Said Ahmed’in “Serap” ve “Karagöz Mecnun” Hikâyelerinde Sovyet Döneminin Eleştirisi
GİRAY, Erhan
MTAD 2018, 15(1):82-90; DOI: 10.1501/MTAD.15.2018.1.4
E-yayın Tarihi: 30 Nisan 2018
Makale (PDF 279 KB)

ÖZET
1940’lı yıllardan itibaren eser vermeye başlayan Said Ahmed, tiyatro, roman ve hikâye türlerinde eserler verir. Hiciv ve mizah ustası sıfatıyla, güldürürken düşündüren bir tarza sahiptir. Eserlerinde toplumsal meseleler ön plandadır. Haber yapmak için gittiği şehirlerde halkın sıkıntılarını gören Said Ahmed, eserlerinde de halkın sorunlarını yansıtır. Çalışmamızda yer alan “Serap” ve “Karagöz Mecnun” hikâyelerinde, Sovyet rejiminin siyasetleri sonucunda Özbek toplumunda ortaya çıkan, kimliğini kaybetmiş insan tipleri ele alınmıştır. Serap hikâyesi, Sovyet hükümeti tarafından kandırılan Kimsenbay ile aydın babası Âlim Rahmanov arasındaki çatışmayı anlatır. Yıllar sonra, ölmek üzereyken Kimsenbay, babasına yaptıkları ve Sovyet ideolojisini benimsediği için pişman olur. Karagöz Mecnun hikâyesinde ise Rus ordusuna katıldıktan sonra ülkesine dönmeyen dilini, dinini, milletini kısacası bütün kimliğini değiştiren Börihan ile gelenek, görenek ve dinine bağlı bir kişi olan Saadet annenin hikâyesi anlatılır.


ANAHTAR SÖZCÜKLER
Çağdaş Özbek edebiyatı, Said Ahmed, Sovyet dönemi eleştirisi.

The Critique of The Soviet Period in Said Ahmed’s “Serap” and “Karagoz Mecnun” Stories
GİRAY, Erhan
JMTS 2018,15(1):82-90; DOI: 10.1501/MTAD.15.2018.1.4
Published online: 30 April 2018
Article (PDF 279 KB)

ABSTRACT
Starting from the 1940s, Said Ahmed gives works in the form of theater, novel and story. As a satirical and humorous master, he has a style to think while laughing. People are at the forefront in the Works. Said Ahmed, who saw the troubles of the people in cities he went to make a news, reflects the problems of the people in his works. In the stories of "Serap" and "Karagoz Majnun" in our work, there are the types of people who lost their identity that emerged in the Uzbek society as a result of the politics of the Soviet regime. The story of Serap tells the clash between Kimsenbay, who was tricked by the Soviet government, and his father scholar Âlim Rahmanov. Years later when he was dying, Kimsenbay regrets that he has done to his father and adopted the Soviet ideology. Karagoz Mecnun tells the story of Börihan, who changed his language, religion, nation, in short, all his identity after he joined the Russian army, and the story of Saadet's mother, who is based on tradition, custom and religion.

KEY WORDS
Modern Uzbek literature, Said Ahmed, the ciritique of Soviet Period.

KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY

AHMED, Said (2001) Kareköz Mecnun Hikayeler, Özbekistan Neşriyat, Taşkent.
KAHHAR, Tahir vd. (2000) Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Ansiklopedisi (Akt. Aynur ÖZ), Kültür Bakanlığı, C. 15.
KARAKAŞ, Şuayip (1997) Türkistan Şuuru: 20. Yüzyıl Özbek Edebiyatı, İstanbul: Ötüken, 15-27.
KARAKAŞ Şuayip (2012) Özbek Edebiyatı Yazıları, Ankara: Kurgan Edebiyat.
KATTABEKOV, A. - MAMACANOV, S. - NAZAROV, B., NARMATOV, U. - SULTANOV, İ. - ŞERAFİDDİNOV, A. - ŞÜKÜROV, N. (1990) Özbek Sovet Edebiyatı Tarihi. Taşkent: Okıtuvçi Neşriyat.
KERİMOV, N., NAZAROV, B., NARMATOV, U. (1995) 20. Asr Özbek Edebiyati, Taşkent: Okıtuvçi Neşriyat.
KÖKSAL, Alver (2006) “Edebiyat ve Kimlik”, Bilgi, S. 2, 32-42.
KUÇKARTAYEV, İristay- ÖZ, Aynur (1996) Özbek Edebiyatından Seçmeler, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi,  Güz, 318-348.
KUÇKARTAYEV, Aynur ÖZ (1997) Kelinler Kozgalanı (Gelinler İsyanı), Ankara: Ecdad Yay..
MİRZAYEV, Seydulla, ŞERMUHAMMEDOV, Said (1993) Hazirgi Zaman Özbek Edebiyati, Taşkent: Özbekistan Neşriyat.
NARMATOV, Umerali (2001) “İstiklal İlhamleri” (Söz Başi Ornige), Kareköz Mecnun Hikayeler, Taşkent: Özbekistan Neşriyat, 3-8.
YELOK, Veli Savaş (2016), Erkin Vahidov’un Şiirleri Üzerine Dil ve Üslup Çalışması, Ankara: Bengü.