Çıkış Giriş

ÖZET
Olumsuzluk son yıllarda Batı literatüründe özellikle dil biliminin üzerinde yoğunlaştığı konulardan biri olmuştur. Bununla birlikte diğer yönlerine nazaran olumsuzluğun metin içerisindeki işlevlerine odaklanan çalışmalar sayılıdır. Anlatı metinlerinde konuşur/anlatıcının değerlendirme ve/veya karşılaştırma yapmasına olanak tanıyan olumsuzluklar, bir şeyi ‘ne olduğu’ üzerinden değil, ‘ne olmadığı’ üzerinden ortaya koyarak verilmek isteneni, daha etkili bir yolla dile getirme amacına yönelik olarak da kullanılabilmektedir. Bu çalışmada anlatı metinlerindeki olumsuzlukların işlevleri bir 14. yüzyıl metni olanḲıṣaṣü’l-enbiyā’dan elde edilen tanıklar çerçevesinde incelenmiştir.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Olumsuzluk, anlatı, dil bilimi, iletişimsel işlevler, Ḳıṣaṣü’l-enbiyā.

ABSTRACT
In recent years, negation has been one of the subjects on which linguistics particularly concentrates on in Western literature. However, the number of studies that focus on the functions of negation within the text, rather than its other aspects, is limited. The negations, which allow the speaker/narrator to carry out an evaluation or/and make comparisons within the narrative text, can also be used in bringing forward what is intended to be mentioned in a more effective way through ‘what it is not’ rather than ‘what it is’. In this study, the functions of the negations were analyzed within the frame of the evidences obtained from Kısasü’l-enbiya, a 14th century text.  

KEY WORDS
Negation, narration, linguistics, communicative functions, Ḳıṣaṣü’l-enbiyā.

KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY

AKSAN, Doğan (2003)  Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim (2. baskı: 3 cilt bir arada), Ankara: TDK Yay.: 439.
ALPTEKİN, Ali Berat (1997) Halk Hikayelerinin Motif Yapısı, Ankara: Akçağ Yay.
ARISTOTLE (1954) Rhetoric (ed. Friedrich SOLMSEN), New York: Modern Library.
ATA, Aysu (1997)Ḳıṣaṣü’l-Enbiyā (Peygamber Kıssaları) I Giriş-Metin-Tıpkıbasım, Ankara: TDK Yay.
BOESCHOTEN, H. E. - VANDAMME, M. - TEZCAN, S. (Ed.) (1995a) Al-Rabghuzi The Stories of the Prophets, Qiṣaṣ al-Anbiyā An Eastern Turkish Version,  Vol. I, Leiden-New York-Köln: E. J. Brill.
BOESCHOTEN, H. E. - O’KANE, J. - VANDAMME, M. (çev.) (1995b) Al-Rabghuzi The Stories of the Prophets, Qiṣaṣ al-Anbiyā An Eastern Turkish Version,  Vol. II, Leiden-New York-Köln: E. J. Brill.
GENETTE, G. (1990) Narrative Discourse Revised, (İng. çev. Jane E. LEWİN), Ithaca: Cornell University Press.
GIVON, T. (1978) “Negation in Language: Pragmatics, Function, Ontology”, Syntax and Semantics, Vol.9, New York: Academic Press, p. 69-112.
GIVON, T. (2001) Syntax, An Introduction,Vol. 1-2, Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
GRIMES, J. E. (1975) The Thread of Discourse,  The Hague: Mouton.
GÜNAY, D. (2000) “Göstergebilimsel Çözümlemede Özne ve Gücü”, TÖMER Dil Dergisi, S. 97, s. 45-65.
GÜNAY, D. (2001) Metin Bilgisi, İstanbul: Multilingual Yay.
HORN, L. R. (1978) “Some Aspects of Negation”, Universals of Human Language, Vol. 4: Syntax (ed. J. H. GREENBERG), Stanford: Stanford University Press, p. 127–210.
HORN, L. R. (1985) “Metalinguistic Negation and Pragmatic Ambiguity”, Language, 61, p. 121-174.
HWANG, S. J. J. (1992) “The Functions of Negation in Narration”, Language in Context: Essays for Robert A. Longacre, (ed. Shin Ja J. HWANG et al.), Dallas: The Summer Institute of Linguistics/The University of Texas at Arlington, p. 321-337.
LABOV, W. - WALETZKY J. (1967) “Narrative Analysis: Oral Versions of Personal Experience” Essays on the Verbal and Visual Arts, (ed. June HELM), Seattle: University of Washington Press, p. 12‐44.
LABOV, W. (1972) “The Transformation of Experience in Narrative Syntax” Language in the Inner City: Studies in the Black English Vernacular, (ed: W. LABOV), Philadelphia: University of Pennsylvania Press, p. 354-396.
OLRIC, A. (2003) “Halk Anlatılarının Epik Kuralları”, Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar, (Hzl. Gülin Öğüt EKER- Metin EKİCİ- M. Öcal OĞUZ- Nebi ÖZDEMİR), Ankara: Milli Folklor Yay., s. 177-188.
SAKAOĞLU, S. (1999) Masal Araştırmaları, Ankara: Akçağ Yay.
TABERÎ (1992) Milletler ve Hükümdarlar Tarihi (çev. Zâkir Kadirî UGAN-Ahmet TEMİR), I-VI, 3. baskı, İstanbul: MEB Yay.
YAZIR, M. H. (1979) Hak Dini Kur’an Dili, İstanbul: Eser Neşriyat.
YÜKSEL, H. G. (2007) “Anlatısal Metinler ve Kısa Öykü”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran 2007, C. 9, S. 1, s. 153-174.