|
|
|
Kuzey Amerika Yerlileri Na-Dene’lerin Orta Asya ve Sibirya’nın Göçebe Kavimleri İle Bağlantıları
MIZRAK, Egemen Çağrı
MTAD 2014,11(3):26-46; DOI: 10.1501/MTAD.11.2014.3.29
E-yayın Tarihi: 15 Aralık 2014
Makale (PDF 947 KB)
|
|
The Relationships Between The North American Na-Dene Indians With The Nomadic Peoples of Central Asia and Siberia
MIZRAK, Egemen Çağrı
JMTS 2014,11(3):26-46; DOI: 10.1501/MTAD.11.2014.3.29
Published online: 15 December 2014
Article (PDF 947 KB) |
|
|
ÖZET Kuzey Amerika’nın ilk sakinlerinin kökenleri hususunda bilim adamları arasında türlü ihtilaflar söz konusudur. Biz burada, Amerika’nın Na-Dene dilli yerli kabileleri ile Avrasya’nın tayga-bozkır kuşağının göçebe boyları arasındaki bağlantıyı ortaya koymayı amaçlıyoruz. Kuzey Amerika’nın yarı-arktik bölgelerinden Arizona, New Mexico ve Teksas’a uzanan çok geniş bir sahada yaşayan bu Amerikan yerlilerinin sosyo-kültürel, dilsel ve genetik bakımlardan Tibet, Türk ve Yenisey kökenli boylarla benzerlikleri, kadim zamanlarda Asya Kıtası’ndan Kuzey Amerika’ya yapılmış olan bir göçe ya da göçlere işaret etmektedir..
ANAHTAR SÖZCÜKLER
Kuzey Amerika Yerlileri, Dene/Na-Dene, Yenisey, Türk, Tohar, Tibet.
ABSTRACT
Among the scholars, there are various controversies about the origins of the first inhabitants of Nort America. Here, we aim to unravel the relationship between the Na-Dene speaking Native American tribes and the nomadic tribes of Eurasian taiga-steppe belt. These Native American tribes live in a vast area spanning from the sub-arctic North America to Arizona, New Mexico and Texas, and their socio-cultural, linguistic and genetic similarities with Tibetian, Turkic and Yeniseian tribes indicate a migration or migrations from Asia Continent to North America in ancient times.
KEY WORDS
North American Indians, Dene/Na-Dene, Yeniseian, Turk, Tocharian, Tibetan.
KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY ADAMS Douglas Q. (1984) The Position of Tocharian Among the Other Indo-European Languages. Journal of the American Oriental Society (JAOS), 104 (3), 395-402.
ARADİ É. (2010) The Yue-chis, Kushans and Hephtalites. Journal of Eurasian Studies, 2, April-June: 45-56.
AYDIN Erhan (2007) Ötüken Adı ve Yeri Üzerine Düşünceler. Turkish Studies, 2/4 (Tunca Kortantamer Özel Sayısı-II), 1262-1270.
BAYKUZU Tilla Deniz (2008) Hunların Kayıp Kitapları ve Sutralar. bilig, 44, Kış: 195-210.
BAYKUZU Tilla Deniz (2007) V. Yüzyılda Hunlar ve Budhizm. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi (TAED), 34, 193-214.
BAYKUZU T. D. (2005) IV. ve V. Yüzyıllarda Çin’deki Birkaç Hun Hükümdar Kurganı ve Türbesi Hakkında. Tarih İncelemeleri Dergisi, 20 (2), Aralık: 1-15.
BENGTSON John D. (1994) Edward Sapir and the ‘Sino-Dene’ Hypothesis. Anthropological Science, 102 (3), 207-230.
BUSWELL Robert E. (Ed) (2004) Encyclopedia of Buddhism. vol.: I-II, New York: Macmillian Reference.
CAMPELL Lyle (1997) American Indian Languages. Oxford Press.
COLLIER Malcolm Carr (1968) Indians, American. Encyclopedia Americana, v. 15, New York, 43-60.
