|
The Karachay Autonomous Region in the Stalin Era
TAVKUL, Ufuk
JMTS 2024, 21(1): 25-35; DOI: 10.58785/MTAD.21.2024.1.3
Published online: 1 July 2024
Article (PDF 253 KB)
ÖZET
12 Ocak 1922'de Sovyetler Birliği'ne bağlı Karaçay-Çerkes Özerk Bölgesi kurulmuştur. Bir ay sonra Karaçay, Sovyetler tarafından işgal edilmiş, Karaçay halkının seçkinleri ve subayları idam edilmiştir. 1926 yılında bağımsız Karaçay Özerk Bölgesi kurulmuştur. Bu dönemde Karaçay'da bir aydın tabakası oluşmuş, ancak bölge yöneticileri Karaçay'ın aydın ve elit sınıfına karşı bir imha hareketi başlatmıştır. 1930 yılında Karaçay halkı kolhoz sistemine karşı ayaklanmıştır. Bu dönemde Karaçay halkının büyük bir kısmı sürgüne gönderilmiş veya idam edilmiştir. Stalin'in yönetimi sırasında şiddet ve baskı artmış, bu dönemde birçok Karaçay aydını yok edilmiştir. 1942'de Alman orduları Kafkasya'ya geldiğinde bazı Karaçaylılar onlarla işbirliği yapmıştır. Bu nedenle tüm Karaçay halkı suçlanmış ve Kafkasya'dan sürülmüştür. Bu çalışma Sovyetler Birliği'nde Karaçay Özerk Bölgesi'nin ilk yirmi yılını ele almaktadır.
ANAHTAR SÖZCÜKLER
Karaçay Özerk Bölgesi, Karaçay-Balkar Halkı, Stalin baskıları, kızıl terör, tehcir, Kafkasya.
ABSTRACT
On January 12th, 1922, the Karachay-Cherkess Autonomous Region of the Soviet Union was established. A month later, Karachay was invaded by the Soviets. The elite and officers of the Karachay people were executed. In 1926, the independent Karachay Autonomous Region was established. During this period, a layer of intellectuals was formed in Karachay. However, the regional rulers began an extermination movement against Karachay's intellectual and elite class. In 1930, the Karachay people rebelled against the kolkhoz system. During this period, most of the Karachay people were exiled or executed. During Stalin's administration, violence and repression multiplied. Many Karachay intellectuals were exterminated during this time. When the German armies came to the Caucasus in 1942, some Karachays cooperated with them. For this reason, all the Karachay people were blamed and exiled from the Caucasus. This study discusses the first twenty years of the Karachay Autonomous Region in Soviet Union.
KEY WORDS
Karachay Autonomous Region, Karachay-Balkar People, Stalin's repression, red terror, deportation, Caucasus.
KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY
ALEXIEV, Alexander R. (1985) “Soviet Nationalities Under Attack: The World War II Experience”, Soviet Nationalities in Strategic Perspective. Ed. by: S. Enders WIMBUSH, London: Croom Helm, 61-74.
ASLANBEK, M. (1990) “Sovyetlerin Karaçay Halkını İmhası“. çev. Ufuk TAVKUL, Kuzey Kafkasya Kültür Dergisi, 15 (79-82), 47-50.
ASLANBEK, M. (1952) Karaçay ve Malkar Türklerinin Faciası. Ankara: Çankaya Matbaası.
ASLANBEK, M. (1959) “İtibarı İade Edilmiş Kuzey Kafkasya Halklarının Durumu”, Dergi, 5 (16), 16-29.
ATAYEV, Tavlan (2015) “Praktika Primeneniya Diskriminatsionnykh Mer v Vide Lisheniya Izbiratelnykh Prav za İspolzovanie Naemnogo Truda Na Severnom Kavkaze v 1921-1936 gg. (Na Materialakh Karachaya)”, İstoricheskaya i Sotsialno-Obrazovatelnaya Mysl, 7 (5), 13-20.
BENNIGSEN, Alexander (1988) “Sovyet Müslümanları ve İslam Dünyası”, Stratejik Açıdan Sovyet Müslümanları ve Diğer Azınlıklar, ed. S. Enders WIMBUSH, Ankara: Forum Yayınları, 303-328.
GRANNES, Alf (1991) “The Soviet Deportation in 1943 of the Karachays: Turkic Muslim People of North Caucasus”, Journal Institute of Muslim Minority Affairs, XII (1), January, 55-68.
HATUYEV, R.T. (2014) Chokuna Efendi. Oçerki o Zhizni i Tvorchestve İ.Y. Akbayeva. Cherkessk: İKO-Alanskiy Ermitazh.
HIZAL, Ahmet Hazer (1961) Kuzey Kafkasya Hürriyet ve İstiklal Davası. Ankara: Orkun Yayınları.
KAKAGASANOV, G.İ. (2014) “Novaya Volna Repressiy Protiv Krestyanstva i Drugikh Sloyev Naseleniya v Respublikah Severnogo Kavkaza v 1937-1938 gg.”, Vestnik İnstituta, (2), 101-111.
KARAKETOV, M.D. – H.M.A. SABANCHİEV (2014) Karachayevtsy-Balkartsy. Moskva: Nauka.
KARÇA, Ramazan (1956) “Şimali Kafkasya’da Tehcir ve Katliam”, Dergi, (5), 35-50.
MÜHLEN, Patrik von zur (1984), Gamalıhaç ile Kızılyıldız arasında: İkinci Dünya Savaşında Sovyet Doğu Halklarının Milliyetçiliği. Ankara: Mavi Yayınları.
NAKHUSHEVA, V.Ş. (1998) Narody Karachayevo-Cherkesii: İstoriya i Kultura. Cherkessk: Poligrafist.
PEROVİĆ, Jeronim (2016) “Highland Rebels: The North Caucasus During the Stalinist Collectivization Campaign”, Journal of Contemporary History , April 2016, Vol. 51, No. 2, 234-260.
TAVKUL, Ufuk (1993) Kafkasya Dağlılarında Hayat ve Kültür. Karaçay-Malkar Türklerinde Sosyo-Ekonomik Yapı ve Değişme Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
TEBUYEV, R.S. (1997) Deportatsiya Karachayevtsev-Dokumenti Rasskazyvayut. Cherkessk: Karachayevo-Cherkesskiy İnstitut Gumanitarykh İssledovaniy.
TEBUYEV, Ramazan (2016) Sudbonosnye Perioda v İstorii Karachayevskogo Naroda. Stavropol: Karachayevskiy Nauchno-İssledovatelskiy İnstitut.
TEKEYEV, Sh. İ. (2017) “Politika Sploshnoy Kollektivizatsii i ee Provedeniye v Karachaye”, İzvestiya Karachayevskogo Nauchno-İssledovatelskogo İnstituta im. A.İ. Batchayeva, XIII, 30-45.
TETUYEV, A. İ. (2016) Zarubezhnaya Diaspora Karachayevtsev i Balkartsev: İstoriya i Sovremennost. Nalchik: Pechatnyi Dvor.
|
