ÖZET
Türk edebiyatının ünlü ustalarından bir olan Necip Fazıl Kısakürek’in sanatı son dönemlerde Azerbaycan`da da araştırılmaya başlanmıştır. Necip Fazıl ismine ilk kez 1929`da şair Mikail Müşfik`in arkadaşı Ekrem Cafer`e yazdığı mektupta rastlanmaktadır. Bundan sonra Azerbaycan bağımsızlik kazanana kadar bu isme rastlamıyoruz. 1990`larda bazı gazete ve dergilerde Necip Fazıl`ın şiirlerinden örnekler sunulmuştur. 2004`de şairin “Çile” şiir kitabı Azerbaycan Türkçesine çevrilmiştir. Artık bu tarihten itibaren Azerbaycan`da Necip Fazıl bir şair olarak tanınmakta ve sevilmektedir. Büyük düşünür, tiyatro yazarı, gazeteci, şair olmasına rağmen o, Azerbaycan`da uzun süreden beri sadece şair olarak bilinmektedir. N.F. Kısakürek hakkında ilk sistemli ve geniş bilimsel araştırma Eşgane Babayeva tarafından yapılmıştır. Araştırmacı Necip Fazıl`ı yalnızca bir şair olarak değil, çok yönleriyle araştırmış, onu bir tyatro yazarı, gazeteci, roman ve hikaye yazarı, aynı zamanda filizof gibi topluma sunmuş, “Bir Adam Yaratmak” eserini Azerbaycan Türkçesine çevirmiş, sanatı üzerine bir monografi ve 40`tan fazla bilimsel makale kaleme almıştır. Bu makalede Necip Fazıl`ın sanatının Azerbaycan`da araştırılması ve eserlerinin Azerbaycan Türkçe`sine çevrilmesi hakkında bilgiler verilecektir.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Necip Fazıl Kısakürek, şair, Azerbaycan edebiyatı, Dr. Eşgane Babayeva.

ABSTRACT
Necip Fazıl Kisakurek, who is one of the pillars of the Turkish literature, is lately being investigated also in Azarbaijan. Necip Fazıl is first mentioned in a 1929 letter by the poet Mikail Musfik addressed to Ekrem Cafer. Necip Fazıl Kisakurek is not encountered in the Azarbaijan Literature until independence. Examples of Necip Fazıl Kisakurek poetry are seen in some of the 1990`s journals and magazines. The poetry book “Çile” (suffrance) by the poet is translated to Azarbaijan Turkish in 2004. Necip Fazıl Kisakurek’s poetry is now known and apreciated in Azarbaijan. Necip Fazıl Kisakurek has been considered only as a poet in Azarbaijan for a long time, although he was also an intellectual, playwright, and journalist.  The first ever systematic and detailed scientific survey on N.F. Kisakurek has been accomplished by Eshgane Babayeva. The investigator has portrayed Necip Fazıl in many aspects and demonstrated him as a playwright, journalist, novelist, and a story writer to the Azarbaijan public. He has translated the novel “Bir Adam Yaratmak” (Creating a man) to Azarbaijan Turkish, and completed a monograph and more than 40 journal papers on Necip Fazıl Kisakurek’s works. In this paper, studies in Azarbaijan on Necip Fazıl`s works and their translations to Azarbaijan Turkish are investigated.

KEY WORDS
Necip Fazil Kisakurek, poet,  Azerbaijan literature, Dr. Eshgane  Babayeva.

KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY

ABDİN T. (2001) “N.F. Gısakürek”. Yeni Azerbaycan gezeti, 7 Eylül.
 “Asiya ve Afrika ölkeleri yazıçılarının konfransı garşısında Türkiye şeirleri” (1958). Edebiyyat ve incesenet gezeti, 28 Haziran.
 BABAYEVA E. (2010) Hüseyn Cavidin ve N.F.Gısaküreyin eserlerinde iblis obrazı. Mügayiseli Edebiyyat: Edebiyyatlarda ve medeniyyetlerde arhetipler. IV Beynelhalg elmi konfransın materialları. Bakı, 22-23 Ekim. s.14-15.
