Çıkış Giriş

ÖZET
Bu makale Hakas edebî dilinde toplumsal-politik terminolojinin oluşması ve gelişmesi konusuna odaklanmaktadır.
Terminolojik söz varlığı Hakas Türkçesinin söz hazinesinin yenilenmesi ve tamamlanması için temel kaynaklardn biridir.  Devrim öncesi ve Devrim sonrası süreçte Hakas halkının politik, ekonomik ve sosyokültürel hayatındaki  önemli değişmeler pek çok yeni terimin ortaya çıkmasını da beraberinde getirmiştir. Toplumsal-politik terimler diğer sözcüklerde olduğu gibi iki yolla oluşturulmuştur:
1) Hakas Türkçesinin iç kaynaklarının kullanılması;
2) Ödünçelemer.
Toplumsal-politik terminolojinin bilimsel-teorik ve uygulama bakımından incelenmesi, toplumsal-politik terminoloji de dâhil olmak üzere yeni terimlerin oluşturulmasının, sözcüklerin anlamlarının genişlemesinin Hakas edebi dilinin oluşumu ve gelişimine büyük etki etmiş olması ve halen etkilemesi bakımından büyük ilgi çekmektedir.  Günümüzde Hakas Cumhuriyeti Eğitim-Öğretim Bakanlığına bağlı olarak Hakas Dil, Edebiyat ve Tarih Bilimsel Araştırma Enstitüsü bünyesindeki Terminoloji Komisyonu Hakas Türkçesinin terminolojisinin iyileştirilmesi ve geliştirilmesi konusunda kapsamlı çalışmalar yürütmektedir.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Toplumsal-politik terminoloji, Hakas Türkçesi, söz yapımı, ödünçleme, Terminoloji Komitesi.

ABSTRACT
The article is devoted to the questions of development and formation of socio-political terminology in the Khakass literary language.
Terminological vocabulary is one of the basic sources for renewal and replenishment of the Khakass language lexical fund. Considerable changes in politics, economics, socio-cultural life of the Khakass people, taking place in pre-revolutionary and post-revolutionary periods, brought the formation of many new terms. Socio-political terms, as others go, are formed in two ways:
1) by means of the Khakass language internal resources;
2) by borrowings.
The study of socio-political terminology is of the scientific-theoretic and practical interest, as the formation of new terms (which include the socio-political ones), widening of words semantics influenced and influence the formation and development of the Khakass literary language. Today, major efforts are made in order to improve terminology of the Khakass language by the Terminological Committee attached to the Ministry of Education and Science of the Republic of Khakassia.

KEY WORDS
Socio-political terminology, Khakas language, word-formation, borrowings, Terminological Committee.

KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY

АНЖИГАНОВА О.П., БАСКАКОВ Н.А., БОРГОЯКОВ М.И. и др. (2006)  Хакасско-русский словарь. – Новосибирск: ‘Наука’ Сибирская издательская фирма РАН.
АЙТБАЕВ У.А. (1987) Аспекты терминизации и этапы терминотворчества//Cоветская  тюркология. – Баку, № 6.
БАБУШКИН Г. (1955) Вопросы хакасской общественно-политической терминологии Вопросы хакасского языка и литературы. – Абакан.
БАСКАКОВ Н.А., ИНКИЖЕКОВА-ГРЕКУЛ А.И. (1953) Хакасско - русский словарь. – М.: Государственное издательство иностранных и национальных словарей.
БАСКАКОВ Н.А., КРЮЧКОВА Т.Б. (1989) Актуальные проблемы языковой  жизни тюркоязычных республик Средней Азии и  Казахстан//Советская тюркология.–Баку, №5.
ДОМОЖАКОВ Н.Г., КАРПОВ В.Г. КОПКОЕВ Н.И. и др. (1961) Русско - хакасский словарь. – М.: Государственное издательство иностранных и национальных словарей.
НОВЫЕ СЛОВА  И  СЛОВАРИ НОВЫХ СЛОВ  (1978) – Л.: Наука, ЛО.
ПАТАЧАКОВА  Д.Ф. (1955)  Краткий словарь общественно – политических терминов.– Абакан: Хакасское книжное издательство.