ÖZET
İsmail Gaspıralı’ya göre millet kavramının temel yapı taşını dil oluşturur. Bu yüzden ortak edebî Türk dilinin oluşturulması Türk milletinin sadece birlik ve beraberliğini koruması için değil varlığını sürdürmesi için en önemli ihtiyaçtır. Bununla birlikte Gaspıralı hâli hazırda edebîyat ve kullanıcı sayısı açısından en gelişmiş lehçe olmasına rağmen Osmanlı Türkçesinin Türklerin ortak edebî dili olarak kullanımını uygun görmemiştir. Bu düşünceyi savunanlara şiddetle karşı çıkmıştır.

Bu çalışmada İsmail Gaspıralı’nın Osmanlı Türkçesinin ortak edebî Türk dili olarak kullanılmasına karşı çıkışı gerekçeleriyle ayrıntılı bir biçimde incelenerek şu alt başlıklar altında toplanmıştır: (i) Türklükten Uzaklaşması, (ii) Osmanlı aydınlarının Türkçeye karşı tavırları, (iii) öğretiminin zorluğu, (iv) anlaşılma zorluğu, (v) kullanıcıları, kullanım ve yayılım alanı bakımından sınırlılıklar.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
İsmail Gaspıralı, ortak edebî Türk dili, Osmanlı Türkçesi, ideoloji.

ABSTRACT
According to İsmail Gaspıralı the language constitutes the building block of the concept of the nationality. Because of this, creation of one single common Turkish literary language is not a requirement for only protecting the unity and solidarity of Turkish nation but it is a necessity to continue their existence. However Gaspıralı did not approve using Ottoman Turkish as common Turkish literary language although it is the most advanced dialect of Turkish from literary aspect and the quantity of the users. And he opposed strongly to the persons who defended this idea.

In this study the objection of İsmail Gaspıralı to the usage of Ottoman Turkish as common Turkish literary language is investigated thoroughly and his reasons is gathered under these subtitles: (i) Its getting away from Turkishness, (ii) the negative attitudes of the Ottoman intellectuals toward Turkish, (iii) the difficulty of its teaching, (iv) the difficulty of getting understood, (v) the restrictions of its users, usages and expantion.

KEY WORDS
İsmail Gaspıralı, common Turkish literary language , Ottoman Turkish, ideology.

KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY

AKPINAR Y. (2008) Metin Neşir Prensipleri. Seçilmiş Eserleri III, Dil-Edebiyat-Seyahat Yazıları, Yay. Haz. Y. AKPINAR, 17-22, Ötüken Neşriyat: İstanbul.
DEVLET N. (1988) İsmail Bey Gaspıralı (1851-1914), Ankara: Başbakanlık Basımevi.
GASPIRALI İ (2008) Seçilmiş Eserleri III, Dil-Edebiyat-Seyahat Yazıları, Yay. Haz. Y. AKPINAR. Ötüken Neşriyat: İstanbul. (=İG)
KAFALI M. (2005) Makaleler, Cilt 2. Ankara: Berikan Yayınevi.
KIRIMLI H (2001) İsmail Bey Gaspıralı, Ankara: Kırım Türkleri Yardımlaşma Derneği Yayınları.
KIRIMER C.S. (1997) Gaspıralı İsmail Bey: Dilde, Fikirde, İşte Birlik, İstanbul: Avrasya Bir Vakfı Yayınları.
LAZZERINI E.J. (1973) Ismail Bey Gasprinskii and Muslim Modernism in Russia, 1878-1914, Yayınlanmamış doktora tezi. Seattle: Washington Üniversitesi.
ORTAYLI İ. (1968) Çarlık Rusyası’nda Türkçülük Hareketleri ve Gaspıralı İsmail Bey, Ankara: Anadolu Matbaası.
ERCİLASUN A., B. (1992) İsmail Gaspıralı’nın Fikirleri, Türk Dünyası Üzerine İncelemeler, Ankara: Akçağ Yayınları, s. 358.
SARAY M. (2003) Gaspıralı İsmail Bey'den Atatürk'e Türk Dünyasında Dil ve Kültür Birliği, İstanbul: Çantay Kitabevi.