Çıkış Giriş

ÖZET

XIX. yüzyıl boyunca Osmanlı kıyafetlerin tasvirleri pek çok Avrupalı seyahatnamede bulunur. Seyyahların dikkatini çeken hem dış hem iç kıyafetlerin ayrıntılı tasvirleri ve bu konudaki yorumları incelemeye değerdir. Seyyahların gözlemlerinden Osmanlı Türklerine dair genel bakış açıları da açıkça ortaya çıkar. Avrupalı seyyahların Osmanlı toplumuna yaklaşımları, doğal olarak seyyahların büyüdükleri toplumsal değerleri ve kültürü yansıtır. Ayrıca, her iki tarafın kültürel değerleri karşılaştırıldığında, hem olumlu hem olumsuz sonuçlara vardıklarına pek çok yerde rastlanır. Seyyahların yazdıklarında, Oryantalizm gibi pek çok fikrî akım ve söylemler etkili olmuştur.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Seyahatnameler, Osmanlı imgesi, Osmanlı kıyafetleri, moda, Oryantalizm.

ABSTRACT

Through XIX.th century depicting of Ottoman dresses could be found in many European travel books. Besides detailed descriptions of Ottoman outer and inner dresses, which attacked travelers’ attention and their commenters also deserve precise analysis. From traveler’s observing clearly come out generalized depicting of Ottoman Turk’s image. European travelers’ approaches to Ottoman society were naturally influenced by culture and norms of society, they grew up in; based on this both positive and negative deductions could be found in their comparisons of both cultural values. Showing with quotations, traveler’s writings were deeply influen/ced by some intellectual streams and discourses as Orientalism.

KEY WORDS
Travel books, Ottoman image, Ottoman dress, fashion, Orientalism.

KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY

AMICIS E. (1981) İstanbul [1874]. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
BALIKHANE NAZIRI ALİ RIZA BEY (2001) Eski Zamanlarda İstanbul Hayatı. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
BEAUFORT E. A. (1862) Egyptian Sepulchres and Syrian Shrines-including some stay in the Lebanon, at Palmyra, and in Western Turkey,. Vol. I-II. London: Longmans.
CASTELLAN A. L. (1815) Sitten, Gebräuche, und Trachten der Osmanen. Nebst einem Abrisse der osmanischen Geschichte. Mit Erlauterung aus Morgenländischen Schriften von Herrn Langes, Vol.III. Leipzig.
CELKAN, G. (1989) “British Women Travellers In Ottoman Territories during the 19th Century”. Atatürk Kültür Merkezi Dergisi. C. 5/15. 1989: 25-58.
DAVIS, F. (1985) The Ottoman Lady. A Social History from 1718 to 1918. London.
DWIGHT H. G. (1915) Constantinople Old and New. London: Longmans.
ELLIOT F. M. D. (1893) Diary of an Idle Woman in Constantinople. London: J. Murray.
FAROQHI, S. (1995) Kulltur und Alltag im Osmanischen Reich. Vom Mittelalter bis zum Anfang des 20. Jahrhunderts. München: C. H. Beck.
FAROQHI, S. (2009) Osmanlı Tarihi Nasıl İncelenir?. Çev. Z. ALTOK. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
FRANKLAND Ch. C. (1830). Travels to and from Constantinople in 1827 and 1828. London: H. Colburn.
GARNETT L. M. J. (1909) The Turkish People, Their Social Life, Religious Beliefs and Institutions and Domestic Life. London: Methuen & Co.
GARNETT L. M. J. (1911) Turkey of the Ottomans. London: Pitman.
GÖÇEK F. M. (1999) Burjuvazinin Yükselişi ve İmparatorluğunun Çöküşü, Osmanlı Batılılaşması ve Toplumsal Değişme. Ankara: Ayraç Yayınları.
GÜRPINAR H. R. (1952) Cařihradské povídky. Praha: SNKL.
JIROUSEK Ch. (2000) The transition to mass fashion dress in the later Ottoman Empire. Consumption Studies and the History of the Ottoman Empire, 1550-1922: An Introduction. Ed. by D. QUATAERT. Albany. New York: State University of New York Press: 201-242.
KINNEIR, J. M. (1821) Reise durch Kleiasien, Armenien und Kurdistan in den Jahren 1813 und 1814. Weimar.
KIRCHMANN J. H. (1855) Nach Konstantinopol und Brusa-Ferienreise einer prussischen Juristen. Berlin.
KOCH K. (1846) Reise langst der Donau nach Konstantinopel und Trebizond, von Professor Dr.Karl Koch. Weimar.
KROPÁČEK L.(1993) Duchovní cesty islámu. Praha, Lidové noviny.
LOTI P. (1925) Aziyadé. Praha.
MCBRIDE, B., vd. (2008) Kültürel Antropoloji. İstanbul: Kaknüs Yayınları. Haz. S. D. ÇİFTÇİ. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
MONAGHAN, J.; P. JUST (2007) Sosyal ve Kültürel Antropoloji. Çev. Hakan GÜR. İstanbul: Dost Kitabevi.
PARDOE J. (1837) The City of Sultan and the Domestic Manners od the Turks in 1836. London.
SCARCE, J. (1980) Turkish Fashion in Transition. Reprinted from Costume. 14: 1-25.
SCHIFFER Reinhold (1999) Oriental Panorama: British Travellers in 19th Century Turkey. Amsterdam and Atlanta: Rodopi.
SMITH, A. (1850) A month at Constantinople. London: D. Bogue.
TEWFİQ, Mehmet (1905) Ein Jahr in Konstantinopel.  Band.1. Berlin.
THORNTON Thomas (1809) The Present State Of Turkey: A Description of the Political, Civil, and Religious, Constitution, Government, and Laws of the Ottoman Empire, together with the Geographical, Political, and Civil, State of the Principalities of Moldavia and Wallachia, Vol. I-II. London: Joseph Mawman.
WHITE, Charles (1844) Three years in Constantinople or domestic manners of the Turks. London.
WITTMAN, William (1803) Travels in Turkey, Asia-Minor, Syria and Across the Desert Into Egypt in 1799, 1800 and 1801, in Company with Turkish Army and British Military Mission. London.
ZÍBRT, Č. (1923) Čech zahradníkem u sultána v Cařihradě r.1837-1839. Český Lid. Sborník věnovaný studiu lidu Českého v Čechách, na Moravě, ve Slezsku a na Slovensku, XXIII, Praha.