|
ÖZET
Rusya Federasyonu şartlarında dilleri koruma ve geliştirmeye siyasetten bireylerin dil davranışına kadar birçok faktör etki etmektedir. Bu makalede İdil-Ural bölgesindeki cumhuriyetlerde titüler (adı cumhuriyetin adıyla aynı olan) dilin yaşama kabiliyetine etki eden, bir dili konuşanların kırsal kesimden veya şehirli olması, bir dilin ağızlarının ve o ağızları konuşanların dilin sosyal fonksiyonlarının gelişmesindeki rolü, bir milletin nüfusunun dilin fonksiyonel gelişmesine yaptığı etki, Rusça dışındaki dillerin yüksek öğrenimde kullanılması gibi faktörleri inceleyeceğiz.
ANAHTAR SÖZCÜKLER
Dilleri koruma ve geliştirme, dilin sosyal fonksiyonları, köylüler, dilin ağızları, nüfus, yüksek okul.
ABSTRACT
In conditions of the Russian Federation a lot of factors influence preservation and development of languages, beginning from policy to language behaviour. In the given article we consider some factors, in particular such ones, as place of residence (city or village) of a concrete language bearer, role of dialects and its bearers in the development of social functions of a language, effect of the number of population on functional development of the language, use of non-Russian languages in the institutes of higher education, which impact viability of a language, belonging to a republic-forming ethnos in the republics of Idil-Ural region.
KEY WORDS
Preservation and development of languages, social functions of a language, countrymen, dialects, number of population, higher education.
KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY
BAYMUHAMETOVA G.R., ZİYAKAYEVA G.R. (2010) Vliyaniye urbanizatsionnıh protsessov na etnodemografiçeskuyu situatsiyu v Respublike Başkortostan. Gorodskiye başkirı: problemı yazıka i demografii: Materialı VI Mejregional’noy nauçno-praktiçeskoy konferensii, posvyasçyennoy III Vsemirnomu kurultayu başkir (g. Oktyabr’skiy, 15 aprelya 2010 g.), Ufa: İİYL UNTs RAN, 356.
GARİPOV Y.Z. (2007) Funksional’noye razvitiye tatarskogo yazıka kak gosudarstvennogo. Sotsıolingvistiçeskiye problemı funksionirovaniya gosudarstvennıh yazıkov Respubliki Tatarstan: sbornik nauçnıh statey / M.Z. ZAKİYEV, Y.Z. GARİPOV, Z.A. İSHAKOVA i dr., Kazan: Tatar. kn. izd-vo, 17-31.
İL’İNA N.V., KONDRAT’YEVA N.V. (2008) Funksionirovaniye udmurtskogo yazıka v sovremennom obsçestve. Fenno-Ugrika 1: Problemı yazıkov, literatur i folklora narodov Uralo-Povoljya: Trudı İnstituta finno-ugrovedeniya, vıp. 5, posvyasçennıy 60-letiyu d-ra filol. n. prof. Kuklina Anatoliya Nikolayeviça, Yoşkar-Ola: MUP “Sel’skiye vesti”, 64-70.
LE PER-ZUBKOVA L.V. (2003) Yazıkovaya situatsiya v Niderlandah i Bel’gii: yazıkovaya politika bez politikov? Reşeniye natsional’no-yazıkovah problem v sovremennom mire. Pod. red. akad. Y.P. ÇELIŞEVA, Moskva–S.-Petersburg: Zlatoust, 464.
MUHARRYAMOVA L.M., KUZNETSOVA-MORENKO İ.B., PETROVA R.G., SALAHATDİNOVA L.N., ANDREYEVA A.R. (2007) Tatarskaya şkola v kontekste dostupnosti vısşego obrazovaniya. Sotsıolingvistiçeskiye problemı funksionirovaniya gosudarstvennıh yazıkov Respubliki Tatarstan: sbornik nauçnıh statey / M.Z. ZAKİYEV, Y.Z. GARİPOV, Z.A. İSHAKOVA i dr., Kazan: Tatar. kn. izd-vo, 39-61.
SPEŞİLOVA Y.V. K probleme funksionirovaniya udmurtskogo yazıka v derevne Aleksandrovo Kezskogo rayona Udmurtskoy Respubliki. http://science.udsu.ru/article?aid=23286
HUZANGAY A.P. (1999) Problema suşçestvovaniya çuvaşskogo etnosa i perspektivı yazıkovoy politiki. Problemı natsional’nogo v razvitii çuvaşskogo naroda: Sbornik statey. Çeboksarı.
ŞARIPOVA N.H. (2007) Tatarskiy yazık v vısşey şkole i puti uproşçeniya yego statusa. Sotsıolingvistiçeskiye problemı funksionirovaniya gosudarstvennıh yazıkov Respubliki Tatarstan: sbornik nauçnıh statey / M.Z. ZAKİYEV, Y.Z. GARİPOV, Z.A. İSHAKOVA i dr., Kazan: Tatar. kn. izd-vo, 67-70..
.
Yazışma / Correspondence:
Feyruze GARİPOVA, Filoloji Bilimleri Adayı, Başkurdistan Bilimler Akademisi Beşerî Bilimler Enstitüsü Sosyolengüistik Bölümü Başkanı, Başkurdistan Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu.
Adres/Adress:
450076, Respublika Başkortostan, g. Ufa, ul. Gafuri, 13/1
E-posta: gfayruza@gmail.com
Alındığı Tarih/Received July 5 2010
|
|
.
. |