 BABAYEVA E. (2013) İzdirab çeken ruhun dramı. N.F.Gısakürek. Bir adam yaratmag (çeviri: Eşgane Babayeva).  Bakı: Elm ve tehsil, s. 3-13.
 BABAYEVA E. (2009) “N.F.Kısakürek`in “Reis Bey” tiyatrosu üzerine bir inceleme” Kültür Evreni. Ulus­lararası Sosyal Bilimler Dergisi, 23 Mayıs, s. 201-208.
 BABAYEVA E. (2009) N.F.Gısakürek: Ayağa galh Sakarya! (N.Fazilin ictimai-siyasi harakterli şeirleri esasında). Azerbaycan dergisi, №9. s.174-179.
 BABAYEVA E. (2009) N.F.Gısaküreyin “Abdülhamid han” tarihi dramında Abdülhamid han obrazının bedii tecessümü. Humanitar elmlerin öyrenilmesinin aktual problemleri. VI bu­rahılış. Bakı: Mütercim. s.107-111.
 BABAYEVA E. (2011) N.F.Gısaküreyin “Aynadakı yalan” romanında kamil insan konsepsiyası. Genc alimlerin eserleri. Bakı: №4. s. 233-240.
 BABAYEVA E. (2011) N.F.Gısaküreyin “Bir adam yaratmag” eserinin ekzistensional mahiyyeti. “Müasir şergşünaslığın aktual problemleri” AMEA Şergşünaslıg İnstitutu ve Rumuniya Babeş Bolyai Universitetinin Beynelhalg elmi konfransın materialları. Bakı, 1-2 Temmuz. s. 225.
BABAYEVA E. (2010) N.F.Gısaküreyin edebi şehsiyyetinin formalaşmasında müellimi İ.Aşkı Efendinin rolu. Doktorantların ve genc tedgigatçıların HIV Respublika Elmi Konfransının materialları. (3-4 Aralık, 2009) Bakı: ADU, s.129-130.
BABAYEVA E. (2009) N.F.Gısaküreyin hekayelerinde heste Gumarbaz obrazı. Dil ve Edebiyyat beynelhalg elmi-nezeri jurnal,  №4 (70). s.183-186.
BABAYEVA E. (2011) N.F.Gısaküreyin lirikasında “O” ve “men” problemi. Türk halgları edebiyyatı (Megaleler toplusu). Bakı: Elm ve tehsil, s.117-128.
BABAYEVA E. (2010) N.F.Gısaküreyin poeziyasının Azerbaycan diline tercüme meseleleri. Genc Alimlerin I Respublika İnnovativ İdeya Yarmarkası. Azerbaycan: Bakı,  18-23 Kasım. s.146-149.
BABAYEVA E. (2009) Necib Fazil Gısaküreyin dini-felsefi görüşleri. “Bakı İslam medeniy­yetinin pay­tahtıdır” 9-10 Kasım, Beynel­halg konfransın tezisleri, Bakı: Elm ve tehsil,  S.162-163.
BABAYEVA E. (2008) Necib Fazil Gısaküreyin edebi mühiti. AMEA aspirantların elmi konfrans ma­te­rial­ları, Bakı: Elm,  s.503-506.
BABAYEVA E. (2009) Necib Fazil Gısaküreyin lirikasında yuhu motivi. AMEA Aspirantların elmi konfrans materialları, Bakı: Elm, s.561-64.
BABAYEVA E. (2007) Necib Fazil Gısaküreyin şeirlerinde ölüm motivi. AMEA-nın Heberleri Humanitar elmler seriyası, Bakı: Elm, №4. s.57-62.
BABAYEVA E. (2008) Necib Fazil Gısaküreyin tedgigat tarihine dair. Dil ve edebiyyat, beynelhalg elmi-nezeri jurnal, №6 (66). s.168-171.
BABAYEVA E. (2013) Necib Fazil Gısaküreyin yaradıcılıg yolu. Bakı: Elm ve tehsil, 195 s.
