The Importance of setting in the psychoanalytic comparison of characters in Peyami Safa’s Dokuzuncu Hariciye Koğuşu and Joanne Greenberg’s I Never Promised You a Rose Garden
AŞLAKÇI, Gülfem
JMTS 2025, 22(1): 139-163; DOI: 10.58785/MTAD.22.2025.1.7
Published online: 6 May 2025
Article (PDF 507 KB)

ÖZET
Bu çalışmada, Peyami Safa’nın Dokuzuncu Hariciye Koğuşu adlı romanı ile Joanne Greenberg’ün, Sana Gül Bahçesi Vadetmedim adıyla Türkçeye çevrilen I Never Promised You a Rose Garden adlı romanındaki karakterlerin mekâna bağlı olarak psikanalitik incelemeleri yapılmıştır. Mekân, roman içerisinde olayların geçtiği sahnelerdir ve romanlarda karakterlere etki etmesi sebebiyle önemlidir. Çalışmada karakterlerin psikolojik durumu, mekân tasvirleri bağlamında onunla ilgili olarak ele alınmıştır. Romanda mekânın çeşitli görünüşleri vardır ve karakterlerin psikolojik durumları da mekâna bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Dokuzuncu Hariciye Koğuşu ile Sana Gül Bahçesi Vadetmedim romanlarının yazarlarıyla olan bağlantısını objektif bir şekilde analiz eden bu çalışma, edebiyat ve psikolojinin kesiştiği noktaları ortaya koyarak her iki eserin de psikanalitik incelemeye uygun olduğunu göstermektedir. Psikanalitik yöntem, insan zihninin derinliklerinde bulunan psikolojik olayların açıklanması temelinde ortaya çıkmış ve bir edebi eleştiri akımı olarak gelişmiştir. İnceleme sürecinde, eserlerden yapılan alıntılar ve açıklamalar eşliğinde, karakterlerin bilinçdışı dünyaları, psikolojik gelişimleri ve eserlerin genel temaları ele alınmıştır. Seçilen iki eserin bu yöntemle incelenerek, metinlerin psikolojik ve anlatısal derinliğinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Kullanılan bu yöntem, her iki eserin de derinlikli yapısını ve karakterlerin bilinçdışı motivasyonlarını anlamaya yardımcı olmuş, yazarların gerçek hayatlarındaki olaylar temelinde ana karakterlerinin ruhsal durumlarının mekâna bağı olarak şekillendiği tespit edilmiştir.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Peyami Safa, Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Joanne Greenberg, Sana Gül Bahçesi Vadetmedim, Psikanaliz, Mekân

ABSTRACT
This study aims to reveal the depth of two selected texts through psychoanalysis. By analyzing extracts, it examines the unconscious worlds of the characters, their cognitive development throughout the plotline, and the overarching themes of these narratives. The study concludes that the topics explored by these authors are both clear and comprehensible while offering a profound and multi-layered storytelling approach. The psychoanalytic method objectively demonstrates the intrinsic connection between the texts and their authors' mental landscapes, highlighting the intersections between literature and psychology. Furthermore, this study underscores how literary texts are inherently open to psychological analysis. This research conducts a psychoanalytic examination of the characters in Peyami Safa’s Dokuzuncu Hariciye Koğuşu and Joanne Greenberg’s I Never Promised You a Rose Garden, translated into Turkish as Sana Gül Bahçesi Vadetmedim. The concept of setting plays a crucial role in these novels, profoundly shaping the mental and emotional states of the characters. This study explores how the protagonists’ inner struggles are influenced by their surroundings, using detailed descriptions of space as a lens for interpretation. In literary discourse, setting encompasses both physical and symbolic dimensions, providing the backdrop against which the narrative unfolds. The psychological depth of the characters is intricately connected to these spaces, highlighting the complex interplay between environment and the human mind.The findings establish that Dokuzuncu Hariciye Koğuşu and Sana Gül Bahçesi Vadetmedim are particularly suited for psychoanalytic interpretation, as they depict protagonists whose struggles are deeply intertwined with their spatial realities. By applying the psychoanalytic approach, this study elucidates the structural and thematic dimensions of these texts, demonstrating how the characters' internal landscapes are informed by their immediate environments. Moreover, the research highlights the role of setting not merely as a backdrop but as an active element that shapes and reflects the protagonists’ inner turmoil. Both texts present a clear yet multifaceted depiction of mental states, utilizing spatial dynamics to enhance narrative depth. This approach further substantiates the psychoanalytic method’s ability to uncover latent meanings within literary works. By integrating psychoanalysis with literary studies, this research provides a comprehensive understanding of the interplay between psychological conditions and spatial configurations in fiction. Thus, the study reinforces the idea that literature provides a powerful means to explore the complexities of the human mind, illustrating how deeply psychological narratives are intertwined with the spatial dimensions of storytelling.

