|
The Book of Liu Yingsheng Named The Silk Road and Zhang Qian
EKREM, Nuraniye Hidayet
JMTS 2021, 18(4):475-494; DOI: 10.1501/MTAD.18.2021.4.28
Published online: 30 March 2022
Article (PDF 3,5 MB)
ÖZET
İpek Yolu ile ilgili olarak yapılan pek çok tanımlamaya “insanlık tarihindeki gelişmelerin ağırlık merkezi” tabiri / ifadesi de ilave edilse yanlış olmaz. Zira dünya tarihinde güç merkezlerinin hem el hem de yer değiştirmesine vesile olan İpek Yolu ayrıca eskiyen veya işlevini kaybeden dünya düzeninin yerine yeni bir dünya düzeni inşa edilmesinde belirleyici bir fonksiyon icra etmiştir. İnsanoğlunun geçmişine dair izler barındıran İpek Yolu, beşeriyetin geleceğine de rehberlik edecek mahiyetiyle her toplumun ilgisini çekmektedir. İpek Yolu, bu vasfı sebebiyle bilginlerin, gezginlerin, maceraperestlerin, devlet adamlarının ve politika yapıcıların keşfetmeye çalıştığı hazine gibidir. “İpek Yolu’na hâkim olan dünyaya hâkim olur” ön kabulünden/gerçeğinden hareketle küresel nizamı idare eden müessir kuvvetler / hâkim unsurlar / etkin güç odakları, İpek Yolu’nu ele geçirme ve yeniden eski önemine kavuşturma düşüncesiyle modern İpek Yolu’nun inşası ve yeniden canlandırılması için yoğun gayret sarf etmektedir. Dolayısıyla bu hususta sayıları her geçen gün artan gizli-açık pek çok araştırma, plan ve proje yürütülmektedir. Doğudan başlayıp batıya doğru gelişen İpek Yolu; Çinlilerin, siyasî ve stratejik sebeplerle kendilerine mal etmek maksadıyla öne sürdüğü üzere Çin’den başlayan bir yol olmadığı gibi Çinlilerin inşa ettiği bir yol da değildir; İpek Yolu’nu ilk açan kişi de Zhang Qian değildir. Maalesef bu hususta okul kitaplarına kadar giren maksatlı algılar da iddialar da bilim adamlarının ortaya koyduğu görüşler de bilimsel dayanaktan yoksundur. Bu çalışmada, Liu Yinsheng’ın İpek Yolu ile ilgili eserleri değerlendirilmekte aynı zamanda hataları ve katkıları üzerinde durulmaktadır.
ANAHTAR SÖZCÜKLER
İpek Yolu, Bozkır İpek Yolu, Türkler, Zhang Qian, Liu Yingsheng
ABSTRACT
It would not be a mistake had the phrase “the fulcrum of the unfolding events in human history” been added to the many definitions that exist of the Silk Road as it had not only been the pivot that which led to transitions of power and geographical power shifts but it had also played the role of a determinant in building a new world order to replace the previous one that became outdated or, better yet, ceased to function. The Silk Road that carries the traces of the past of humankind attracts the attention of all nations with its capacity to guide us to a better future. And it is because of this capacity that It’s like a treasure the scholars, voyagers, adventurers, administrative powers and politicians are trying to uncover. Motivated by the axiom of “whoever rules the Silk Road, rules the world” the forces in power that oversees the global order are exhausting all efforts to claim the Silk Road as theirs and to mould a modern version with the intention of making it regain its importance and to bring it back to life again. Therefore there are many classified or unclassified researches, plans and projects being executed on this matter. The Silk Road that extended its way from the East to the West had neither been mapped by the Chinese people first nor had it been established by China unlike what the Chinese governments have been claiming to take the credit out of political and strategic reasons. The first person to have established the Silk Road was not Zhang Qian, either. Unfortunately, the opinions deliberately put forth by scientists, the false notions created and claims proposed on this topic that are even included in the school books have no scientific basis. In this study, Liu Yingsheng's works on the Silk Road were critiqued and his errors as well as his contributions were reviewed.