BABAYEVA E. (2008) “Necib Fazilin yaradıcılığında mehebbet lirikası”. Filologiya meseleleri, Bakı: Nurlan, № 8. S.338-344.
BABAYEVA E. (2009) Necip Fazıl Kısakürek Azerbaycan edebiyatında. 17.Uluslararası Hazar şiir akşamları güldestesi. N.F.Kısakürek hatırasına, 25-28 Haziran, Elazığ, S.83-90.
BABAYEVA E. (2010) Necip Fazıl Kısakürek`in “Namık Kemal” eseri üzerine. Uluslararası Namık Kemal Sempozyumu. Bildiriler 1.cilt. Tekirdağ, 20-22 Aralık, S. 229-232.
BABAYEVA E. (2009) Necip Fazıl Kısakürek`in ideoloji bakımdan etkilen­diği şair. I.Uluslararası Mehmet Akif Ersoy sempoz­yu­mu  bildiriler kitabı. 2 ciltlik: I cilt, Burdur, 19-21 Kasım. S. 239-246.
BABAYEVA E. (2006) Necip Fazıl Kısakürek`in şiirlerinde Allah. Elmi ahtarışlar XVIII, Bakı: Seda, S.93-96.
BABAYEVA E. (2010) Necip Fazıl üzerine Mevlananın etkisi ve Tasavvuf geleneği. Uluslararası Mevlana ve Tasavvuf Geleneği Sempozyumu-bildiri özetleri. Manisa, 09-10 Ekim, S.66.
BABAYEVA E. (2010) Necip Fazılın şiirinde teşbih, istiare ve mubalağa sanatı. Dil ve edebiyat. Yerel aylık süreli yayın, Mayıs, №17. S.72-74.
GISAKÜREK N.F.  (2001) “Sakarya Türküsü”. Yeni Azerbaycan gezeti
GISAKÜREK N.F. (1991) “Onun ümmetinden ol”, “Ulduzlu bir gecedir”, “Mendedir”, “Aydınlıg” (şeir). Edebiyyat gezeti,  22 Mayıs.
GISAKÜREK N.F. (1991) “Sor”, “Yük”, “Su” ve s.(şeir). Edebiyyat gezeti, 26 Nisan.
GISAKÜREK N.F. (2004) Çile. (Çeviri Rasim Garaca), Bakı.
GULIYEVA Z. (2004) Türk dünyasının böyük şairi. Azerbaycan gezeti, 21 Kasım.
HELILZADE F. (2004) “Çevirmek yohsa...” Azerbaycan gezeti,  28 Kasım.
HENDAN A. (2005) “Necib Fazil Gısaküreyin poeziyasına ümumi bir bahış”. Dil ve Edebiyyat. Beynelhalg elmi nezeri jurnal, №2 (44), S.92-93.
KISAKÜREK N.F. (2004) Çile. İstanbul: Büyük doğu yayınları
MIYASOĞLU M (1985) Necib Fazıl Kısakürek, Ankara: Akçağ Yayınları
Min Beş Yüz Ilin Oğuz Şeiri Antalogiyası, c.II, (2000) Bakı: Azerbaycan neşriyyatı,.
MÜŞFİK M. (1973) Eserleri.  III cild, Bakı: Azerbaycan dövlet neşriyyatı.
RESULOV E. (2009) “Necib Fazil Kısaküreyin poeziyası” BDU Xeberleri, Humaniter Elmler Seriyası, Bakı, №3, S. 161-165.
SADIG F. (2004) “Türk dünyasının böyük edibi N.F.Gısakürek”, Edebiyyat gezeti, 3 Aralık.
Sülh ve Dostlug. (1958) Bakı: Azerbaycan dövlet neşriyyatı.
TURAN A. (2004) “Çilenin çilesi” Edebiyyat gezeti, 12 Kasım.
TURAN A. (2004) “N.F.Gısakürek”. Edebiyyat gezeti, 2 Temmuz.
YAGUB Z. (2000) Bu Yaşıl Ağacın Altı Bizimdir. Bakı: Azerbaycan neşriyyatı.