|
The Turkish Literature of the Tanzimat Period and the Tajik Enlightenment Literary Flow
XOJAQULOV, Sirojiddin Xolmaxmatovich
JMTS 2023, 20(2): 290-304; DOI: 10.58785/MTAD.20.2023.2.19
Published online: 25 September 2023
Article (PDF 330 KB)
ÖZET
Makalede 19. yüzyılın ikinci yarısı ile 20. yüzyılın başlarında Orta Asya halklarının edebiyatındaki lirik türlerin yapısı, oluşum ilkeleri, şiirsel standartları ve bu dönemdeki gelişimi, bu dönemin edebî akımlarında sanatsal düşüncenin gelişimi, geleneksel lirik türlerin kompozisyon değişimleri hususunda bilgiler beyan edilmiştir. Bunun yanı sıra,Türk Tanzimat dönemi ve İran Meşrutiyet dönemi edebiyatının Tacik ve Özbek aydınlanma ve Cedid edebiyatına etkileri analiz edilmektedir.
ANAHTAR SÖZCÜKLER
edebî akım, lirik, aydınlanma, ceditçilik, lirik şiirler dizisi, tanzimat, meşrutiyet, entelektüalizm, poetika, şiir.
ABSTRACT
In the article, the structure of lyric genres in the literature of the peoples of Central Asia in the second half of the 19th century and the beginning of the 20th century, the principles of its formation, poetic standards and their evolution during this period, the development of artistic thinking in the literary currents of this period, compositional changes of traditional lyric genres, Tajik and Uzbek enlightenment and Jadid literature and the literature of the Turkish Tanzimat period, the literature of the Iranian Mashrutiyat period, and the general typological features of the literary trends of the Afghan literary enlightenment are compared and highlighted.
KEY WORDS
literary flow, lyrics, enlightenment, jadidism, series of lyrical poems, tanzimat, mashrutiyat, intellectualism, poetics, poetry.
KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY
AFOQOVA, N. (2005) Jadid she’riyati poetikasi. Toshkent: Fan.
BOLTABOEV, H. (2007). “Fitrat va jadidchilik”. Ilmiy tadqiqiy maqolalar, Toshkent: Alisher Navoiy nomidagi O‘zbekiston Milliy kutubxonasi.
BOLTABOEV, H. (1996) “XX asr boshlari o‘zbek adabiyotshunosligi va Fitratning ilmiy merosi”, Filol.f.d. dissertatsiya avtoreferati. Toshkent.
FITRAT, A. (1911) Sayha. She’rhoi milliy. İstanbul.
HAMDAMOV, U. (2017) XX asr she’riyati badiiy tafakkur tadrijining ijtimoiy - psixologik xususiyatlari. Toshkent: DDA.
HODIZODA, R., A. DEVONAQULOV (1988) Ahmadi Donish. Navodir-ul-vaqoe’ I. Dushanbe: Donish. Dushanbe: Donish.
HODIZODA, R., A. DEVONAQULOV (1989) Ahmadi Donish. Navodir-ul-vaqoe’ II. Duşanbe: Doniş. Duşanbe: Doniş.
HOLDSWORTH, M. (1959) Turkestan in the nineteenth century. A brief History of the Khanats of Bukhara, Kokand and Khiva. London: Central Asian Research Center.
INOMXO‘JAEV, R. (1999) Afg‘oniston ma’rifatparvarlik adabiyoti ocherklari. Toshkent: ToshDShI.
KARIMOV, N. (2008) XX asr adabiyoti manzaralari, Toshkent: O‘zbekiston.
KUNITS, J. (1935) Dawn over Samarkand: The rebirth of Central Asia. London: Lawrence and Wishart.
QOSIMOV, B., Sh. YUSUPOV, U. DOLIMOV, Sh. RIZAEV, S. AHMEDOV (2004) Milliy uyg‘onish davri o‘zbek adabiyoti. Toshkent: Ma’naviyat.
RACABOV, M. (1997) Islom: cadidiya va inqilob. Dushanbe: Donish.
SA’DIEV, S. (2012) Markazi adabii Samarqand dar shohrohi ta’rix. Toshkent: O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi.
SHUKUROV, M. (2006) Nigohe ba adabiyoti tocikii sadai XX. Dushanbe: Payvand.
TABAROV, S. (2008) Jahoni andeshahoi Abdurraufi Fitrat. Jildi I - Dushanbe: Donish.
WHEELER, G. (1964) The modern history of Soviet Central Asia. London: Weidenffeld and Nicolson.
|
