|
ÖZET
Bu makalede Mahtumkulu Firakî’nin eserlerinde bulunan aruz ve hece vezinleri olmak üzere iki çeşit şiir vezni Mangışlak ve Karabebek elyazmalarına dayalı olarak incelenmiş ve istatistik verileri ortaya konularak, vezin açısından şiirlerin üslûbu üzerine değelendirme yapılmıştır. Mahtumkulu Firakî’nin şiirlerinin %90'dan fazlası hece vezninde olup, bu onun kişisel üslûbunun bir yönüdür. Şairin Türkmen sözlü edebiyatının veznini yazılı edebiyata geçirmesi, bir dilsel ve edebî devrim niteliğindedir. Aruz vezinlerindeki şiirlerinin dili, söz sanatı ve içeriği hece vezinlerinkine göre Çağatay edebiyatına daha bağlı olsa da, istatistik değeri olmadığı için şairin yarattığı kişisel üslûbunu etkilememektedir.
ANAHTAR SÖZCÜKLER
Mahdumkulu, vezin, aruz, hece, stil
ABSTRACT
This study investigates prosodic and syllabic meters found in Mahtumkuli Firaghi's works based on Mangishlak's and Karabebek's manuscripts and evaluates the genres of the poems in terms of meter based on statistical data. Over 90 per cent of Mahtumkuli's poems are written in syllabic meter which is his personal style. Transferring the meter of Turkmen's oral literature into written literature by this poet can be considered as linguistic as well as literary revolution. Although the language of prosodic meters, rhetoric and internal syllable meters conform more with Chagatay literature, they cannot influence the personal style created by the poet due to the devoid of statistical value.
KEY WORDS
Mahdumkulu, meter, prosody, syllable, style
KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY
Divan-i Mahdumkulı Firaki, Mangışlak elyazması.
Divan-i Mahdumkulı Firaki, Karabebek elyazması.
AZEMOUN, Youssef http://magtymguly.blogfa.com/post-22.aspx tarih-i erzişmend-i destneviştehaye Makhtumghulı.
AŞIRPUR, Nurmuhammed (1388/2009) Divan-e Mahtumkulu, Firaki, Metn-e Entegâdi, cild 1-2 İntişârât-e Mahtumkulu Firâgi, Gorgân.
ATABAY, Şehruz: Vezn-i hicāyi der şiir-i Türkmeni: http://www.turkmeninfo.blogfa.com/post-53.aspx. (10.11.2016).
ARYANPUR, Emirhüseyin (1976) Camia-şinasi-yi Hüner, Danişkede-yi Hünerhayi Ziba, Tahran.
AKSAN, Doğan: Anlambilim, İlgili Alanlar ve Türkçe, A.Ü. TÖMER Dil Dergisi, 1994, 118-124.
KÖPRÜLÜZADE, M.F. (1926) Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul.
Yazışma / Correspondence:
Yaghoob Rahimi Dashliboroon, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı, Doktora öğrencisi.
E-posta: yildirimyakub@gmail.com
Alındığı Tarih/Received Ağustos / August 5 2016
|
|
|