Çıkış Giriş

ÖZET
Iran, özellikle binli yılların başından bu yana Türklerin devletler kurup hüküm sürdüğü bir coğrafyadır. Bugün de, Iran’ın çeşitli bölgelerinde nüfusu, daha çok Türk toplulukları teşkil etmektedir. Bu bölgeler, Türkçenin geniş çapta konuşuruna sahip olması sebebiyle Türk dili araştırmaları için ayrı bir önem taşır. Tikântepe, Iran’ın Batı Azerbaycan eyaletinde bulunur ve çoğunlukla Türklerin yaşadığı bir şehirdir. Bu yazıda, bölgeden derlenen metinlerden hareketle, Tikântepe ağzının başlıca ağız özellikleri belirtilmektedir. Ayrıca Tikântepe ağzı, Azerbaycan ve Iran sahasındaki diğer Türk ağızlarıyla mukayese edilmektedir. 

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Ağız, Iran Türk ağızları, Tikântepe ağzı.

ABSTRACT
Iran is a geography where Turks have founded and ruled states since the beginning of the 1000s. Today, there are a number of Turkish societies in the various regions of Iran. These regions are very important for the Turkish language studies because the Turkish speakers are common here. Tikantepe is in the west Azerbaijan state of Iran and mostly the Turks live there. In this paper, the basic dialect characteristics of Tikantepe dialect are stated with reference to the texts compiled from this region. Also Tikantepe dialect is compared with the other Turkish dialects in Azerbaijan and Iran region.

KEY WORDS
Dialect, Turkish dialects of Iran, Tikantepe dialect.

KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY

CLAUSON Sir G. (1972), An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish, Oxford.
DOERFER G. (1982) “Ein Türkischer Dialekt aus der Gegend von Hamadān”. Acta Orientalia, Tomus XXXVI (1-3), 99-124.
DOERFER G. (2006) Irano-Turkic. Turkic-Iranian Areas, Historical and Linguistic Aspect, (Ed. Lars JOHANSON and Christiane BULUT), Turkologica 62, Wiesbaden, 93-113.
DOĞAN T. (2010a) Urmiye Ağızları. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kırıkkale.
DOĞAN T. (2010b) “İran Türk Ağızlarında Eski Oğuz Türkçesinin (Eski Türkiye Türkçesi) Kalıntılarına Dair Notlar”, Turkish Studies, Volume 5/3, Summer, 1113-1124.
ERCİLASUN A. B. (2002) Kars İli Ağızları, Ankara: TDK Yayınları.
ERGİN M. (1971) Azeri Türkçesi, İstanbul.
ERGİN M. (1991) Dede Korkut Kitabı II, İndex-Gramer, Ankara: TDK Yayınları.
GABAİN A. V. (2007) Eski Türkçenin Gramer, (Çev. Mehmet AKALIN), Ankara: TDK Yayınları.
GÖKDAĞ B. A. (2006) Salmas Ağzı. Güney Azerbaycan Türkçesi Üzerine Bir İnceleme, Çorum: Karam Yayınları.
GÜLSEVİN G. (2002) “Eski Türkiye Türkçesinde İstek Kipi Üzerine”, İlmi Araştırmalar, Cilt XIII, İstanbul, 35-50.
GÜLSEVİN G.  (2007) Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, Ankara: TDK Yayınları.
İSLAMOV M. (1986) Türk Dillerinde Evezlikler, Bakı.
KAFALI M. (1972) “Azerbaycan ve Azeri Türkleri”, Töre, Eylül, S. 16 Ankara, 35-45.
KARAHAN L. (1996) Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, Ankara: TDK Yayınları.
KARİNİ J. (2009) Erdebil İli Ağızları. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
KÖPRÜLÜ M. F. (1979) “Avşarlar”, İslam Ansiklopedisi, C. 2, MEB Yayınları, İstanbul, 28-38.
LİGETİ L. (1960) “Afganistan Avşarlarının Dili Üzerine”, VIII. Türk Dil Kurultayında Okunan Bilimsel Bildiriler, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 57-64.
MEMMEDLİ M. (2003) Azerbaycan Dili ve Şivelerinde İsmin Grammatik Kategoriyaları, Bakı: Elm.
NURİ M. K. (1987) Erbil ve Amirli Ağızları, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
PAŞAYEV G. vd. (2004) İrak Türkmen Lehçesi, Bakı: Elm, Nurlan.
RÜSTEMOV R. E., ŞİRELİYEV M. Ş. (1967) Azerbaycan Dilinin Gerb Grubu Dialekt ve Şiveleri, C. 1, Bakı.
SARIKAYA M. (1998) Güney Azerbaycan Türkçesi Grameri, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kayseri.
ŞİRELİYEV M. Ş. (1962) Azerbaycan Dialektolojiyasının Esasları, Bakı.
TEKİN T. (1995) Türk Dillerinde Birincil Uzun Ünlüler, Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi: 13, Ankara: Simurg Yayınları.
TİMURTAŞ F. K. (2005) Eski Türkiye Türkçesi, Ankara: Akçağ Yayınları.