DANIELS P., W. BRIGHT, (eds.) (1996) The Worlds Writing Systems. New York: Oxford University Press.
DERENKO M., B. MALYARCHUK, GRZYBOWSKI, T., DENISOVA G., DAMBUEVA I., PERKOVA M., DORZHU C., LUZINA F., LEE H., VANECEK T. VILLEMS R., ZAKHAROV, I. (2007) Phylogeographic Analysis of Mitochondrial DNA in Northern Asian Populations. The American Journal of Human Genetics (AJHG), 81, November: 1025-1041.
DERENKO M. V., T. GRZYBOWSKI, B. A. MALYARCHUK, J. CZARNY, D. MIŚCICKA-ŚLIWKA, I. A. ZAKHAROV (2001) The Presence of Mitochondrial Haplogroup X in Altaians from South Siberia. American Journal of Human Genetics (AJHG), 69 (1), 237-241.
DULIK M. C., S. I. ZHADANOV, L. P. OSIPOVA, A. ASKAPULI, L. O. GAUGOKCUMEN, S. RUBINSTEIN, T. G. SCHURR (2012) Mitochondrial DNA and Y-Chromosome Variation Provides Evidence for a Recent Common Ancestry between Native Americans and Indigenous Altaians, The American Journal of Human Genetics (AJHG), 90, February: 229-246.
EBERHARD W. (1942) Çin’in Şimal Komşuları. Çev.: Nimet ULUĞTUĞ, Ankara.
ESİN Emel (1978) İslamiyet’ten Önceki Türk Kültür Tarihi ve İslam’a Giriş. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Matbaası.
ESİN Emel (1971) Gök-Türklerin Ecdâdında Tsü-k’ü Meng-sün (M.S. 367-433) Devletinde Sanat. Türk Kültürü, 9, Şubat: 314-334.
FINDLEY C. V. (2005) The Turks in World History, Oxford University Press.
GETTY Alice (1992) Ganesha: A Monograph on the Elephant-Faced God. reprint ed., Oxford: Clarendon Press..
GÜNGÖR Harun (1994) Uygur Kağan unvanlarında Kün ve Ay Teňri Kavramlarının Kullanılışı. XI. Türk Tarih Kongresi (5-9 Eylül 1990, Ankara), c. II, TTK Basımevi, Ankara, 511-517.
HIRAKAWA Akira (1993) A History of Indian Buddhism: From Sakyamuni to Early Mahayana. trans. and ed. by Paul GRONER, Delhi: Motilal Banarsidass.
HONEY David B. (1990) Lineage as Legitimation in the Rise of Liu Yuan and Shih Le. Journal of the American Oriental Society (JAOS), 110 ( 4), October-December: 616 -621.
İNAN Abdülkadir (1976) Eski Türk Dini Tarihi. b. I, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
KAFESOĞLU İbrahim (1987) Türk Bozkır Kültürü. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü: Ankara.
LALUEZA-FOX C., M. L. SAMPIETRO, M. T. P. GILBERT, L. CASTRI, F. FACCHINI, D. PETTENER, J. BERTRANPETIT (2004) Unravelling migrations in the stepe: mitochondrial DNA sequences from ancient Cenral Asians. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences (Proc. Biol. Sci.), 271, 941-947.
LI Chunxiang, H. LI, Y.CUI, C. XIE, D. CAI, W. LI, V. H. MAIR, Z. X, Q. ZHANG, I. ABUDURESULE, Li JIN, H. ZHU, Hui ZHOU (2010) Evidence that a West-East admixed population lived in the Tarim Basin as early as the Bronz Age. BMC Biology, 8 (15), 1-12.
LIGETI Lajos (1951) Çin Yazısıyla Yazılmış Barbar Glossaları Meselesi. Mac. çev.: Hasan EREN, DTCF Dergisi, 9 (3), 301-327.