KEY WORDS
Silk Road, Steppe Silk Road, Turkic People, Zhang Qian, Liu Yingsheng.
KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY
AVCI, Serkan (2020) Tarih 2. T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü Açıköğretim Daire Başkanlığı, Ankara.
http://aok.meb.gov.tr/kitap/aol-kitap/Tarih/tarih-2/tarih_2.pdf
BEKİN, A. Rıza (1992) Chang-Ch’ian’in Batıya Seyahatı. AÜ Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, (Cilt: V, Sayı: 1’den ayrı basım). Ankara Üniversitesi Basımevi.
CHRISTIAN, David (2000). Silk Roads or Steppe Roads?, The Silk Roads in World History. Journal of World History, N. 111, 1–26.
ERCİLASUN, Konuralp (2019) Türk Tarihinde Asya Hunları. İstanbul: Dergâh Yayınları.
EKREM, Nuraniye Hidayet (1999) Çin Elçisi Chang Ch’ien’in Seyahatnamesine Göre Orta Asya’daki Etnik Gruplar, Hacettepe Üniversitesi, SBE, Danışman: Özkan İZGİ, (Yayımlanmamış Doktora Tez), Ankara;
EKREM, Nuraniye Hidayet (2015) Çin Kaynakları ve Orhun Yazıtlarına Göre K’ang-chü’ler ve Kengeresler. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 12(3), 7-18.
DU Shangze 杜尚泽, Ding WEİ丁伟, Huang WENDİ 黄文帝, (2013) Xi Jinping Kazakistan’daki Nazarbayev Üniversitesinde Önemli Bir Konuşma Yapıyor: İnsanların Dostluğunu Teşvik Edelim ve Birlikte “İpek Yolu Ekonomik Kuşağı”nı İnşa Edelim 习近平在哈萨克斯坦纳扎尔巴耶夫大学发表重要演讲, 弘扬人民友谊, 共同建设”丝绸之路经济带”, 人民日报 , 2013年09月08日. URL: http://paper.people.com.cn/rmrbhwb/html/2013-09/09/content_1296023.htm
DU Shangze 杜尚泽 (2013) Rüyalar Tarihin Derinliklerinden Gelir, Başkan Şi Cinping’in Dört Orta Asya Ülkesine Yaptığı Ziyareti ve “İpek Yolu Ekonomik Kuşağı”nın Ortak Yapımının Hatıraları 梦想，从历史深处走来记习近平主席访问中亚四国和共建” 丝绸之路经济带”, “中央政府门户网站”, www.gov.cn, 2013年09月13日. URL: http://www.gov.cn/ldhd/2013/09/13/content_2487564.htm, Ulaşım, 27.08.2021. 2013年09月13日, 人民网－人民日报, http://cpc.people.com.cn/n/2013/0913/c64094-22906458.html.
ERTUĞRUL, Erman (2017) İpek Yolu 4000 Yıl Önce Göçebeler ve Hayvanları Tarafından Şekillendirildi. URL: https://arkeofili.com/ipek-yolu-4000-yil-once-gocebeler-ve-hayvanlari-tarafindan-sekillendirildi/.
FRACHETTI, M. D., C. E. SMITH, C. M. TRAUB, & T. WILLIAMS (2017). Nomadic ecology shaped the highland geography of Asia’s Silk Roads. Nature, 543(7644), 193-198.
FRYE, Richard N. (1998) The Heritage of Central Asia, Markus Wiener Publishers, Princeton.
GARRIDO, Aleksandro Palomo (2020) La epopeya de la misión diplomática del joven oficial Zhang Qian. Geografía Infinita, https://www.geografiainfinita.com/2020/03/el-origen-de-la-ruta-de-la-seda-el-encuentro-entre-china-y-grecia/.
