ÖZET
Bu makalede, Kazakistan’da ticarî işlemlerdeki banka kredilerinden yararlanma yolları ve Ekim Devrimi öncesi Kazakistan’da buna bağlı sömürge ilişkileri ele alınmıştır. Ticarî işlemlerdeki banka kredilerinden faydalanma Kazakistan topraklarında ticaretin yüksek örgütlü bir türü olan sabit merkezli satışın gelişmesine önemli derecede katkıda bulunmuştur. Ticaretin sabit merkezli türü, “genel olarak göçebe halk ihtiyaçları için fabrika depoları” olarak kullanılan şehirler üzerinde yoğunlaşmıştır. Şehirlerde satın alınan mal, büyük ticaret firmalarının birçok tezgâhtarı kanalıyla geniş Kazak steplerinin en ücra köşelerine kadar dağıtılmıştır. Kazak sahasında emperyal Devlet Bankası'nın şubeleri kredilerin büyük bir kısmını yerli ve Rus ticaret burjuvazileri için dağıtmıştır. Kredi tutarına göre birinci sırada hayvancılık ve et ürünleri, ikinci sırada ekmek, üçüncü sırada ise karışık (manifatura – balık – hayvancılık veya manifatura – balık - et) olarak sıralanabilir. Bankalar kendi işlemlerini öncelikle Kazakistan’daki ticaret ve endüstri faaliyetlerinin yer aldığı büyük merkezlerde gerçekleştirmiştir. Semey, Petropavlovsk, Ural, Vernıy ve başka şehirler Kazakistan’ın hayvancılık, ekmek ve un ticaretinin büyük merkezleri hâline dönüşmüştür.
Bu şehirlerde, özellikle Akmola ve Semey vilâyetlerinde bankacılık kurumları faaliyetlerini yürütmüştür. Yine bu çerçevede ticarî işlemleri için firmalar ile endüstri merkezleri arasındaki ticarî ilişkiler sürecinde banka kredilerinin tahsisinin yeri sorgulanmıştır.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Kazakistan, Geç emperyal ve ihtilâl devrinde Orta Asya ve Kazak topraklarında ticaret ve sermaye ilişkileri, emperyal Rusya'da bankacılık, emperyal Rusya'da ticarî ilişkiler ve Rus ve yerli sermayenin kullanım biçimleri, Orta Asya ve Kazak topraklarında banka kredisi ve borç kullanımı.


ABSTRACT                      
In article the history of use of the bank credit in trading operations of Kazakhstan and reflection of colonial mutual relations in structure of goods turnover of pre-revolutionary Kazakhstan with industrial center is considered. This article deals with the history of the bank credit use in the trade operations in Kazakhstan and reflection of colonial mutual relations in structure goods turnover of pre-revolutionary Kazakhstan with industrial center. Use of the bank credit in trading operations considerably extended in process of development in territory of Kazakhstan more complex trade forms as stationary. The stationary form of trade basically has been concentrated in cities which served «as warehouse points of factory institutions for needs of the nomadic population». The goods bought in cities were carried by numerous salesmen of large trading firms and merchants in the most remote areas of the Kazakh steppe. Branches of the State Bank in Kazakhstan gave a great bulk of credits of local and Russian trading bourgeoisie. On the sum of credits there was a trade in cattle and meat on the first place, on the second place is bread, and on the third are the mixed goods manufactory - fish - cattle or a manufactory - fish bread and other combinations. Banks carried out the operations mainly in the largest centers of commercial and industrial activity in Kazakhstan. Semey, Petropavlovsk, Ural, Vernyi and other cities of Kazakhstan were the major centers of trade in cattle, livestock products, bread and flour. In these cities the banking establishments which most part has been located in Akmola and Semey areas also functioned. In the article there given historic facts of the bank credit during the pre-revolutionary period in Kazakhstan in the course of commodity inter relations between the companies for trading operations with industrial center.

KEY WORDS
Kazakhstan, Russian bank system in late imperial and revolutionary Central Asia and Kazakh steppes, Russian banc credit loan, commercial relations and forms of use Russian and domestic capital in Central Asia and Kazak steppes, use of bank credit and loan in Central Asia and Kazakh steppes.

KAYNAKLAR

ЦГА РК, Ф. 559; ЦГА РК, ф. 64. (Tsentral'nıy Gosudarstvennıy Arhiv Respubliki Kazahstan, Kazakistan Cumhuriyeti Merkezî Devlet Arşivi, fond 559, fond 64).
Подсчитано по изданиям Государственный банк. Данные по конторам и отделениям за 1901-1910 гг. и за 1905-1914 гг.; Отчет Государственного банка за 1899 год.
Государственный банк. Краткий очерк деятельности за 1860-1910 годы (1910) Спб.
Дихтяр Г.А. (1960) Внутренняя торговля в дореволюционной России, Мoskva.
Нейштадт С.А. (1957) Социалистическое преобразование экономики Казахской ССР в 1917-1937 годах . Алма-Ата.
Гиндин И.Ф. (1970) Государственный банк и экономическая политика царского правительства (1861 - 1892 годы). Мoskva.