeli Region Sub-Dialect, First Person Plural Optative Suffix -(y)ǟŋ,   -(y)āŋ.

KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY

BULUÇ S. (2007) “Kerkük Hoyrat ve Mânilerinde Başlıca Ağız Özellikleri”. Makaleler, (Hzl. Zeynep KORKMAZ), Ankara: TDK Yayınları, s. 271-280.
CAFEROĞLU A. (1994) Anadolu Ağızlarından Toplamalar. Ankara: TDK Yayınları.
CAFEROĞLU A. (1994) Anadolu Dialektolojisi Üzerine Malzeme. Ankara: TDK Yayınları.
CAFEROĞLU A. (1994) Sivas ve Tokat İlleri Ağızlarından Toplamalar. Ankara: TDK Yayınları.
DEMİR N. (2000) “Anadolu Ağızlarında Birinci Çoğul Kişi İstek Eklerinin İkilik Bildiren Bir Değişkisi”. Türkçenin Ağızları Çalıştayı Bildirileri, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, s. 65-71.
DEMİR N., Aslan S. (2010) “Sıklık Kopyası Örneği Olarak İstek Eki –(y)A”. Turkish Studies, Volume 5/4 Fall, s. 276-290.
DOĞAN T. (2010) Urmiye Ağızları. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kırıkkale.
ECKMANN J. (2003) Çağatayca El Kitabı. Ankara: Akçağ Yayınları. 
ECKMANN J. (2004) (Tıpkıbasım ve Çeviriyazı), Nehcü’l-Ferâdîs (Uştmaḫlarnıng Açuq Yolı-Cennetlerin Açık Yolu)-I Metin, II. Tıpkıbasım. (Yayımlayanlar: Semih TEZCAN-Hamza ZÜLFİKAR), Ankara: TDK Yayınları.
ERCİLASUN A. B. (1997) “Irak Türkleri Dil ve Edebiyatı”. Türk Dünyası Üzerine İncelemeler, Ankara: Akçağ Yayınları, s. 221-236.
ERGİN M. (1991) Dede Korkut Kitabı-I-, Giriş-Metin-Faksimile. Ankara: TDK Yayınları.
ERTEN M. (1994) Diyarbakır Ağzı. Ankara: TDK Yayınları.
GEMALMAZ E. (1995) Erzurum İli Ağızları C. 1. Ankara: TDK Yayınları.
GÜLSEVİN G. (2007) Eski Anadolu Türkçesinde Ekler. Ankara: TDK Yayınları.
HASAN H. Ş. (1979) Kerkük Ağzı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
HAYDAR Ç. H. (1979) Irak Türkmen Ağızları. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
KARA M. (2005) Türkmen Türkçesi Grameri. Ankara: Gazi Kitabevi.
KARAHAN L. (1996) Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması. Ankara: TDK Yayınları.
KARAMANLIOĞLU A. F. (1989) Gülistan Tercümesi. Ankara: TDK Yayınları.
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Grameri I -Fiil- Basit Çekim (2006) Ankara: TDK Yayınları.
KORKMAZ Z. (1994) Nevşehir ve Yöresi Ağızları. Ankara: TDK Yayınları.
MACİT M. (1997) Nedim Divânı. Ankara: Akçağ Yayınları.
PAŞAYEV G. vd. (2004) Irak Türkmen Lehçesi. Bakı: Elm, Nurlan.
RÜSTEMOV R. (1965) Azerbaycan Dili Dialekt ve Şivelerinde Fel. Bakı.
RÜSTEMOV R. E. (1955) Azerbaycan Dilinin Mugan Grubu Dialekt ve Şiveleri. Bakı.
SARIKAYA M. (1998) Güney Azerbaycan Türkçesi Grameri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kayseri.
SÖYEGOV M. vd. (1999) Türkmen Diliniñ Grammatikası, Morfologiya. Aşgabat.
ŞİRELİYEV M. Ş. (1962) Azerbaycan Dialektolojiyasının Esasları. Bakı.
TİMURTAŞ F. K. (2005) Eski Türkiye Türkçesi. Ankara: Akçağ Yayınları.
TARLAN A. N. (1950) Fuzûlî Divânı. İstanbul.
Türk Lehçeleri Grameri (2007) (ed. Ahmet Bican ERCİLASUN), Ankara: Akçağ Yayınları.