MTAD


 

 

Çin Kaynakları ve Orhun Yazıtlarına Göre K’ang-chü’ler ve Kengeresler
EKREM, Nuraniye Hidayet
MTAD 2015,12(3):7-18; DOI: 10.1501/MTAD.12.2015.3.24
E-yayın Tarihi: 21 Mart
2016
Makale (PDF 371 KB)

 

K'ang-chus and Kengeress Based Upon Chinese Sources and Orkhon Inscriptions
EKREM, Nuraniye Hidayet
JMTS 2015,12(3):7-18; DOI: 10.1501/MTAD.12.2015.3.24
Published online: 21 March 2016
Article
(PDF 371 KB)

 

ÖZET
Çin kaynaklarında yer alan K’ang-chü’nün Orhun yazıtlarındaki Kengü-Tarman adlı yere denk geldiği anlaşılmaktadır. Araştırmamıza göre Kengü-Tarman, Talas ile Sirderya arasında, Soğd bölgesinin doğusunda olup Şaş memleketinin başşehrindedir. Kengeresler; Konga, Kangarlar ve Peçeneklerin kuvvetli bir kavmi idiler ve Kengü-Tarman’da oturuyorlardı. Arap ve Batı kaynaklarında geçen Kangü ve Kangarlar Peçeneklerin soyundan olduklarına göre, eski K’ang-chü'lülerin de Peçeneklerin ataları olması muhtemeldir. Klyaştorniy’e göre Kangarlar, Kengülerdir. Kazak, Özbek ve Karakalpak’ların oluşumunda önemli rolleri olduğu savunulan K’ang-chü'lülerin bir kısmı Arap ve Batı kaynaklarında Kanga (veya Kangar) ve Kangü, Orhun Yazıtlarında Kengü-Tarman ve Kengeres, Çin kaynaklarında ise nadiren rastlanan K’ang-chü olarak kalmışlardır.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
K’ang-chü, Kengü-Tarman, Kengeres, Peçenek, Orhun Yazıtları.

 


 

ABSTRACT
It appears that the name K’ang-chü, which is cited in Chinese sources, correspond to Kengü Tarman, a place that is also mentioned in Orkhon Inscriptions. According to our research, the place named Kengü Tarman located between Talas and Sirdarya and is east of Sogdian region and also located in Shash country's capital. The Kengeres were a strong tribe of Kongas, Kangars and Pechenegs and inhabited Kengü Tarman. Kangas and Kangars who were cited in Arab and Western sources were descended from Pechenegs. In light of this information, K’ang-chü(s) were likely to be the ancestors of Pechenegs. According to Kljashtornyj, Kangars were Kengus. K’ang-chü(s) were considered to assume important roles in the history and formation of Kazakhs, Uzbeks and Qaraqalpaqs.  In Arab and Western sources, Kangjus were mentioned as Kangas (or Kangars) and Kanghus, Kengü Tarman in Orkhon Inscriptions, and rarely mentioned as K’ang-chü in Chinese sources.

KEY WORDS
K’ang-chü, Kengü Tarman, Kengeres, Pecheneg(s), Orkhon Inscriptions.

 

KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY

BARTHOLD V.V. (1981) Moğol İstilasına Kadar Türkistan, (Çev: Hakkı Dursun Yıldız), İstanbul: Kervan Yayınları.
CH’EN Shou (1959) San Kuo Chih 三國志 (Üç Sülale Tarihi), Pekin: Chung-hua Shu-chü, 5 cilt.
CH’EN Yong-lin (1987) Min-Tzu Tsi-Tian 民族字典 (Milletler Sözlüğü). Shang-hai: Tsi-shu ch’u-pan-she.
CHAVANNES E.  (1962) Documents surles Tou-kiue (tures) occidentaux,  (Çinceye tercüme eden: Feng ch’eng-chün), Taipei: Shang-wu yin-shua kuan.
CHAVANNES E. (1905) Les pays d’occident d’aprés le Weilo. T’oung-pao, VI, 519-571. (Çinceye çevirisini Feng Ch’eng-chün yapmıştır, 1995).
CHAVANNES E. (1907) Les pays d'occident d'apres le Heou Han Chou. T’oung-pao, 2d ser. VIII, 149-234.
CHI Hsien-lin (1995) Ta T’ang His-yu Chi Chiao-chu 大唐西域記校注 (T’ang Sülâlesinin Batı Bölgeler Seyahatnamesi Hakkındaki Araştırmalar),  Pekin: Chung-hua Shu-chu.
FANG Hsüan-ling (1974) Chin Shu 晉書 (Chin Sülalesi Tarihi), Pekin: Ching-hua Shu-chü, 10 cilt.
GARDINER - GARDIN J.R. (1985) Ancient Literary Conceptions of Eastern Scythian ethnography From the 7 th to the 2 nd century B. C. Ph. D. Thesis ANU Canberra.        
GRENARD Fernand (1970) Asya’nın Yükselişi ve Düşüşü (Çev: Orhan Yüksel), İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
KANG Hsi (1984) Kang Hsi Tzu Tian 康熙字典 (K’ang-hsi Sözlüğü).
KLAYSHTORNY S. G. (1954) “Orhun Abidelerinde Kengü'nün Kavmi Yer adı” (Etno-Toponimiği)” (Çev.: İsmail KAYNAK). Belleten. XVIII/69-72, 91-104
LESLIE Donald Daniel, K.H.J. GARDINER (1982) Chinese Knowledge of Western Asia During The Han,T’oung-pao 68, 254-308
LIU Hsün (1975) Chiu T’ang Shu 舊唐書 (Eski Tang Sülâlesi Tarihi).
OU-YANG Hsiu (1974), Hsin Wu Tai Shih 新五代史·(Yeni Beş Sülâle Tarihi), Pekin: Chung-hua Shu-chü, 3 cilt.
OU-YANG Hsiu (1975) Hsin T’ang Shu 新唐書 (Yeni T’ang Sülâlesi Tarihi). Pekin: Chung-hua Shu-chü, 20 cilt.
PAN Ku (1962) Han Shu 漢書 (Han Sülâlesi Tarihi), Pekin: Chung-hua Shu-chü, 12 cilt. (Uygurca çev. Xinjiang Tetkika Enstitüsü Araştırma Gurubu, Urumçi: Halk Neşriyatı, 1993), Pekin: Chung-hua shu chü. 5. Baskı; Pekin: Chung-hua Shu-chü, 16 cilt.
PULLEYBLANK E.G.  (1963) An Interpretation of the vowel Systems of Old Chinese and written Burmese. Asia Major, X. (II). 200-221.
PULLEYBLANK E.G. (1970) The Wu-sun and Sakas and the Yüeh-chih migration. BSOAS, XXXIII: 154-160.
PULLEYBLANK E.G. (1966) Chinese and indo-Europeans. JRAS. II. s. 9-39.
PULLEYBLANK E.G. (1962) The Consonantal System of Old Chinese. Asia Major, IX. (I-II) 59-144, 206-265
PULLEYBLANK, E.G. (1981) Han China in Central Asia. International History Review, III, pp. 378-386.
SSU-MA Ch’ien (1975) Shih Chi 史記 (Tarihi Hatıralar), Pekin: Chung-hua Shu-chü, 10 cilt. (Uygurca çev.:Urumçi, Xinjiang Halk Neşriyatı, 1989).
SSU-MA Kuang, (1956), Tzu Chih T’ung Chien 資治通鑑 (Eski Sülalerin Umumi Tarihi), Pekin: Chung-hua Shu-chü, 3 cilt.
TAKAKUSU Junjiro高楠順次郎 1922-1932              
Tai Shô Shinshû Daizôkyô. 大正新脩大藏經 Tokyo: Tai shôissaikyô Kankôkai. 大正一切經刊行會 50-51 cilt.
T’AN Ch’i-hsiang, (1982), Chung-Kuo Li-Shih Ti-T’u Chi 中國歷代地圖集(Çin Tarihi Atlasları), Shang-hai: 2. cilt.
TARN, W. (1938), The Greeks in Bactria and India. Cambridge, At the university Press.
TU You (1935) T’ong Tian 通典 (Kurumsal Tarihi), Shang hai: Shang-wu Yin-shu-kuan, 3 cilt.
WEI Cheng (1973) Sui-shu 隋書 (Sui Sülâlesi Tarihi), Pekin: Chung-hua Shu-chü, 6 cilt.
WEİ Shou (1974) Wei shu 魏書 (Wei Sülâlesi Tarihi), Pekin: Chung-hua Shu-chü, 8 cilt.
WYLIE A. (1881-1882) “Notes on the Western Regions”. The Journal of The Anthropological Institute of Great Britain and Irelend. London: 1881:20-75, 1882:83-115.
YANG jia-luo, (1975), Zhong-guo Hsüeh-shu Lieh-bien 中國學術類編 Li-dai Bian-tzu Chuan-chi Hui-bien  歷代邊族傳記彙編 (Tarih Buyunca Sınır Bölge Milletler Tezkereleri). Çilt I, Taipei: Ting-wen Shu-chu.
YAO Tsi-lian (1972) Ch’en Shu 陳書 (Ch’en Sülalesi Tarihi), Pekin: Chung-hua Shu-chü, 10 cilt.


Yazışma / Correspondence:

Nuraniye Hidayet Ekrem, Yrd. Doç. Dr., Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü Öğretim Üyesi.

Adres: Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü, 06100, Ankara/Türkiye.L

E-posta: : nuraniyehe@hotmail.com



Alındığı Tarih/Received Mayıs/May 10 2015


 

 

Ankara Üniversitesi | Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi  | Bölüm Ana Sayfası 
Telif Hakkı © 2004, AÜ DTCF Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü. Tüm hakları saklıdır.
  Sıhhiye - Ankara, TÜRKİYE
| Tel.: +90312 310 32 80  | Faks: +90312 310 57 13 | E-posta