|
ÖZET
Çorbacı terimine, Gagauz edebiyatında atasözü ve deyimler ile halk masalı, şiir, hikâye, povest türündeki ürünlerde rastlamak mümkündür. Terim üzerine yapılan bu çalışma teriminin tarihî bir geçmişi olduğu ve Osmanlı Devletine kadar dayandığını göstermektedir. Osmanlı Devleti zamanında askerî bir terim olarak karşımıza çıkan çorbacı, daha sonraları toplumsal tipoloji unsuru hâline gelmiştir. Gagauz Türklerine ait edebî eserlerde çorbacının, egemen sınıfı, toplumsal eliti canlandırdığı, zengin:fakir, ben:öteki karşıtlığını ifade ettiği anlaşılmaktadır.
ANAHTAR SÖZCÜKLER
Tezler, Türkoloji, İran Türkolojisi, diyalektology.
ABSTRACT
The Chorbadji phrase is encountered in the Gagauz Literature among texts such as proverbs, idioms, folkloric fables, poems, stories, and povest. This study demonstrates that the phrase has a historical background as early as the days of the Ottoman Empire. At that time the phrase had a military connotation, and later evolved into a social typology basis. It is deducted that, in the literature of Gagauz Turkish, the phrase Chorbadji refers to the dominating class or the social elites; and represents the dualities of rich and poor or me and others.
KEY WORDS
Chorbadji, Gagauz literature, social typology, social elite.
KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY
ARGUNŞAH, M.-GÜNGÖR, H. (1998) Gagauz Türkleri, Tarih-Dil-Folklor ve Halk Edebiyatı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
BABAOĞLU, Nikolay (1981) Karanfiller Açtılar Yenidän, Kişinev: Literatura Artistike.
Başlangıcından Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi (1999). Cilt:12, Romanya ve Gagavuz Türk Edebiyatı, Ankara: Kültür Bakanlığı.
ÇİMPOEŞ, Lüba (2001) Gagauz Halk Türküleri, Kişinev: Pontos.
ÇOBANOĞLU, Özkul (2002). Halkbilim Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, 2. Baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
Derleme Sözlüğü (1993). 2. Baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
GAYDARCİ, G. A.-KOLTSA, E. K.-POKROVSKAYA, L. A.-TUKAN, B. P. (1973) Gagauzsko-Russko-Moldavskiy Slovar, Pod Red.: N. A. BASKAKOVA, Akademiya Nauk SSR, Moskva, İzdatelstvo «Sovetskaya Entsiklopediya».
GAYDARCİ, G. A. vd. (1991) Gagauz Türkçesinin Sözlüğü, Aktaranlar: İsmail KAYNAK, A. Mecit DOĞRU, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
GÖKDEMİR, Ayvaz (Baş Redaktör) (1985) Yeni Türk Ansiklopedisi, Cilt 10, İstanbul: Ötüken Yayınları.
HOBSBAWM, Eric J. (1997) Eşkıyalar, Çevirenler: Orhan AKALIN-Necdet HASGÜL, İstanbul: Avesta Yayınları.
İNALCIK, Halil (1992) Tanzimat ve Bulgar Meselesi, Yayınlayan: Muhittin Salih EREN, İstanbul: Eren Yayıncılık.
LORY,Bernard (1985) Le Sort de l’Héritage Otoman en Bulgarie, L’Example des Villes Bulgares 1878-1900, İstanbul: Isis Yayınları.
MANOV, Atanas (2001) Gagauzlar (Hıristiyan Türkler), Çeviren: Türker ACAROĞLU, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
PAKALIN, Mehmet Zeki (1971) Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, 2. Baskı, Cilt: 1, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Basımevi.
SAKAOĞLU, Necdet (2009) “Yeniçeriler”, NTV Tarih, Sayı:5, Haziran 2009, s.26-35.
SAMİ, Şemseddin (1996) Kâmûs-ı Türki, 7. Baskı, İstanbul: Çağrı Yayınları.
VASİLİOĞLU, Kosti - M. Köse (1993) Okumak-Sevgili Zanaatım, Kişinev: Lumina Yayın.
VOLGYİ, B. Beatrix (2007) Ethno-Nationalism During Democratic Transition in Bulgaria: Political Pluralism as an Effective Remedy for Ethnic Conflict, YCISS Post-Communist Studies Programme Researche Paper Series, Department of Political Science, York University, March 2007.
Elektronik Kaynaklar:
SEVİNDİ, Nevval, “Moldovya’da Kadın Olmak” http://www.nevvalsevindi.com/oku.php?id=500 (22.04.2009)
YENİSOY, Hayriye Süleymanoğlu, Bulgaristan Gagavuzları, http://www.efrasyap.com/Icerik/IcerikDetay.aspx?IcerikID=519 (22.04.2009)
Yazışma / Correspondence:
Selcan Sağlık Şahin ,Yrd. Doç. Dr., Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü, Güney-Batı (Oğuz) Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı öğretim üyesi.
Adres/Adress: Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü, 06100 Sıhhiye ANKARA/TÜRKİYE.
E-posta: saglik@ankara.edu.tr
Alındığı Tarih/Received July 5 2012
|
|
|