ÖZET
Makalede, Zahiriddin Muhammed Babür'ün dil konusundaki fikirleri, Özbek dilbilimini geliştirmedeki hizmetleri üzerinde durulmuştur. Babür'ün dil tarihi, sesbilgisi, yazıbilgisi, yazı, alfabe, imlâ, sözcükbilimi, sözlükbilgisi, kökenbilim, ad bilimi, karşılaştırmalı dilbilim konularındaki düşünceleri konu edilmiştir. Babür vak'alar tasvirinde önce kullanılmamış dil terimlerini kullanmış, en eski dönemlere ait olan, halkın gelenek ve göreneklerini ifade eden kelimeleri tercih etmiştir. Babür'ün kullandığı Türkçe kelimeler halkın yaşam tarzı, dünyagörüşü, gelenek ve görenekleri hakkında bilgi verir. Babür deprem sürecini Özbekçede açıklayan ilk yazardır. Babürnâme'de âlimin karşılaştırmalı dilbilim konusundaki fikirleri de belirtilmiştir. Babür üç dil ailesine mensup olan birkaç dili karşılaştırarak inceleme örneğini vermekle dünya dilbiliminde yeni kuramın esasçısı olarak tanındı. Eserde Babür'ün çeşitli dillerdeki kelimeleri karşılaştırma konusundaki fikirleri ifade ediliyor. Makalede Babürnâme'nin halk kültüründeki önemi, eser metninin ayrıca özellikleri, ansiklopedik değeri, eserdeki kayıtların günümüz dilbiliminin gelişmesindeki rolü açıklanmış, eserin toplumdilbilimi ve kültürel dilbilim gibi yeni alanlar için önemli kaynak olacağı belirtilmiştir..

ANAHTAR SÖZCÜKLER
dilbilim, kökenbilim, imlâ, alfabe, toplumdilbilimi, kültürel dilbilim, ansiklopedi, kişi adları, anlambilimsel çözümleme, karşılaştırmalı dilbilim, dil ve tefekkür münasebetleri, doğru telâffuz.

ABSTRACT

In this paper, Zahiriddin Muhammad Babur's ideas on language and his services in developing Uzbek linguistics are emphasized. Biblical language, history, phonetics, phonetics, writing, alphabet, spelling, lexicology, lexicography, ethnography, nomenclature, comparative linguistics are also discussed. In the description of the Babur cases, he used the terms of unused language and preferred the words which belong to the earliest periods and express the traditions and customs of the people. The Turkish words used by Babur give information about people's lifestyle, worldview, tradition and customs. Babur is the first to describe the earthquake process in Uzbekistan. The idea of ​​comparative linguistics in Babürnâme is also mentioned. It is recognized as the basis of new theory in world linguistics by giving examples of comparing several languages ​​belonging to three language families. In the text, Babur expresses his ideas about the comparison of the words in various languages. Its cultural significance, its features, its encyclopedic value, its role in the development of contemporary linguistics, and its use as an important source for new fields such as sociolinguistics and cultural linguistics.

KEY WORDS
Linguistics, ethnography, spelling, orthography, alphabet, sociolinguistics, cultural linguistics, person names, semantic analyses, comparative linguistics.

KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY

BOBUR Zahiriddin Muhammad (2002) Boburnoma. Toshkent: Sharq NMAK.
DANİYAROV Х. (1972) Ali Şir Nevaî ve Eski Özbek Edebî Dili. -Tashkent. 
Gazi Zahirüddin Babur (1970) Vekayi-Babur’un Hâtıratı. Cilt II (Çev.: Reşit  Rahmeti Arat).  İstanbul:.Millî Eğitim Basımevi.
Gazi Zahirüddin Babur (1987) Vekayi-Babur’un Hâtıratı. Cilt II (Çev.: Reşit  Rahmeti Arat). Ankara:  Türk Tarih Kurumu Basımevi.
MASHRAB O‘G‘LI Zokirjon (1993) Bobur – sayyoh va tabiatshunos olim. Bobur va o‘zbek milliy madaniyati taraqqiyotining ayrim masalalari. Bobur tavalludining 510 yilligi munosabati bilan o‘tkazilgan respublika ilmiy anjumani materiallari. Andijon.
ÖZDİL Hatice (2013) Babürnâme'de Babür'e Göre Bazı İsimlerin Koyulma Nedenleri. YASS. The journal of Academic Studies. Volume 6. Issue 1. p/1141-1148 Januare 2013.
PAVET DE СOURTEЇLLE A. (1972) Dictionnaire Turk – Oriental. Amsterdam: Philodress.
TOYÇİBAEV B. (1992) Babur tilşunoslikda yangi nazariya yaratuvçi. O`zbek tili va adabiyoti. 1992, №1, Б.41-42.
ŞAHİN Tahir Erdoğan  (1992)  Tarih. Ankara.