Edward Tracy Turnerelli’nin Kazan Yılları ve Çuvaşlarla İlgili Kayıtları
ARIKAN, İbrahim
MTAD 2017,14(4):46-58; DOI: 10.1501/MTAD.14.2017.4.35
E-yayın Tarihi: 30 Nisan 2018
Makale (PDF 247 KB)

ÖZET
Çuvaş Türkleri ile ilgili ilk bilgilere XVI. yy. başında rastlıyoruz. XVII ve XVIII. yy.da  ise Çuvaşlara ait bilgiler genellikle İdil-Ural Bölgesine seyahat için gelen gezginlerin kaydettikleri gezi notlarına ve çeşitli bilim adamlarının bölgeye gerçekleştirdikleri ekspedisyonlarda  alınan kayıtlara dayanmaktadır. Edward Tracy Turnerelli ise XIX. yy.da Kazan’da yaşadığı dönemde Çuvaşları yakından tanımış, onların günlük hayatı ve sosyo kültürel durumları ile ilgili etnografik ve antropolojik kayıtlar tutmuştur. Bu yazıda Edward T. Turnerelli’nin Çuvaşlar ile ilgili kayıtları değerlendirilecektir.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Kazan, Çuvaşlar, Çuvaş Türkleri, Çuvaş Türkçesi, Çuvaşistan, Edward Tracy Turnerelli.

Edward Tarcy Turnerelli's Kazan Years and the records about Chuvashes
ARIKAN, İbrahim
JMTS 2017,14(4):46-58; DOI: 10.1501/MTAD.14.2017.4.35
Published online: 30 April 2018
Article (PDF 274 KB)

ABSTRACT
We encounter first records about Chuvash Turks at the beginning of the 16th century.  The records in 17th and 18th centuries, generally,  are  based on the notes of  travellers who came to Idil(Volga)-Ural region and  the notes taken by some scholars  who made expeditions  to the region. Edward Tracy Turnerelli who lived in Kasan in 19th century had chance to get acquainted with Chuvash Turks and also he took important ethnographical and  anthropological records about their daily, social and cultural life. In this study, Edward T. Turnerelli’s records about Chuvash Turks are evaluated.

KEY WORDS
Kasan, Chuvashes, Chuvash Turks, Chuvash Turkish, Chuvash Republic, Edward Tracy Turnerelli.

KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY

ARIKAN İ. (2015)    G. İ Komissarov’un “Çăvaş Halăhăn İstoriyĕ” Adlı Eseri ve Çuvaşların Kökeni Üzerine Görüşleri, Milliyetlerin Kesişme Noktası: İdil-Ural Çalıştayı-II Bildiri Kitabı (16-17 Ekim 2015) içinde, (Doç. Dr. Bülent BAYRAM), ss. 69-84, Kırklareli: Kırklareli Üniversitesi Yayınları.
FUKS A. A. (1840) Zapiski o çuvaşah i çeremisah Kazanskoy gubernii Kazan: Tipografiya Kazanskogo İmperatorskogo Universiteta.
GERBERŞTEYN, S. (1988) Zapiski o moskovii, Moskva: İzdatel’stvo Moskovskogo Universiteta.
GÜZEL S. (2014) “Adolph Erman’ın Seyahat Notlarında Çuvaşlar / Çuvaşi v putevıh zametkah A. Ermana”, Aşmarinskiye Çiteniya IX mejdunarodnaya nauçno-praktiçeskaya konferentsiya, Çeboksarı, 9-11 Oktyabrya 2014 g.
GÜZEL S. (2015) “Bir Batılının Gözünden 18. Yüzyılda Çuvaşlar: Johann Gottlieb Georgi ve Çuvaşlara İlişkin Kayıtları”, Türk Bilig, 2015/29.
GÜZEL S. (2017) “Aleksandra Andreyevna Fuks'un 1840 Tarihli Kazan Notlarında Çuvaşça Dil Malzemesi”, I. Uluslararası Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bilgi Şöleni 13-14 Nisan 2017.
KAHOVSKİY V. F. (1963) Proishojdeniye Çuvaşskogo Naroda, Çeboksarı: Çuvaşskoe Knijnoe İzdatelstvo
İVANOV V.P. (2009) Çuvaşi: istoriya i kul’tura, T. 1, Çeboksarı: Çuvaşskoe Knijnoe İzdatel’stvo.
OLEARIY A. (1906) Opisaniye puteşestviya v moskoviyu i çerez moskoviyu v persiyu i obratno,s-petersburg: izdaniye a. s. Suvorina
TURNERELLİ Edward P. (1841) Kazan et ses habitants. Esquisses historiques, pittoresques et descriptives, Volume I, St. Petersbourg.
TURNERELLİ Edward T. (1854) Russia on the Borders of Asia: Kazan The Ancient Capital of the Tartar Khans; with an Account of the Province to which It Belongs, The Tribes and Races which form its population, Etc. I-II, London: Richard Bentley. 
http://www.leamingtonhistory.co.uk/edward-tracy-turnerelli-1813-1896  (25 Ocak 2018)http://www.virtualrm.spb.ru/ru/virtual/museums/kazan/turnerelli (25 Ocak 2018)