|
ÖZET
Bu çalışmada, öncelikle “İsmail Bey Gaspıralı’nın İdealleri, İşleri, Tavsiyeleri ve Haberleri I –II” adlı kitapta yer alan Tercüman gazetesinin 1894, 1897, 1903, 1904, 1905, 1906, 1907, 1908, 1909, 1910, 1911 ve 1912 yıllarında yayımlanan bütün nüshaları ile 1883, 1886 ve 1896 yıllarına ait birkaç nüshasındaki İsmail Bey Gaspıralı’nın yazıları okundu ve Kazaklarla ilgi olanlar belirlendi. Kazaklarla ilgili haberlerin genel olarak onların iskânı, topraklarının istimlaki, Rus göçmenler ve onlarla yaşanan gerginlikler, Kazakların Duma’da temsil edilmesi, din, ortak yazı dili, Kazakça ve eğitim konularıyla ilgili olduğu görüldü. İsmail Bey Gaspıralı, Kazakların varoluşuyla ilgili olan bu konuları sadece haberleştirmemiş, yazılarıyla meselelere çözümler de üretmiştir.
ANAHTAR SÖZCÜKLER
İsmail Bey Gaspıralı,Tercüman, Kazaklar, iskân, dil, eğitim.
ABSTRACT
In this study, firstly, we read news by Ismail Gaspirali in all copies published in Tercüman in 1894, 1897, 1903, 1904, 1905, 1906, 1907, 1908, 1909, 1910, 1911 and 1912 and in several copies of Tercüman in 1883, 1886 and 1896 in book named “İsmail Bey Gaspıralı’nın İdealleri, İşleri, Tavsiyeleri ve Haberleri I –II”. We’ve found news as regards the Kazakhs. It has been seen that these news were generally about the settlement of the Kazakhs, the expropriation of their lands, tension between the Russian immigrants and the Kazakhs, the representation of them in Duma; religion, common written language , the Kazakh Language and education. Gaspıralı did not report only these news but also offers many resolution as well.
KEY WORDS
İsmail Gaspıralı, Tercüman, Kazakh, settlement problems of Kazakhs in Russian Empire, Kazakh nationality, national education.
KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY
ARIKAN S. (2006) Kendi Kaleminden İsmail Bey Gaspıralı’nın İdealleri, İşleri, Tavsiyeleri ve Haberleri I-II, İstanbul, TDAV.
ASKEROĞLU A. (2011) Çarlık Rusyasında Meşruti İdarenin Yapısı, Tarih Okulu, Ocak-Nisan 2011, Sayı IX, 61-72.
DEVLET N. (1988) İsmail Bey Gaspıralı, Ankara, Kül. Bak. Yay..
GÜNGÖR N. (1991) Kültür-Dil-Eğitim Üzerine Görüşleri ile Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, Ankara, Kültür Bak. Yay.
NISANBAYEV É. (2000) Türkistan Halıkaralık Entsiklopediya, Almatı, Kazak Entsiklopediyası.
SUBHANBERDİNA Ü. DEVİTOV S (1995) Aykap, Almatı, Kazak Entsiklopediyası.
TÜRKOĞLU İ. (2005) Fatih Kerîmî, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 25, İstanbul, TDV.
YILDIRIM İ. M. (2013) Azerbaycan’da Matbuat Hareketlerinin Başlangıcı, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, Sayı: 2/2 2013, 147-160.
Yazışma / Correspondence:
Murat Ceritoğlu, Doç.Dr., Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü öğretim üyesi.
Adres: Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü, Kuzey-Batı (Kıpçak)Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı, 06100 Sıhhıye/ Ankara – TÜRKİYE
E-posta: ceritoglu@ankara.edu.tr
Alındığı Tarih/Received Şubat/February 18 2015
|
|
|