KEY WORDS
Peyami Safa, Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Joanne Greenberg, I Never Promised You A Rose Garden, Psychoanalysis, Setting.

KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY

AKSOY, S. E. (2021) “Yalnızız’da Trajedi, Ütopya ve Mit Kesişimi”, Parçadan Bütüne Peyami Safa Kitabı (Haz.: S. ŞAHİN, D. ARDALI BÜYÜKARMAN, B. ÖZTÜRK, T. ORAL), İstanbul: Ötüken.
AYTAÇ, G. (2003a) Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi. İstanbul.
AYTAÇ, G. (2003) Genel Edebiyat Bilimi. İstanbul.
AYVAZOĞLU, B. (2008) “Peyami Safa”, TDV İslâm Ansiklopedisi 35. cilt, İstanbul, 437-440
CERRITO, J. & L. DİMAURO (1999) Modern American Literature. St. James PressLondon & USA.
ÇETİN, N. (2012) Roman Çözümleme Yöntemi. Ankara: Öncü Kitap.
ÇETİŞLİ, İ. (2009) Metin Tahlillerine Giriş 2: Hikâye-Roman-Tiyatro, Ankara: Akçağ Yayınları.
DOMINGUEZ, C, H. SAUSSY, D. VILLANUEVA (2022) Karşılaştırmalı Edebiyata Giriş: Yeni Eğilimler ve Uygulamalar. Çev. A SEVER. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
FREUD, S. (2021) Psikanaliz Üzerine (Çev.: Elif ÇALINER), İstanbul: Olimpos.
HOGUE, W. L. (2018) “The Emergence, Renaissance, and Transformation of Multicultural American Literature from the 1960s to the Early 2000s”, symploke, Vol. 26, No. 1-2, 173-190.
GÖZE, E. (1997) Peyami Safa’nın Türk Düşüncesindeki Yeri. İstanbul
GREENBERG, J. (2013) Sana Gül Bahçesi Vadetmedim, (I Never Promised A Rose Garden). (Çev.: Nesrin KASAP), İstanbul: Metis Edebiyat.
GREENBERG, J. (2023) I Never Promised A Rose Garden. Penguin Books.
MAROVITZ, S. E. (2002) “The Interplay of Faith, Fun, and Justice in Joanne Greenberg's Fiction”, Studies in American Jewish Literature, 21(0), 81-93.
MORAN, B. (2009) Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
NARLI, M. “Romanda Zaman ve Mekân Kavramları”, Balıkesir Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (7), 91-106.
NICOSIA, N. J. and L.  NICOSIA (2020) Notable American Women Writers. Vol. 1 & 2, Salem P.
SAFA, P. Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, İstanbul: Ötüken Yayınları (Tarihsiz).
SHERMAN, G. B. (2009) “A Conversation with Joanne Greenberg”, Studies in American Jewish Literature, 28(0), 80- 101.
TEKİN, M. (2012) Roman Sanatı, Romanın Unsurları 1. İstanbul: Ötüken.
TEKİN, M. (2014) Peyami Safa Romancı Yönüyle. İstanbul: Ötüken.

İnternet Kaynakları
https://windhorseguild.org/legacy-project-archives/2020-a-discussion-with-joanne-greenberg (Erişim tarihi Kasım 2024).
Joanne Greenberg: https://www.encyclopedia.com/arts/news-wires-white-papers-and-books/greenberg-joanne (Erişim tarihi Ekim 2024).
https://www.researchgate.net/publication/340460228_Notable_American_Women_Writers_Vols_1_2 (Erişim tarihi Ocak 2025).