ÖZET
Mahdum Kulı Divânı’nda hayvan adları sıklıkla kullanmıştır. 157 hayvan adı 626 kez kullanılmıştır. Bunlardan en fazla kullanılanı at (56), kuş (43), bilbil (30), şir (30) ve kurt (26) olmuştur. Hayvancılık ve tarımla uğraşan bir dönemde yaşayan şairin şiirlerinde “at”ı fazla kullandığı görülmektedir. Hayvanlar yaratılış özellikleri ve tabiat tasvirlerinde gerçek anlamlarında kullanmıştır. Ancak şair hayvan adlarını daha çok benzetmelerde kullanmıştır. Şair, şiirlerinde çıyan, doñuz, hariş, hınzir, mar, maymın, möy ve yılan gibi hayvanları menfi anlamda; arslan, at, baz, bebir, bedev, bilbil, bürgüt,  hüdhüd, kaplan, kepder, kumri, kurt, laçın ve ördek gibi hayvanları müsbet anlamda kullanmıştır. Divân’da geçen hayvan adları edebi sanatlar açısından da incelenmiştir.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Mahdum Kulı, Divan, şiir, hayvan adları, söz sanatları.

ABSTRACT

Animal names were frequently used in Mahdum Kulı’s Divan, 157 animal names were used 626 times. At “horse” (56 times), kuş “bird” (43 times), bilbil “nightingale” (30 times), şìr “lion” (30 times) and kurt “wolf” (26 times) were some of the most mentioned animals. Poet lived in agriculture and stock reising time period and horse was the most mentioned animal name in his poems. Animals were mentioned with real meanings on creation features and nature depictions. But poet used animal names mostly in his metaphors. Animals like centipede, çıyan, doñuz, hariş, hınzir, mar, maymın, möy and yılan were used for negative meanings, arslan, at, baz, bebir, bedev, bilbil, bürgüt, hüdhüd, Kaplan, kepder, kumri, kurt, laçın and ördek were used for positive meanings in his poems. Animal names, which exist in Divan, are also examined rhetorically.

KEY WORDS
Divan, poem, animal names, rhetoric.

KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY

AKSAN, Doğan (2006) Şiir Dili ve Türk Şiir Dili, 6. Baskı, Ankara: Engin Yay.
ANNANEPESOV, Mırat (1990), Magtımgulı ve Onuñ Zamanası, Aşgabat.
ATANIYAZOV, S. (1999), “Türkmen Boylarının Geçmişi, Yayılışı, Bugünkü Durumu ve Geleceği”, Bilig, Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, A. Yesevî Ü. Yay., S. 10, Yaz 1999, ss. 1-30. 
ATAYEV, Kakacan (1988), XVIII Asır Türkmen Edebiyatı, Aşgabat: Magarıf Neşiryatı. 
ATAYEV, K. (1989), “Magtımgulınıñ Edebi Mektebi”, Magtımgulı 250, (Şahır Hakında Ilmı Dokladlar, Makalalar ve Habarlar), Aşgabat:Ilım, ss.225-231.
BİLGEGİL, M.Kaya (1980), Edebiyat Bilgi ve Teorileri 1 Belâgât, Erzurum: Atatürk Üni. Yay.
DİLÇİN, Cem (1983) Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Ankara: TDK Yay.
ERDEM, Melek (2003), Türkmen Türkçesinde Metaforlar, Ankara: KÖKSAV.
GARRIYEV, B. A. (1976), “Magtımgulı”, Türkmen Edebiyatınıñ Tarıhı, II tom, XVIII Asır Edebiyatı, 2. Kitap, Aşgabat: Ilım Neşiryatı, ss.5-97.
GOVŞUDOV, Ata (1960), “Magtımgulı ve Halk Dörediciligi”, Magtımgulı (Şahırıñ Ömrüne ve Dörediciligine Değişli Makalalar Yıgındısı), ss.117-124, Aşgabat: Türkmenistan Dövlet Neşiryatı.
HAMZAYEV, M.Y. vd (1962), Türkmen Diliniñ Sözlügi, Aşgabat: Türkmenistan SSR Ilımlar Akademiyasınıñ Neşiryatı.
KIYASOVA, G. vd. (2015),  Türkmen Diliniñ Düşündirişli Sözlügi. I-II,  Aşgabat: Ilım.    
KOCAKAPLAN, İsa (1992), Açıklamalı Edebi Sanatlar, İstanbul: MEB Yay.
MEREDOV, A, Ahallı, S. , (1988) Türkmen Klassıkı Edebiyatınıñ Sözlügi, Aşgabat: “Türkmenistan” Neşiryatı.
MEREDOV, A. (1997) , Magtımgulınıñ Düşündirişli Sözlügi 1-2-3, Gonbet-i Kabus.
MIRADOV, S. (1989), “Dövrüñ Beyanı”, Magtımgulı 250, (Şahır Hakında Ilmı Dokladlar, Makalalar ve Habarlar), Aşgabat, ss.160-173. 
NURALIYEV, D. (1998), “Macar Şarkşinas Wambery ve Mahtum Kulu”, Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Dergisi, AÜ TÖMER Yay., ss.54-62.
SOSONKİN, İ. (1960), “Magtımgulınıñ Estetiki İdeyaları”, Magtımgulı (Şahırıñ Ömrüne ve Dörediciligine Değişli Makalalar Yıgındısı), Aşgabat: Türkmenistan Dövlet Neşiryatı, ss.383-398.