GUMİLEV, L. N. (2013) Hunlar (çev. A. BATUR). İstanbul: Selenge Yayınları.
HAUSSIG, Hans Wilhelm (2001). İpek Yolu ve Orta Asya Kültür Tarihi, (çev. M. KAYAYERLİ), İstanbul.
KOÇAK, Muhammed Emin (2019) Moğollar Zamanında Ticaretin Beşiği: İpek Yolu. Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi (GTTAD), Cilt: 1, Sayı: 1, 37-46.
LENZERINI, Federico (2011). Intangible Cultural Heritage: The living culture of peoples. European Journal of International Law, 22(1), 101-120.
LİU Yingsheng 刘迎胜, (2021) Tarihi Kara İpek Yolu (Çin, Orta Asya, İran, Arabistan, Avrupa). İstanbul: Canut Yayınevi.
LİU Yingsheng 刘迎胜, (2014) İpek Yolu 丝绸之路. Nanjing 南京: Jiangsu Halk Yayınevi 江苏人民出版社.
LİU Yingshen 刘迎胜 Tanıtımı, (2019) Pekin Üniversitesi Beşerî ve Sosyal Bilimler Enstitüsü 北京大学 人文社会科学研究院, URL: http://www.ihss.pku.edu.cn/templates/yf_xz/index.aspx?nodeid=117&page=ContentPage&contentid=2567
LİU Yingsheng, Kai Feng Foundation. https://www.greatoceangroup.com/kfgyjjh-en/tabid/336/Default.aspx
MAMMADOV, Halit (2014). Ulu İpek Yolu ve Medeniyetler Arası Diyalog, İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Yayınları.
REN Jiyu 任继愈, (1998) Dinî Büyük Sözlük 宗敎大辞典, Şanghai 上海: Şanghay Sözlükbilimsel Yayınevi 上海辞书出版社.
ŞAHİN Tahir (2020) İpek Yolu: Tarihsel Geçmişi, Kültürü ve Türk Dünyası İçin Önemi, Tarih Araştırmaları Dergisi, C. 39, S. 67, 71-97.
XÜ Menglong 徐梦龙, (2017) Röportaj notları: İpek Yolu’nu üç kez gezdi 采访札记: 他三次穿行丝绸之路. Çin Disiplin Teftiş ve Denetleme Merkez Komisyonu İnternet Sitesi 中央纪委监察部网站, 2017-05-12. URL: http://www.xinhuanet.com//politics/2017-05/12/c_1120960524_2.htm; Çin Komünist Partisi Disiplin Denetimi Merkez Komisyonu Çin Halk Cumhuriyeti Ulusal Denetim Komisyonu 中共中央纪律检查委员会 中华人民共和国国家监察委员会, URL: https://www.ccdi.gov.cn/yaowen/201705/t20170510_147175.html?spm=C78949.PViTLel9No9O.S36130.3
TEKİN, Tarık (2019) Tarihî İpek Yolu. Kuşak ve Yol/一带一路 Dergisi, Ocak, Sayı: 1, 4-7. URL: http://cinkultur.com/1-sayi/
WU Rujun 吳汝鈞, (1992) Budist Düşünce Sözlüğü 佛教思想大辭典 , Taipei 台北: Tayvan Ticarî Basımevi 臺灣商務印書館.
ZHAO Congcang 赵丛苍, Zhang CHAO 张 朝（2016）考古学视野下的丝绸之路军事遗存, 文物、 Sayı:2, (本文为国家社科基金重大项目“军事考古学研究”（项目批准号：13&ZD102）研究成果), 73-80.
ZHAO Congcang (2002) The Silk Roads Project “Integral Study of The Silk Roads: Roads of Dialogue” 1988-1997, Integral Study Silk Roads: Roads of Dialogue”, CLT/CPD/DIA/2008/PI/68. URL: http://www.cultus.hk/quanzhou/UnescoSilk.pdf
|