LUBOTSKY Alexander, Sergei STAROSTIN (2003) Turkic and Chinese loan words in Tocharian. Language in time and space: A Ferstschrift for Werner Winter on the Occasion of his 80th birthday içinde, (eds. L. M. BAUER, Georges-Jean PINAULT), 257-269, Berlin – New York.
MAENCHEN-HELFEN Otto J. (1973) The World of the Huns (Studies in their History and Culture), Berkeley.
MAENCHEN-HELFEN Otto J. (1945) The Yuezhi Problem Re-examined. Journal of the American Oriental Society (JAOS), 65 (2), April-June: 71-81.
MAIR Victor H. (1990) Early Iranian Influences on Buddhism in Central Asia, Sino-Platonic Papers, 16, Mart 1990, B-1 – B-4.
MARSHALL Sir John (1918) A Guide to Taxila. Calcutta: Superintendent Government Printing.
MARTIN J. K., R. ROBERTS, S. MINTZ, L. O. MCMURRY, J. H. JONES (1989) America and It’s People. New York: Harper Collins Publishers.
MARTIN-DUBOST Paul (1997) Ganesha: The Enchanter of the Three Worlds. Mumbai: Project of Indian Culturel Studies.
MAU-TSAI Liu (2006) Çin Kaynaklarına Göre Doğu Türkleri. İstanbul: Selenge.
MORRIT Robert D. (2011) Beringia: Archaic Migrations into North America. United Kingdom: Cambridge Scholars Publishing.
ONAT Ayşe (ed) (2012) Han Hanedanlığı Tarihinde Batı Bölgeleri (96A-B). Ankara: TTK Basımevi.
ONAT A. (1987) Kuzey Çin’de Kurulan Hun Devletleri (IV. ve V. yy.). Tarihte Türk Devletleri, c. I, Ankara, 29-36.
OSWALT Wendell H., NEELY, Sharlotte (1996) This Land was Theirs (A Study of North American Indians). Fifth edition, California-London-Toronto: Mayfield Publishing Company.
ÖGEL Bahaeddin (1993) Türk Mitolojisi, c. I, b. 2, TTK.
ÖGEL B. (1988) Türk Kültürünün Gelişme Çağları. Genişletilmiş 3. baskı, İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı (TDAV).
ÖGEL B. (1948) Uygurlar’ın Menşe Efsanesi. AÜDTCF Dergisi, F. 2, Ocak-Şubat: 17-24, 24-26.
ÖZÖNDER Sema Barutcu (2002) Eski Türklerde Dil ve Edebiyat. Türkler, c. 3, Yeni Türkiye Yayınları: Ankara, 481-501.
PETITOT Emile (1878) Monograph of the Dènè-Dindjié Indians. Translated by Douglas Brymner. [S.l.:s.n.]: 588-600, 696-704, 59-69, 144-157, 269-282: http://archive.org/stream/cihm_15864#page/n7/mode/2up [Microfiche Series of Canadian Institute for Historical Microreproductions: no. 15864, 1980].
PULLEYBLANK E. G. (1962) The Consonantal System of Old Chinese: Part II. Asia Major, IX (58), 206-265.
RAHMAN Abdulkerim (1996) Uygur Folkloru, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
REJ Anup (2003) Scythians and Sarmatians (Migration of the Aryan Tribes). The Royal Norwegian Embassy, Bangkok, 1-10.
ROMGARD Jan (2008) Ancient Human Settlements in Xinjiang and the Early Silk Road Trade. Sino-Platonic Papers, 185, November: 1-123.
RUHLEN Merritt (1998) The Origin of the Dene. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America (PNAS), 95 (23), 13994-96.
SAPIR Edward (1936) Tibetian Influences on Tocharian. Language, 12 (4), October - December: 259-271.
SAPIR E. (1915) The Na-Dene Languages: A preliminary report. American Anthropologist, 17 (3), 534-558.
SCOTT G. Richard, O’ROURKE, Dennis (2010) Genes across Beringia: a Physical Anthropological perspective on the Dene-Yeniseian hypothesis. Anthropological Papers of the Universy of Alaska içinde, (eds. J. KARI and B. POTTER), 5 (102), 121-139.
