İnanç ve İnanışların Klasik Türk Edebiyatına Yansımasına Birkaç Örnek
BİLGİN, Abdullah Azmi
MTAD 2018,15(4):491-501; DOI: 10.1501/MTAD.15.2018.4.33
E-yayın Tarihi: 6 Şubat 2019
Makale (PDF 286 KB)

A Few Examples for The Reflection of Faith and Beliefs on Classical Turkish Literature 
BİLGİN, Abdullah Azmi
JMTS 2018,15(4):491-502; DOI: 10.1501/MTAD.15.2018.4.33
Published online: 6 February 2019
Article (PDF 286 KB)

ÖZET
Toplumlar bir yandan gelişip değişirken,  bir yandan da o toplumda gelenek ve inançların etkisi devam eder. Halk edebiyatı şairleri gibi divan şairleri de halkın inanç ve inanışlarını şiirlerine yansıtmışlardır. Türkler tarih boyu birçok din ve inanç sistemiyle tanışmış, bunlardan az ya da çok etkilenmiştir. Türkler, İslamiyetten önce Maniheizm, Budizm ve Hiristiyanlık gibi çok farklı inançlarla karşılaşmışlar ve bunların etkisi altına girmişlerdir. Türklerin eski dinlerinin izlerine 8-13. yüzyıllarda az ya da çok rastlanmaktadır. 11. yüzyıldan sonra kitleler halinde Anadolu’ya gelen ve burasını kendisine vatan yapan Oğuz boyları Anadolu’da farklı inançtan milletlerle bir arada yaşamışlardır. 14. yüzyıldan itibaren İslamiyetten kaynaklanan inanç, âdet ve uygulamaların etkisi artar. Divan şiirini esas alarak ele aldığımız bu yazıda, “Selam Verme, Şükrâne, Gülünen Şeyin Başa Gelmesi” gibi âdet ve inanışların İslamiyetin inanç sisteminden kaynaklandığı görülmektedir.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
İnanç, âdet, şiir, edebiyat - Klasik Türk Edebiyatı

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ABSTRACT
While societies are developing and changing on the one hand, influence of traditions and beliefs continue on the other. Divan poets reflected their beliefs and customs in their poems as well, just like folk literature poets. The Turks met with many religions and belief systems throughout history, and they have more or less been affected by those beliefs. Before Islam the Turks have been under the influence of Maniheism, Budism and Christianity. Traces of the ancient religions of the Turks more or less can be found in 8th and 13th centuries. After 11th century the Oguz tribes came to the Anatolia with huge crowds, and made it as homeland for themselves. These tribes lived together with different nations that have different beliefs. From 14th century on, the influence of beliefs, customs and practices originatinating from Islam increases. In this article, we have focused on Divan poetry, some customs have been investigated like "greetings, thanksgiving, happening of something to you that you laughed at". All these customs have been originated from Islam

KEY WORDS
Belief, custom, poem, literature - Classical Turkish Literature

KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY

İMAM NEVEVİ (2015) Riyâzü’s-sâlihîn. Tercüme: Mehmet TÜRK, İstanbul: Kitap Dünyası.
ONAY, A. T. (1992)  Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
YARAN, C. S. (2007) “Mevlananın Yedi Öğüdü: Evrensel Erdemler, Kozmik Temellendirmeler ve Aidiyet Meselesi”,  İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16, s.33-35.
BUHÂRÎ, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm Cu’fî (1979) El-Edebü’l-Müfred. Tercüme ve şerh: A. Fikri YAVUZ, II, 242, İstanbul: Sönmez Neşriyat.