SEN Tansen (2006) The Travel Records of Chinese Pilgrims Faxian, Xuanzang and Yijing. Education about Asia, 11 (3), Winter: 24-33.
SHEVOROSHKIN Vitaly (2008) On the Origin Salish, Wakashan, and Nort Caucasian Languages. International Journal of Modern Anthropology, 1, 84-121.
SHEVOROSHKIN V. (ed.) (1991) Dene – Sino-Caucassian Languages, Brockmeyer-Bochum.
SPENCER Robert F., Jesse D. JENNINGS, E. JOHNSON, A. R. KING, T. STERN (1977) The Native Americans. Second Edition, New York-Hagerstown-San Francisco-London: Harper&Row Publishers.
STAROSTIN George (2012) Dene-Yeniseian: a critical assessment. Journal of Language Relationship (Voprosı yazıkovogo rodstva), (8), 117-152.
STEWART Ethel G. (2000) Dene ve Na-Dene Kızılderilileri (Cengiz Han’dan Amerika’ya Kaçan Türkler M.S. 1233). çev.: Eşref Bengi ÖZBİLEN, İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
STEWART Ethel G. (1994) Funeral Procession Around The Tents (Festival of the Vernal Equinox). XI. Türk Tarih Kongresi (5-9 Eylül 1990, Ankara), 2, Ankara: TTK Basımevi, 501-510.
STRAKIOVSKAYA E. B., R. I. SUKERNIK, O. A. DERBENEVA, N. V. VOLODKO, E. RUIZ-PESINI, A. TORRONI, M. D. BROWN, M. T. LOTT, S. H. HOSSEINI, K. HUOPONEN, D. C. WALLACE (2005) Mitochondrial DNA diversity in indigenous populations of the southern extent of Siberia and the origins of Native American haplogroups. Annals of Human Genetics, 69 (pt. 1), 67-89.
TAISHAN Yu (1998) A Study of Saka History. Sino-Platonic Papers, no. 80, University of Pennyslvania, July: 1-225.
TEKOĞLU Ş. Recai (1989) Bibliyografya-Kitap tanıtımı: V. Georgiev, Introduction to the History of the Indo-European Languages, Publishing House of the Bulgarian Academy of Sciences, Sofya, 1981. Anadolu Araştırmaları, 11, İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, 183-200.
TEZCAN Mehmet (2005) Eski Türklerde Din-Devlet İlişkileri. XIV. Türk Tarih Kongresi (9-13 Eylül 2002), 3, Ankara, 113-173.
TOGAN Zeki Velidî (1970) Umumi Türk Tarihine Giriş. C. I (En Eski Devirlerden 16. Asra Kadar), bas. 2, İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi.
VAJDA Edward (2010a) A Siberian Link with the Na-Dene. Anthropological Papers of the Universty of Alaska, 5, New Series: 31-99;
VAJDA E. (2010b) Yeniseian, Na-Dene, and Historical Linguistics. Anthropological Papers of the Universty of Alaska, 5, New Series: 100-118.
WAUGH Rob (2012), Native Americans actually came tiny mountain region in Siberia, DNA research reveals. http://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-2092258/Native-Americans-actually-came-tiny-mountain-region-Russia-DNA-research-reveals.html, (26 Ocak 2012).
WILLIAMS Paul (2009) Mahāyāna Buddhism: (The Doctrinal Foundations). 2nd edition, London&New York: Routledge (Taylor&Franchis Group)
WISSLER Clark (1996) Kızılderililerin Tarihi. çev.: Ece SOYDAM. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
Yazışma / Correspondence:
Egemen Çağrı Mızrak, Dr., Bağımsız Araştırmacı, İstanbul.
Adres:
egemenmizrak@hotmail.com
Alındığı Tarih/Received Ağustos/August 17 2014
|
|
|
|
|
|
|